Bốn nguyên tắc đầu tư cổ phiếu cơ bản ai cũng có thể áp dụng của huyền thoại Peter Lynch

Peter Lynch là một trong những quản lý quỹ thành công nhất từ trước đến nay. Trong thời gian ông làm quản lý của quỹ Đầu tư Fidelity Magellan từ năm 1977 đến năm 1990, ông đem lại lợi suất trung bình năm 29,2% và giúp tài sản của quỹ tăng 18 triệu USD lên 14 tỉ USD. Xa hơn nữa, Lynch đã đánh bại 99,5% số lượng các quỹ tương hỗ còn lại trong 5 năm cuối sự nghiệp. Hiện ông đã nghỉ hưu, và sống với vợ con, nhưng vẫn là cố vấn cho quỹ Fidelity.

Trong thời kỳ còn ở trên phố Wall, Lynch còn là một người thầy chuyên truyền cảm hứng về học thuyết đầu tư giá trị cho nhiều nhà đầu tư trên chứng trường. Ông để lại tâm huyết của mình trong ba cuốn sách: Đánh bại thị trường, Trên đỉnh phố Wall và Học để thu về lợi nhuận. Trong cuốn sách Trên đỉnh Phố Wall, Lynch chia sẻ quan điểm cho rằng các nhà đầu tư cá nhân có thể đánh bại mức tăng các quỹ từ các quản lý quỹ chuyên nghiệp- đã trở thành một trong những giải thưởng vinh giá mà nhiều người trong cộng đồng đầu tư chú ý đến nhiều năm qua.

Triết lý đầu tư của Peter Lynch đã đem lại cho ông lợi nhuận rất cao trong 23 năm điều hành quỹ Magenllan, nhưng hóa ra nó rất đơn giản, dễ áp dụng và được liệt kế theo bốn quan điểm sau: nghiên cứu kỹ lưỡng, hiểu rõ tầm quan trọng của đa dạng hóa, kiên nhẫn và đầu tư vào thứ mà bạn biết

1. Tự mình nghiên cứu kỹ lưỡng

Bằng cách tham gia nghiên cứu nhiều cổ phiếu trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau, trong và ngoài nước, Lynch đã tối đa hóa khả năng tìm kiếm các công ty mang lại triển vọng trong tương lai. Lynch cho rằng mọi nhà đầu tư cá nhân đều có thể sử dụng kinh nghiệm của mình để đánh bại mức tăng trưởng của các quản lý quỹ lớn. Ông cho rằng có rất nhiều bất lợi khi quản lý một số tiền lớn và các nhà đầu tư cá nhân có được nhiều lợi thế.

"Ai cũng được ban cho một trí tuệ để chiến thắng thị trường chứng khoán. Nếu bạn đã học qua toán lớp năm, bạn có thể làm được điều đó" - Peter Lynch.

Lynch cho rằng mục tiêu cuối cùng vẫn là lựa chọn các doanh nghiệp chất lượng cao với tiềm năng tăng trưởng lớn. Ông cũng nhấn mạnh các doanh nghiệp có mô hình kinh tế đơn giản. Các nhà đầu tư có thể tham khảo các doanh nghiệp chất lượng cao thông qua một số nhóm: ví dụ như các nhóm Dividend Aristocrats và Dividend Kings, đây là hai tập hợp trên S&P 500 được phân loại ra dựa trên:

Doanh nghiệp có khối tài sản vững chắc, làm ăn có lợi nhuận dài (thu nhập cố phiếu tăng chỉ khi doanh nghiệp có lãi tăng, được tính trong khoảng thời gian trong vài chục năm đổ lại)

Cổ đông liên tục được nhận thu nhập từ cổ phiếu qua nhiều năm

Nhóm Dividend Aristocrats tập hợp các doanh nghiệp niêm yết và có trả lãi cổ phiếu cho cổ đông liên tục trong 25 năm, nhóm Dividend Kings thì là 50 năm.

2. Hiểu rõ tầm quan trọng của đa dạng hóa

Cuối những năm sự nghiệp của ông, Lynch có hơn 1000 cổ phiếu trong danh mục. Ngoài đa dạng số lượng cố phiếu, Lynch còn đa dạng hóa số lượng ngành trong danh mục. Lynch còn dựa trên những đặc trưng về kì vọng tăng trưởng của các cổ phiếu ông chọn để chia ra làm ba nhóm như sau:

- Tăng trưởng nóng: Công ty với mức thu nhập cổ phiếu kì vọng tầm 20%-50% (Lynch không bao giờ đầu tư vào các công ty có kì vọng tăng trưởng > 50% bởi cho rằng đây là các công ty không ổn định)

