Airbnb vs các thành phố lớn: Là bạn hay là thù?

"Airbnb đã thay đổi cuộc sống của chúng ta", Julien Karyofyllidis (hay Karyo), nói. Karyo là một doanh nhân khởi nghiệp, hiện ông đang sống cùng gia đình tại Marais, một trong những khu dân cư đẹp nhất Paris. Trong những năm tháng khởi nghiệp, trong khi phải chờ đợi vốn quay vòng, cho thuê nhà thông qua Airbnb đã giúp ông giảm bớt gánh nặng. Ông cho biết khi Airbnb thanh toán cho bạn, "bạn sẽ nhận ra rằng nó là một cỗ máy in tiền. Nó vô cùng kỳ diệu. Bạn được trả tiền để đi nghỉ!"

Vào năm ngoái, ông đã kiếm được 18.000 euro (khoảng 250 euro mỗi đêm cho thuê nhà) từ nền tảng này. Nhiều bạn bè của ông rất ghen tị. Nhiều người khác cũng bắt đầu cho thuê nhà trên Airbnb. Tuy nhiên, cũng có không ít người chịu tổn thất từ Airbnb. Airbnb bị cáo buộc góp phần biến các thành phố xinh đẹp trở thành địa điểm phục vụ du khách và đẩy giá thuê và mua nhà địa phương lên cao, ảnh hưởng tới dân cư địa phương.

Vấn đề này đã gây ra khủng hoảng tại Paris, điểm đến hàng đầu của Airbnb. Paris cũng là thành phố đi đầu trong cuộc chiến quy mô toàn cầu giữa các thành phố và công ty công nghệ. Hiện nay Paris đang kiện Airbnb và nhiều nền tảng khác do không tuân thủ điều luật mới quy định các chủ nhà tại Paris phải đăng ký cho thuê nhà với thành phố nhằm đảm bảo họ sẽ trả thuế và không cho thuê nhà quá 120 đêm mỗi năm. Vụ kiện sẽ được xét xử vào ngày 12/6.

Airbnb sẽ không ngưng hoạt động. Tuy nhiên liệu các thành phố có thể kiềm chế Airbnb, và buộc nền tảng này phải phục vụ cho mình?

Airbnb sẽ tròn 10 năm hoạt động vào tháng Tám tới. Ba vị khách đầu tiên - Kat, Amol và Michael - là những doanh nhân tới San Francisco khi mà 1 sự kiện quốc tế đang diễn ra tại đây khiến các khách sạn cháy phòng. Họ đã ngủ trên những chiếc đệm hơi trong căn hộ của Brian Chesky và Joe Gebbia, người sáng lập Airbnb. Chỉ trong một vài năm, Airbnb đã vươn ra toàn cầu.

Ban đầu, các thành phố không chú ý nhiều. Các công ty công nghệ thường ra mắt sản phẩm của mình mà không cần thông báo với bất kì ai. Thông thường, phải rất nhiều năm sau chính quyền thành phố mới nhận ra tình hình hiện tại, và thêm nhiều năm trước khi họ bắt đầu can thiệp.

Tại Paris, Airbnb cùng nhiều công ty công nghệ khác, chủ yếu là các công ty Mỹ, đang biến đổi thành phố. Trên nguyên tắc, những nhà cầm quyền Pháp đều yêu thích công nghệ. Họ thậm chí còn mong muốn biến Paris trở thành một trung tâm khởi nghiệp công nghệ. Trong những năm gần đây, Uber, ứng dụng chia sẻ xe đạp và ô tô, đã thay đổi tình hình giao thông của Paris. Amazon tạo ra nhiều thay đổi trong lĩnh vực mua sắm: người dân Paris mua hàng online nhiều tới mức các cửa hàng ngoài phố dường như chỉ còn lại các tiệm đồ ăn, các không gian làm việc hoặc kết hợp cả hai. Dịch vụ giao thức ăn dần chấm dứt kỷ nguyên mua đồ ăn mang đi.

Tuy nhiên, bên cạnh những tác động tức thời là những ảnh hưởng dài hạn: những công ty này sở hữu dữ liệu của người dân Paris – niềm mơ ước của chính quyền thành phố.

Airbnb xuất hiện tại Paris vào khoảng năm năm trước. Ảnh hưởng của Airbnb có lẽ sẽ rất lớn. Nó tạo ra một tư tưởng mới, đó là trong thành phố đông đúc và đắt đỏ này, chia sẻ sẽ tốt hơn là sở hữu toàn bộ.

Emmanuel Marill, giám đốc Airbnb tại Pháp và Bỉ, cho biết 12 triệu người Pháp có tài khoản Airbnb, trong đó khoảng 400.000 người đăng ký tài khoản chủ nhà, còn lại đăng ký tài khoản khách.

