Ba lỗ hổng trong năng lực của các nhà quản lý Việt Nam trong bối cảnh cạnh tranh quốc tế

Thực tế này vô hình chung đưa ra những yêu cầu mới về năng lực cho những nhà quản lý Việt Nam cấp trung và cấp cao. Mặc dù có lợi thế vì hiểu biết rõ về môi trường kinh doanh và có nhiều mối quan hệ trong môi trường đó, phần lớn đội ngũ quản lý trong nước lại thiếu đi một số kỹ năng quan trọng khi so sánh tương quan với các nhà quản lý có nhiều trải nghiệm trong môi trường kinh doanh quốc tế.

1. Khả năng ứng dụng các công cụ hỗ trợ ra quyết định

Các mô hình định lượng hỗ trợ quyết định quản lý đã được áp dụng từ rất lâu tại các doanh nghiệp Bắc Mỹ, nhằm phục vụ các hoạt động quản trị và tận dụng một cách tối ưu nhất nguồn lực của doanh nghiệp. Tại Mỹ và Canada hiện nay, không chỉ các doanh nghiệp sản xuất mà cả các doanh nghiệp dịch vụ như ngân hàng, khách sạn, bệnh viện… đều đang sử dụng thường xuyên các công cụ như hỗ trợ ra quyết định sử dụng hàm tuyến tính, mô phỏng định lượng trên phần mềm, các mô hình hàng đợi, mô hình phân phối và mạng lưới.

Tuy không thay thế vai trò ra quyết định của nhà quản lý, các công cụ này cung cấp những thông tin cực kỳ hữu ích liên quan tới vận hành, nguồn nhân lực, chuỗi cung ứng, hay quản lý dự án. Không có các công cụ này, quyết định chủ yếu dựa trên cảm tính và kinh nghiệm của nhà quản lý. Đó lại thường không phải là phương án tối ưu nhất.

2. Hiểu biết về văn hóa và môi trường kinh doanh quốc tế

Toàn cầu hóa càng đi sâu vào nền kinh tế, các doanh nghiệp Việt càng phải sẵn sàng cho sân chơi mới. Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương CPTPP sẽ sớm đi vào hiệu lực và ảnh hưởng mạnh mẽ tới môi trường kinh doanh của một số lượng không hề nhỏ các doanh nghiệp trong nước. Hội nhập kinh tế là thách thức, nhưng cũng là cơ hội tốt cho các doanh nghiệp trong nước vươn ra thị trường quốc tế. Để sẵn sàng cho thời cơ mới, các nhà quản lý cần trang bị cho mình những vốn kiến thức của môi trường kinh doanh quốc tế, như yêu cầu về chất lượng sản phẩm, phương thức thanh toán quốc tế, hay cách giao tiếp, đàm phán với đối tác đến từ những nền văn hóa khác nhau.

3. Tầm nhìn chiến lược dài hạn

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng chiến lược của các doanh nghiệp Việt phần lớn là để đối phó với những thay đổi của môi trường vĩ mô và vi mô. Dù đang xuất hiện những sự thay đổi, đa số các nhà quản lý trong nước vẫn tập trung vào những mục tiêu ngắn hạn. Họ lên kế hoạch chủ yếu dựa trên kinh nghiệm và những quy luật thành công trong quá khứ thay vì nhìn vào các cơ hội phát triển trong tương lai dài hạn. Tại Bắc Mỹ, nhà quản lý thường đặt mục tiêu trong 5 hoặc 10 năm tới, rồi tính ngược lại trên lộ trình đó và đặt câu hỏi rằng doanh nghiệp cần phải đạt được những gì, cần thay đổi những gì trong từng năm. Có được tầm nhìn chiến lược dài hạn là một trong những cơ sở của một doanh nghiệp phát triển bền vững. Điều này đặc biệt đúng với các mô hình kinh doanh du lịch và bất động sản.

Dựa trên các nghiên cứu về lỗ hổng trong năng lực của các nhà quản lý trong nước, từ năm 2016, Viện Đào tạo Quốc tế, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã hợp tác với Trường Kinh doanh và Quản lý, Đại học Quebec tại Montreal (ESG UQAM), Canada để thiết kế và triển khai chương trình Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh Cao cấp (Executive MBA). Từ năm 1979, chương trình đã đào tạo gần 10.000 thạc sĩ tại 12 quốc gia trên toàn thế giới, và được đánh giá cao về tính thực tiễn, với nhiều môn học được xây dựng dựa trên các lý thuyết và công cụ quản lý mới nhất được áp dụng tại Bắc Mỹ. Theo bảng xếp hạng của Eduniversal năm 2017, chương trình Executive MBA tại ESG UQAM hiện xếp thứ 7 tại Canada, thứ 23 tại Bắc Mỹ.

Khuôn viên trường ESG UQAM tại thành phố Montreal, Canada.

Học viên là các nhà quản lý cấp trung và cấp cao tại các doanh nghiệp có thể theo học chương trình này ngay tại Trường Đại học Kinh tế Quốc dân. Sau 24 tháng học tập ngoài giờ hành chính, học viên sẽ được trường ESG UQAM cấp bằng Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh (MBA). Bằng được Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng như nhiều tổ chức quốc tế công nhận. Trong quá trình học, học viên cũng có cơ hội sang thành phố Montreal, Canada để học tập và trải nghiệm. Đặc biệt, chương trình còn tuyển sinh thêm hai chuyên ngành là Quản trị Bệnh viện và Dịch vụ Y tế và Quản trị Bất động sản để đáp ứng nhu cầu tăng cường năng lực cho đội ngũ quản lý trong hai lĩnh vực này.