Apple và Google sẽ theo dõi hành trình lây lan của virus corona qua điện thoại của bạn như thế nào?

Liệu Apple và Google có đang nắm giữ chìa khoá để theo dõi sự lây lan của Covid-19 và giúp nền kinh tế toàn cầu mở cửa trở lại? Hôm thứ Sáu, hai "ông lớn" ngành công nghệ cho biết họ sẽ công bố ứng dụng theo dõi liên lạc – ghi lại lịch sử khi các smartphone có tiếp xúc gần. Những ứng dụng như vậy có thể cảnh báo người dùng nếu họ đã ở gần với đối tượng dương tính với nCoV.

Kế hoạch này có thể sẽ được triển khai đối với toàn bộ smartphone trên thế giới và được cho là rất tham vọng, gần như chắc chắn sẽ gây nhiều tranh cãi ở một số khu vực vì quyền riêng tư, bảo mật và các nguyên nhân khác. Để hoạt động, ứng dụng này phải được nhiều người chấp nhận, cũng như việc xét nghiệm quy mô lớn cần được áp dụng. Hơn nữa, hiện vẫn chưa rõ các quan chức y tế có tham gia vào kết hoạch này hay không.

Kế hoạch của Apple và Google đã đưa 2 công ty vào trung tâm của nỗ lực thúc đẩy sử dụng công nghệ để hạn chế sự lây lan của virus, cho thấy họ là một đối tác tiềm năng của các chính phủ. Điều này có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của một số nỗ lực dập dịch, bởi 1 số quốc gia châu Âu từ lâu đã hạn chế tiềm lực của các công ty công nghệ lớn và nhìn nhận các sáng kiến của họ với quan điểm hoài nghi. Tại Mỹ, Tổng thống Donald Trump thì cho biết Nhà Trắng sẽ "cân nhắc kỹ lưỡng" kế hoạch này.

Theo nguồn tin thân cận, Apple và Google dự định không cho phép các nhà phát triển ứng dụng xây dựng bằng việc sử dụng cơ sở hạ tầng của họ. Lựa chọn tốt nhất là kỳ vọng mỗi quốc gia sẽ có 1 ứng dụng nhằm hỗ trợ, đưa ra phản ứng phối hợp với chính phủ nước đó, dù nhóm phát triển dự án vẫn đang lên kết hoạch chi tiết. 2 công ty dự kiến kiểm tra chặt chẽ các ứng dụng và hạn chế những bên sử dụng giao thức mới. Do đó, Apple và Google có thể sẽ tạo tầm ảnh hưởng mạnh mẽ đối với các ứng dụng theo dõi liên lạc được phát hành trên toàn thế giới.

Trong mô hình theo dõi liên lạc truyền thống, các nhà dịch tễ học yêu cầu người mới được xác nhận nhiễm Covid-19 nhớ lại nơi họ đã đến, từng tiếp xúc với những ai. Mục tiêu là để xác định, xét nghiệm và cách ly những trường hợp đó đủ nhanh để làm chậm quá trình bùng phát. Việc này không có hiệu qua cao đối với những bệnh lây lan nhanh vì việc hỏi thông tin và tìm đến các đối tượng có tiếp xúc mất nhiều thời gian. 

Một số chuyên gia tin rằng đây vẫn là cách tiếp cận tốt nhất, trong đó có 1 nhóm nghiên cứu có tầm ảnh hưởng từ Đại học Duke đã phát hành 1 bản báo cáo hồi tuần trước. Ngày càng có nhiều công ty công nghệ, chính phủ và các nhà nghiên cứu đưa ra những phương pháp riêng để hỗ trợ quá trình này, nhưng lại có sự khác biệt trong vai trò của cách tiếp cận đó với cả bác sĩ và các nhà hoạt động về quyền riêng tư.

Một số quốc gia ở châu Á đã khai thác dữ liệu di động để nắm thông tin vị trí, nhằm theo dõi liên hệ người nhiễm bệnh một cách chặt chẽ. Những nơi khác, bao gồm Catalonia tại Tây Ban Nha cũng ra mắt những ứng dụng tự gửi thông tin về triệu chứng, vị trí thường xuyên cho cơ quan y tế của chính phủ.

Các nhà hoạt động về quyền riêng tư đã phản đối mạnh mẽ đối với việc sử dụng dữ liệu định vị, ngay cả trong bối cảnh các nước đang nỗ lực chống dịch. Đó là bởi việc này sẽ làm lộ những thông tin nhạy cảm, tạo tâm lý kì thị và không khuyến khích người dân hợp tác với các cơ quan y tế công cộng.

Thay vì theo dõi vị trí cụ thể qua các thiết bị, các ứng dụng sử dụng giao thức mới từ Apple và Google sẽ theo dõi khoảng cách giữa các thiết bị. Để làm được điều này, họ sẽ phải sử dụng công nghệ Bluetooth.

Dưới đây là cách hệ thống này hoạt động, theo sơ đồ Google công bố hôm thứ Sáu:

Nguồn: Google.

Trong khi ứng dụng này không cung cấp danh tính của người nhiễm bệnh, thì các nhà dịch tễ học cho biết họ muốn xác định thông tin này. Hệ thống và Apple và Google đang xây dựng sẽ có thể thực hiện điều đó một cách tập trung, nhưng các ứng dụng có thể sẽ được xây dựng để hỏi ý kiến người dùng về việc này.

Kế hoạch của 2 đại gia công nghệ "dường như sẽ giảm thiểu rủi ro về sự tập trung quyền lực và quyền riêng tư", theo Jennifer Granick – cố vấn giám sát an ninh mạng tại Liên đoàn Tự do Dân sự Mỹ. Bà cho hay, cùng với những vấn đề khác, tổ chức này kỳ vọng việc thu thập dữ liệu vẫn là tự nguyện và được sử dụng cho mục đích y tế công cộng.

Tham khảo Wall Street Journal