Bỏ đại học làm nông dân, 20 năm sau thành ông chủ thu 36 tỷ/nămicon

Khủng hoảng vì càng làm càng lỗ

Anh Triệu Quang Trung ở thôn Thanh Sơn, xã Minh Phú (Sóc Sơn, Hà Nội) là một trong 63 nông dân xuất sắc toàn quốc năm 2020. Học ngành nghề chế tạo máy của Đại học Giao thông vận tải, nhưng anh lại rẽ ngang và giờ trở thành ông chủ của nhà máy sản xuất nấm theo công nghệ Hàn Quốc, mỗi năm cho doanh thu trên 30 tỷ đồng.

Anh Trung kể, học đến năm thứ 2 đại học, tình cờ được một người quen của gia đình nói chuyện về làm nông nghiệp công nghệ cao, lại có sẵn đam mê về ngành này, nhất là về các loại nấm, anh quyết định bỏ học về làm nông.

Để thực hiện giấc mơ của mình, anh Trung sang Hàn Quốc theo học hệ thực tập sinh 4 năm ngành vi sinh, nấm ăn, nấm dược liệu - một lĩnh vực rất phát triển tại đây. Thời gian đầu đặt chân lên xứ lạ, đến nói tiếng Hàn còn chưa thành thạo, anh vừa phải lo bắt nhịp được việc học, vừa phải làm thêm để có tiền trang trải nên khá vất vả.

Thời gian đầu trồng nấm, anh Trung gặp nhiều khó khăn vì nấm bị hỏng, không ai tin dùng

Quá trình học và làm việc ở Hàn Quốc, anh Trung nhận thấy nghề trồng nấm ở xứ xở kim chi phát triển đã lâu, nhu cầu của người tiêu dùng ngày càng lớn bởi nấm là thực phẩm sạch, chứa hàm lượng dinh dưỡng cao. Từ đó, anh ước mơ xây dựng một nhà máy sản xuất nấm sạch quy mô công nghiệp như Hàn Quốc để phục vụ người dân trong nước.

Học xong, anh thực tập ở một trung tâm nghiên cứu nấm ăn, nấm dược liệu tại Hàn Quốc để tích lũy kinh nghiệm.

Đến năm 2014, sau một thời gian tìm tòi, nghiên cứu, làm thêm, kinh doanh tích cóp được một khoản vốn, anh Trung bắt đầu xây dựng nhà máy sản xuất nấm theo công nghệ Hàn Quốc với diện tích 2.400m2 ở Việt Nam. Thời gian đầu, khó khăn như bủa vây.

Anh Trung kể, nhớ nhất là những năm 2015-2016, anh gần như khủng hoảng vì quá trình sản xuất bị hỏng, nấm mốc gần như toàn bộ, chiếm đến 95%. Lý do là nguồn nguyên liệu đầu vào (mùn cưa, cám gạo, lõi ngô, hạt bông) không đạt tiêu chuẩn, như: độ ẩm quá cao, bảo quản không tốt,... Tình trạng này kéo dài suốt 2 năm trời, khiến anh thiệt hại tới 2-3 tỷ đồng mỗi năm và cảm thấy chán nản.

Càng trồng nấm càng lỗ. Khi ấy, nhiều lúc thất vọng, song nghĩ mình đã dồn tất cả tâm huyết, công sức, vốn liếng vào nhà máy rồi, giờ không thể bỏ được.

Nghĩ vậy, anh lại xoay xở tiền vốn, vay mượn ngân hàng, bạn bè, anh em họ hàng mỗi người một ít để vượt qua giai đoạn khốn khó này.

Quyết tâm theo đuổi đam mê, anh Trung đã thành công

“Làm 2 năm chưa thấy thu về đồng nào, tối ngày cặm cụi ở nhà máy đến mất ăn mất ngủ. Vợ tôi xót ruột vì từ đầu đã không ủng hộ”, anh Trung kể. Người thân, bạn bè anh cũng khuyên nên xem xét đổi hướng, chứ đầu tư vào nông nghiệp vừa vất vả lại mạo hiểm. Song, anh vẫn giữ vững lập trường, quyết làm bằng được.

Anh thuyết phục mọi người hãy tin tưởng vào những gì anh đã học được trong quá trình tu nghiệp tại Hàn. Nếu kiên trì, áp dụng thành công công nghệ trồng nấm Hàn Quốc thì sẽ có nguồn lợi nhuận bền vững.

