Nền kinh tế Nga đón hung tin

Nền kinh tế Nga đang bước vào giai đoạn khó khăn hơn trong năm nay, khi hàng loạt chỉ báo vĩ mô xấu đi rõ rệt. Lạm phát duy trì ở mức cao, thâm hụt ngân sách phình to và nguồn thu từ dầu khí suy giảm. Trong khi đó, chi tiêu của Nga cho chiến sự vẫn duy trì ở mức rất cao.

Tuy vậy, theo đánh giá của nhiều chuyên gia, những sức ép này vẫn chưa đủ mạnh để buộc Điện Kremlin phải sớm thay đổi lập trường trong xung đột tại Ukraine.

Lạm phát là vấn đề nổi bật nhất. Giá cả hàng hóa, đặc biệt là hàng nhập khẩu, tăng nhanh do đồng nội tệ yếu và chi phí né tránh các lệnh trừng phạt ngày càng cao.

Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự báo lạm phát bình quân năm nay của Nga đạt khoảng 7,6%, thấp hơn mức 9,5% của năm 2024 nhưng vẫn cao so với giai đoạn trước xung đột. Song, khác với nhiều nền kinh tế phương Tây, lạm phát cao tại Nga chưa tạo ra làn sóng bất mãn xã hội đáng kể.

Ngân sách nhà nước cũng chịu sức ép lớn. Chi tiêu cho chiến sự tăng mạnh, trong khi nguồn thu từ năng lượng – trụ cột truyền thống của ngân sách – không còn dồi dào như trước. Để bù đắp, chính phủ Nga đã tăng thuế doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân và nâng thuế giá trị gia tăng.

Theo Tổng thư ký NATO Mark Rutte, Nga hiện dành gần 40% ngân sách cho các mục tiêu liên quan đến chiến sự, dù con số cụ thể có sự khác biệt giữa các ước tính.

Tăng trưởng kinh tế sau giai đoạn được “bơm lực” nhờ chi tiêu quân sự đang có dấu hiệu chậm lại. Bà Ekaterina Kurbangaleeva, học giả tại Đại học George Washington, ví giai đoạn bùng nổ ban đầu này như “một mũi tiêm adrenaline” cho nền kinh tế.

Nga đã mở rộng sản xuất trong nước các mặt hàng cơ bản như dệt may, giày dép, thực phẩm và thiết bị điện tử đơn giản nhằm thay thế một phần hàng nhập khẩu từ phương Tây. Tiền lương của một số nhóm lao động tăng rất mạnh trong giai đoạn 2021–2024. Tuy nhiên, hiệu ứng tích cực này đang dần suy yếu.

Một điểm đáng chú ý là sự cải thiện kinh tế cục bộ tại nhiều khu vực nông thôn nghèo. Nguyên nhân chủ yếu đến từ mức lương rất cao dành cho binh sĩ và các khoản hỗ trợ tài chính cho gia đình họ.

Theo ông Richard Connolly từ Viện Nghiên cứu Quốc phòng Hoàng gia Anh (RUSI), binh sĩ Nga hiện nay được trả lương cao nhất trong lịch sử, vượt xa thu nhập mà họ có thể kiếm được nếu làm việc bình thường tại địa phương. Chính phủ cũng chi trả các khoản bồi thường lớn cho gia đình những người thiệt mạng hoặc bị thương trong chiến sự. Cách tiếp cận này giúp Điện Kremlin tránh được các cuộc biểu tình quy mô lớn từng xuất hiện trong các xung đột trước đây.

Theo các chuyên gia, lịch sử cho thấy Nga chỉ chấp nhận một thỏa thuận bất lợi khi kinh tế rơi vào suy thoái sâu. Bà Maria Snegovaya từ CSIS nhận định tình hình hiện nay “chưa đến mức đó” và cần mức độ sức ép lớn hơn, kéo dài hơn.

Hơn nữa, Điện Kremlin cũng tính đến rủi ro trong nước nếu xung đột kết thúc, khi một lượng lớn cựu binh quay trở lại xã hội, đối mặt với thất nghiệp và chi phí y tế cao.

Ở góc độ này, theo bà Kimberly Donovan từ Hội đồng Đại Tây Dương, việc kéo dài xung đột lại phù hợp với tính toán trong nước của Tổng thống Vladimir Putin. Vì vậy, dù “cơn bão” kinh tế đang hình thành, Nga nhiều khả năng vẫn có thể cầm cự thêm nhiều năm nếu các điều kiện trừng phạt hiện nay không thay đổi đáng kể.

Tham khảo CNN