Xoá nợ đọng thuế khoảng 1,5 tỷ USD, lo tiền lệ xấu

Chiều 13/3, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng đã trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội dự thảo nghị quyết của Quốc hội về xử lý nợ đọng thuế.

Nợ đọng này bao gồm tiền nợ thuế, tiền phạt, tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp của người nộp thuế đã phá sản, giải thể, không còn sản xuất kinh doanh và không còn khả năng nộp ngân sách nhà nước.

Xoá nợ 5 tỷ trở lên thuộc thẩm quyền bộ trưởng

Bộ trưởng Dũng cho biết, tổng số tiền thuế nợ tính đến ngày 31/12/2017 là 78.466 tỷ đồng, giảm 2,8% (2.261 tỷ đồng) so với thời điểm ngày 31/12/2016.

Tổng số tiền dự kiến được xóa nợ và không tính tiền chậm nộp của việc ban hành nghị quyết khoảng 27.753 tỷ đồng.

Tờ trình của Chính phủ nêu rõ các trường hợp được không tính tiền chậm nộp, được xoá nợ tiền chậm nộp hoặc tiền phạt nộp chậm...

Theo đó, xóa nợ tiền chậm nộp hoặc tiền phạt chậm nộp còn nợ đến trước ngày 1/1/2019 và không tính tiền chậm nộp phát sinh kể từ ngày 1/1/2019 đến ngày Luật Quản lý thuế (sửa đổi) có hiệu lực thi hành của người nộp thuế gặp thiên tai, hoả hoạn, tai nạn bất ngờ, bị bệnh hiểm nghèo hoặc trường hợp bất khả kháng khác.

Trong các trường hợp không tính tiền chậm nộp có chủ doanh nghiệp tư nhân, chủ sở hữu công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do cá nhân làm chủ sở hữu và người nộp thuế là cá nhân đã chết hoặc được pháp luật coi là đã chết, mất tích, mất năng lực hành vi dân sự hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự mà không còn tài sản để nộp tiền thuế, tiền phạt....

Chính phủ đề xuất Bộ trưởng Bộ Tài chính quyết định xoá nợ đối với doanh nghiệp và tổ chức nợ tiền thuế, tiền phạt, tiền phạt chậm nộp và tiền chậm nộp từ 5 tỷ đồng trở lên. Trường hợp đặc biệt, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét trước khi quyết định việc xóa nợ.

Cân nhắc xoá nợ cho doanh nghiệp nhà nước

Nhất trí với sự cần thiết phải ban hành nghị quyết, song Uỷ ban Tài chính - ngân sách của Quốc hội khi thẩm tra sơ bộ còn không ít băn khoăn.

Chẳng hạn, dự thảo nghị quyết quy định không tính tiền chậm nộp với "người nộp thuế không còn hoạt động kinh doanh tại địa chỉ kinh doanh đã đăng ký với cơ quan đăng ký kinh doanh...".

Thường trực cơ quan thẩm tra cho rằng quy định như dự thảo nghị quyết sẽ có kẽ hở cho người nộp thuế lợi dụng, bỏ địa điểm kinh doanh đã đăng ký và chuyển trụ sở sang địa điểm kinh doanh ở địa bàn khác hoặc có thể thành lập pháp nhân mới ở địa chỉ khác để trốn thuế. Trong trường hợp rủi ro, bị cơ quan nhà nước phát hiện sau nhiều năm và đề nghị truy thu số thuế nợ vẫn chỉ bằng số thuế khi bỏ địa chỉ kinh doanh. Do đó, đề nghị cần cân nhắc việc xóa nợ hoặc miễn thu tiền chậm nộp đối với các đối tượng này.

Cơ quan thẩm tra cũng đề nghị cân việc xử lý tiền nợ thuế đối với các doanh nghiệp nhà nước, vì hiện nay đang trong tiến trình cổ phần hóa, sắp xếp lại các doanh nghiệp nhà nước. Đồng thời, đề nghị Chính phủ bổ sung bảng biểu, số liệu về tình hình nợ thuế, cụ thể phân loại theo hình thức sở hữu (hộ cá thể, doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp FDI…); theo thẩm quyền xóa nợ thuế (Bộ trưởng Bộ Tài chính, tổng cục thuế, tổng cục hải quan; chủ tịch ủy ban nhân dân cấp tỉnh); theo đối tượng xóa nợ (tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt chậm nộp…)…

Đồng ý trình Quốc hội ban hành nghị quyết, song Uỷ ban Thường vụ Quốc hội yêu cầu phải rà soát thật thận trọng để tránh bị lợi dụng, tạo tiền lệ xấu.

Nếu thông qua tất cả nội dung Chính phủ đề xuất thì phải xoá nợ từ 27 đến 31 ngàn tỷ, tương đương 1,5 tỷ USD nên phải xem xét hết sức thận trọng, Phó chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nói.

Đồng tình phải cân nhắc hết sức thận trọng, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho rằng cần làm rõ tiêu chí được xoá nợ để tránh bị lạm dụng.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân lưu ý cần rà soát kỹ để tránh bị lợi dụng, tạo thành tiền lệ xấu sau này.

Dự kiến đến kỳ họp cuối năm (tháng 10/2019) dự thảo nghị quyết mới được trình Quốc hội xem xét theo quy trình một kỳ họp.

Chính phủ cũng cần chỉ rõ trách nhiệm của người nộp thuế, người quản lý thu thuế, của chính quyền liên quan đến việc nợ đọng thuế để Quốc hội xem xét, Phó chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển yêu cầu.