Trong 2 năm đầu gian nan ấy, để tìm thị trường cho nấm, anh Trung mang từng cây đi giới thiệu, trưng bày ở các đại lý, siêu thị, nhà hàng, khu chung cư. Ban đầu, nhìn những cây nấm đùi gà, nấm sò yến, nấm ngọc châm to trắng, mập mạp, nhiều người nghi ngờ nấm đẹp như vậy chỉ là hàng Trung Quốc. Vì thế, cho họ nấm dùng thử, tặng miễn phí họ cũng không nhận.

Để thuyết phục mọi người, anh Trung mang cả những lọ nấm để nguyên trong khay chưa thu hái cho người mua thấy trực tiếp. Họ ăn thử, có người bảo ăn chưa quen, một số người hiểu về nấm thì thấy ngon và giới thiệu cho anh em bạn bè, người này truyền miệng người kia nên dần dần lượng khách ngày một đông.

“Tuy vậy, số lượng nấm bán ra không đáng kể, chỉ 20-30 kg/ngày. Tính cả sản phẩm mẫu, cho tặng không thu được tiền về và số bị hỏng mốc, trong 2 năm tôi thiệt hại tới 6-7 tỷ đồng”, anh Trung xót xa.

Hái không kịp bán, lãi tiền tỷ

Thất bại đã cho anh Trung nhiều bài học quý. Nhờ tìm được nguồn nguyên liệu ổn định, đạt tiêu chuẩn về độ ẩm, chất lượng nên những mẻ nấm sau này cho tỷ lệ thành công 90-95%. Đến năm 2017, anh Trung mở rộng diện tích nhà xưởng lên 3.600 m2, tiếp tục phát triển.

Anh Trung cho rằng, sản xuất nấm công nghiệp không phụ thuộc vào thời tiết. Chỉ cần duy trì môi trường nhân tạo ở nhiệt độ 18-20 độ C, phun sương tạo độ ẩm 85-90%. Nhờ đó, nấm có thể sản xuất quanh năm, sản lượng ổn định. Đặc biệt, anh có thể điều chỉnh được lượng nấm theo nhu cầu khách hàng và nâng cao được chất lượng sản phẩm, tránh sâu bệnh.

Mỗi mẻ nấm gồm có 5 giai đoạn: chuẩn bị nguyên liệu, trộn nguyên liệu; hấp thanh trùng; cấy giống; đưa vào ngâm sợi; đưa ra nuôi trồng. Trong đó, khâu đầu tiên là quan trọng nhất, quyết định 90% sự thành công của một mẻ nấm.

Đối với nấm ăn loại ngắn ngày nhất từ lúc cấy giống đến khi thu hoạch hết 45 ngày, loại dài ngày nhất hết 100 ngày, anh Trung cho hay.

Sản xuất dần đi vào ổn định, lượng khách hàng tin tưởng sử dụng sản phẩm nấm ngày một tăng. Giờ mỗi ngày anh xuất bán khoảng 5-6 tạ nấm sò yến, nấm đùi gà, nấm ngọc châm trắng, ngọc châm nâu.

Nhà máy của anh Trung hiện cung cấp khoảng 330 tấn nấm/năm, cho doanh thu từ 30-36 tỷ

Ngoài bán lẻ, anh Trung còn cung cấp cho các đại lý, siêu thị, cửa hàng thực phẩm sạch, nhà hàng ở nhiều tỉnh thành.

Đến nay, diện tích trang trại nấm của anh đã lên đến 5.000m2 với sản lượng đạt 330 tấn/năm. Những năm gần đây, trang trại nấm của anh cho doanh thu 30-36 tỷ/năm, trừ chi phí lãi khoảng 3-3,5 tỷ/năm.

“Tôi thuê thêm 17 người làm ở trang trại, công việc đỡ vất vả hơn so với những ngày đầu. Từ tháng 10 đến tháng 2 năm sau là thời điểm nấm tiêu thụ mạnh nhất, khách không đặt sớm là cháy hàng”, anh Trung nói.  Anh còn hợp tác với một số tập đoàn lớn, các công ty về thực phẩm và mở rộng nhà máy sản xuất nấm ở Bắc Ninh do sản lượng chưa đáp ứng đủ nhu cầu thị trường.

Bên cạnh đó, anh còn sản xuất nấm dược liệu, song sản phẩm này đang trong quá trình làm thử nghiệm để thăm dò thị trường vì đầu ra chưa ổn định.

20 năm theo đuổi đam mê về một mô hình sản xuất nấm hữu cơ hiện đại, với anh Trung, có được thành quả như ngày nay là bao nỗ lực, phấn đấu không mệt mỏi. Điều quan trọng là nhà máy của anh đã cho ra những cây nấm sạch, bổ dưỡng, tốt cho sức khỏe người tiêu dùng.

Phương Thanh