Bà Rịa - Vũng Tàu: Những cơ sở và bước đi ban đầu để hình thành khu thương mại tự do Cái Mép Hạ

Góc cảng Cái Mép - Thị Vải - một cơ sở để hình thành khu thương mại tự do Cái Mép Hạ - Ảnh: Đ.H.

Ông Nguyễn Văn Thọ - chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu - khẳng định: Nghị quyết 24 là văn kiện có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển vùng Đông Nam Bộ nói chung và tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu nói riêng.

Nghị quyết đã đề ra nhiều chủ trương, giải pháp quan trọng có tính đột phá trong huy động sức mạnh tổng hợp, giải phóng và tái phân bổ nguồn lực thông qua các cơ chế, chính sách, giải pháp để vùng Đông Nam Bộ duy trì sự phát triển năng động, sáng tạo, đi đầu trong đổi mới và phát triển.

Đồng thời, tiếp tục giữ vững vai trò đầu tàu, đóng góp lớn vào sự phát triển đất nước.

Tàu container cỡ lớn cập cảng Cái Mép - Thị Vải - Ảnh: Đ.H.

Cơ sở để hình thành khu thương mại tự do Cái Mép Hạ

Mô hình khu thương mại tự do đã được triển khai hiệu quả tại nhiều quốc gia trên thế giới. Mô hình này là một trong những gợi ý chính sách hàng đầu để nghiên cứu, áp dụng nhằm đẩy nhanh quá trình tích lũy vốn và công nghệ, rút ngắn thời gian và chi phí xâm nhập vào thị trường thế giới.

Tại Việt Nam hiện có 18 khu kinh tế ven biển, tuy nhiên tại các khu này chỉ phát triển các khu công nghiệp, dịch vụ với một số chính sách ưu đãi về thuế, mà chưa có khu thương mại tự do như mô hình phát triển ở nhiều nước trên thế giới.

"Hình thành khu thương mại tự do gắn với cảng biển tại khu vực Cái Mép Hạ là một chủ trương mới, nhằm tạo không gian đặc thù, tạo động lực thúc đẩy phát triển vùng Đông Nam Bộ để kéo theo sự phát triển của cả nước", ông Thọ nói.

Trong những chủ trương đó có việc hình thành khu thương mại tự do ở Cái Mép Hạ, thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu

Vị trị cảng Cái Mép - Thị Vải trong bản đồ hàng hải quốc tế

Cơ sở để chủ trương thành hiện thực

Trước hết đó là vị trí nằm trên trục đường xuyên Á, có hệ thống cảng nước sâu được xếp loại đặc biệt của quốc gia có thể tiếp nhận tàu container có trọng tải 80.000 - 250.000 tấn.

Tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu giữ vai trò cửa ngõ hướng ra biển của vùng Đông Nam Bộ.

Thứ hai, với việc đầu tư các dự án giao thông kết nối liên vùng như cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, đường vành đai 4 TP.HCM, đường sắt Biên Hòa - Vũng Tàu đang xúc tiến và tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã đầu tư hệ thống giao thông liên cảng.

Từ đây sẽ hình thành hệ thống giao thông đa phương thức, kết nối liên hoàn, đồng bộ giữa cảng Thị Vải - Cái Mép và Trung tâm logistics Cái Mép Hạ - Cảng hàng không quốc tế Long Thành - Trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM.

Ngoài ra khi các công trình hạ tầng giao thông nói trên hoàn chỉnh còn tạo ra sự kết nối vùng Đông Nam Bộ với các vùng khác trên cả nước, với các quốc gia trong hành lang kinh tế xuyên Á và với các quốc gia trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương - Ấn Độ Dương...

Những yếu tố trên là tài nguyên, nguồn lực quan trọng và bền vững đối với sự phát triển của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Và đây cũng là lý do Bộ Chính trị thống nhất chủ trương chọn Cái Mép Hạ để thiết lập mô hình khu thương mại tự do.

Kho bãi và cảng ở Cái Mép - Thị Vải - Ảnh: ĐÔNG HÀ

Những bước đi đầu tiên của Bà Rịa - Vũng Tàu

Để chuẩn bị sẵn sàng cho việc hình thành khu thương mại tự do Cái Mép Hạ, thời gian vừa qua tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã chủ động triển khai một số công việc cần thiết. Đó là cập nhật chủ trương phát triển khu thương mại tự do vào quy hoạch 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 của tỉnh.

Đồng thời tổ chức lập quy hoạch Trung tâm logistics Cái Mép Hạ với diện tích gần 1.700ha, lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án để trình cấp có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư cũng như xúc tiến lập đề án nghiên cứu khả thi thành lập khu thương mại tự do Cái Mép Hạ.

Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cho biết để thực hiện nghị quyết 24 của Bộ Chính trị và Chương trình hành động của Chính phủ, để sớm hình thành khu thương mại tự do Cái Mép Hạ, thời gian tới tỉnh sẽ khẩn trương thực hiện nhiều công việc cụ thể.

Trong đó có việc xác định vị trí, quy mô khu thương mại tự do. Đồng thời tiếp tục phối hợp các bộ, ngành và các địa phương trong vùng đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án hạ tầng kỹ thuật, đặc biệt các dự án hạ tầng giao thông kết nối liên vùng.

Đường Cái Mép - Phước Hòa - một trong những hạ tầng kết nối giao thông liên cảng đã hoàn thành - Ảnh: Đ.H.

"Chúng tôi sẽ xây dựng chiến lược thu hút các nhà đầu tư có đủ năng lực tài chính, năng lực quản lý đến khu thương mại tự do, tập trung vào các ngành kinh tế trụ cột của tỉnh.

Ngay trong quá trình lập đề án nghiên cứu khả thi, quy hoạch các khu chức năng của khu thương mại tự do, sẽ mời các nhà thầu có uy tín trên thế giới để thiết lập các lộ trình và định hướng phát triển đầu tư, sinh lợi rõ ràng để các nhà đầu tư lớn thế giới tin tưởng, lựa chọn khu thương mại tự do Cái Mép Hạ là địa điểm ưu tiên cho các dự án đầu tư của họ", ông Thọ cho biết thêm.

Đáng chú ý, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu sẽ xây dựng chính sách phát triển khu thương mại tự do Cái Mép Hạ đồng bộ, cạnh tranh và hiệu quả, đặt trong mối quan hệ tổng thể, bao gồm tạo công ăn việc làm, thu hút vốn FDI, thu hút ngoại tệ và tạo ra giá trị gia tăng cao.

Hệ thống kho bãi, bồn chứa nhiên liệu ở dọc cảng biển Bà Rịa - Vũng Tàu - Ảnh: Đ.H.

Cụ thể các chính sách phát triển khu thương mại tự do Cái Mép Hạ như hình thành hệ thống nghiệp vụ bảo hộ thuế linh hoạt, khuyến khích đầu tư dài hạn, ngăn chặn các kẽ hở, có nguy cơ dẫn đến lợi dụng "đầu tư lướt sóng", trục lợi ngắn hạn.

Đồng thời phòng ngừa tình trạng đầu cơ, lợi ích nhóm, trục lợi cũng chú trọng bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, khuyến khích chuyển giao công nghệ phù hợp với thông lệ quốc tế...