Marill bổ sung: "Chúng tôi không giống Facebook bởi chúng tôi tái phân bổ sức mua. Airbnb đã giúp đỡ khá nhiều người có thể tiếp tục sống tại Paris, đặc biệt là những người dưới 30 tuổi, họ chiếm gần 40% trong tổng số chủ nhà của chúng tôi." Airbnb cho biết một chủ nhà Paris trung bình chỉ cho thuê 33 đêm mỗi năm. Đây là khoản thu nhập thêm thay vì là thu nhập chính thức. Không có nhiều chủ nhà giàu có một phần là bởi Paris đã cấm cho thuê nhà thứ hai. Ngoài ra, nhiều chủ nhà giống như Karyo, nhà của họ có giá trị nhưng họ cần thêm tiền mặt. Thêm vào đó, Airbnb cũng tạo ra việc làm cho người giúp việc và lễ tân - những người giao chìa khóa cho khách hàng.

Giải pháp tốt cho cả hai

Khi được hỏi liệu Paris có nghiêm khắc hơn đối với các công ty công nghệ so với chính quyền các thành phố khác, phó thị trưởng Paris Jean-Louis Missika trả lời: "Dù sao, về mặt ngôn ngữ, đúng như vậy. Chúng tôi gặp vấn đề tương tự với Airbnb như với Uber dù không nghiêm trọng bằng, bởi họ ít thờ ơ hơn khi đàm phán."

Chính quyền thành phố cho biết 84% chủ nhà Paris của Airbnb không tuân thủ luật đăng ký. Thêm vào đó, những chủ nhà không đăng ký có thể đăng thông tin về nhà của mình trên các nền tảng khác mà không bị ai chú ý. Nhiều người Paris cũng cảm thấy khó chịu. Bộ trưởng tài chính Pháp Bruno Le Maire cho biết ông từng băn khoăn tại sao lợi nhuận của Airbnb là hàng chục triệu euro nhưng công ty này lại chỉ đóng vài chục ngàn tiền thuế.

Nhiều thành phố châu Âu xinh đẹp khác cũng gặp vấn đề tương tự. Tuy nhiên, một số thành phố như Florence, Athens hay Lisbon, lại không đủ tài lực để đấu tranh. Dù người dân của những thành phố này trở thành tầng lớp cung cấp dịch vụ và phải sinh sống trong những khu ngoại ô tồi tàn, nhưng ít nhất, họ vẫn có thể kiếm tiền.

Tuy nhiên, những thành phố giàu có như Paris, New York và Amsterdam lại có lựa chọn khác. Họ vẫn có thể tồn tại dù ngành du lịch không phát triển thêm. Họ vốn đã không còn chỗ cho du khách, hoặc thậm chí là cả cư dân. Giá nhà đất tại các thành phố này liên tục tăng mạnh. Nền kinh tế của thành phố sẽ bị tổn thất khi công nhân không thể chi trả chi phí sinh hoạt tại địa phương. Không ai cho rằng Airbnb là "thủ phạm" chính; nhưng nhiều chuyên gia đã chỉ ra xu hướng tăng giá thuê nhà tại các thành phố Airbnb hoạt động. Điều này đặc biệt chính xác khi chủ đất cho thuê nhiều tài sản không có dân cư vĩnh viễn sinh sống.

Karyo cho biết một người bạn của ông đã cho thuê một căn hộ toàn thời gian bất hợp pháp trên Airbnb. Ông cho rằng hành động này đã huỷ hoại ngành khách sạn. Marill cũng công nhận tình trạng này. Tuy nhiên, theo ông, dịch vụ chia sẻ nhà ở Paris có tác động tích cực. Airbnb là giải pháp cho du lịch bình dân.

Tuy nhiên, Missika không hoàn toàn đồng ý: "Airbnb đã thay đổi Paris theo cả hướng tốt và xấu. Chúng tôi không muốn cản trở sự sáng tạo." Theo ông, ông sẽ cảm thấy hài lòng nếu du khách trọ tại các căn hộ của dân cư địa phương và trải nghiệm "mối quan hệ gần gũi hơn" với thành phố, và ông thích tiềm năng của Airbnb trong việc đưa du khách tới những khu vực nghèo hơn và ít du khách tới thăm hơn.

Paris hiện đang đấu tranh nhằm điều chỉnh Airbnb theo nhu cầu của thành phố. Việc làm này có thể mất nhiều năm. Trong khi đó, các quan chức thành phố vẫn chưa nhận ra một số trang web mới tại Thung lũng Silicon có lẽ đã bắt đầu thay đổi cuộc sống thành thị châu Âu.