- Nhóm mạnh khỏe: các công ty với vốn hóa hàng chục tỉ USD và kì vọng thu nhập nhận về 10-20%

- Tăng trưởng thấp: Các công ty có kì vọng thu nhập cổ phiếu chỉ dưới 10% nhưng dự đoán sẵn sàng chi trả cổ tức tốt

Lynch cho rằng nhóm mạnh khỏe và nhóm tăng trưởng thấp sẽ mang đến sự ổn định về mặt lợi nhuận, trong khi nhóm tăng trưởng nhanh sẽ chỉ có tác dụng như nguồn tăng trưởng năng lượng lớn (tốc độ vượt trội thị trường). Điểm khác biệt của Lynch với các nhà đầu tư khác trong chiến lược phân hóa đa dạng tài sản là ông rất cẩn thận, không mấy khi lựa chọn mua cổ phiếu ít triển vọng hơn, điều đó giúp cho khối tài sản của quỹ không bị biến động đáng kể.

"Đa dạng hóa trong tình trạng tệ hơn" (diworsesification) là thuật ngữ mà Lynch dùng chỉ các danh mục được đa dạng hóa, nhưng một số hoạt động giao dịch quá độ thường xuyên đã làm giảm lợi nhuận của họ bằng cách tăng phí giao dịch và biến những ý tưởng đầu tư tốt nhất của họ nhiều lúc trở thành những ý tưởng không tốt

3. Kiên nhẫn

Năm hơn 20 tuổi, Lynch học Đại học Wharton của Pennsylvania với học phí trả bằng đầu tư vào cổ phiếu Flying Tiger.

"Trong thời gian học Đại học tôi có tham gia một nghiên cứu nhỏ về một công ty thuộc ngành công nghiệp vận tải. Và tôi nhìn vào một công ty có tên Flying Tiger. Tôi đã đưa cả ngàn đô là vào cổ phiếu của nó và nghĩ hãng vận tải này sẽ trở thành một thứ gì đó khổng lồ trong tương lai."

Cuối cùng, lợi nhuận thu về từ Flying Tiger gấp 10 lần khoản đầu tư mà Lynch bỏ ra. Ông đã đùa rằng mình tốt nghiệp nhờ "Hội Bác Ái Học Đường Flying Tiger".

Lynch cũng nhấn mạnh đến triết lý đầu tư giá trị dài hạn là lợi thế cốt lõi của ông. Đầu tư dài hạn cho phép hoãn nhiều khoản thuế, giảm phí giao dịch, và cho phép một nhà đầu tư có xu hướng dài hạn có khả năng chịu đựng được tốt hơn khi thị trường xuống giá.

"Bạn thấy thời kỳ suy thoái, bạn thấy thị trường chứng khoán xuống dốc. Nếu bạn không hiểu chuyện gì đang diễn ra, nếu bạn không sẵn sàng, bạn sẽ không làm tốt trên thị trường chứng khoán." - Peter Lynch

Trong thời gian suy thoái những năm 80 ở Mĩ, lúc cổ phiếu xuống dốc 10-20%, Lynch biết rằng thị trường sẽ sớm tăng trở lại nhiều hơn trong 5-10 năm tới. Trong thời kỳ suy thoái, có nhiều nhà đầu tư lựa chọn nắm giữ cổ phiếu và chờ nó tăng lại trong thời gian tới, nhưng phương án hữu hiệu tốt hơn là hãy bán hết ra ở đỉnh và chờ mua lại ở đáy, đáy thấp nhất của cuộc khủng hoảng với giá cực rẻ.

4. Đầu tư vào thứ mà bạn biết

Áp dụng nguyên lý một vụ sáp nhập doanh nghiệp chỉ diễn ra nếu doanh nghiệp được mua có giá trị đặc biệt và được thỏa hiệp mua với giá phải chăng, hay phân tích cơ bản cho thấy nó có những nền tảng có giá, Lynch mua lại các cổ phiếu của các doanh nghiệp tiêu biểu: Ford, Philip Morris, General Electric, Lowe's ...

Một trong những phẩm chất quan trọng nhất của một nhà đầu tư là góc nhìn lựa chọn tinh hoa của doanh nghiệp được chọn mua - được xác định không phải với vị trí từ góc nhìn một nhà quản lý, mà là góc nhìn của một người tiêu dùng. Là nhà đầu tư, rất quan trọng khi chúng ta nhìn các cổ phiếu dưới góc nhìn người tiêu dùng. Cũng rất dễ dàng và nhanh chóng để có thể làm được điều này. Đơn giản bạn hãy quan sát nhiều hơn về hành vi (mua, hoặc quan trọng hơn - các hành vi không mua) của người tiêu dùng trong những ngân hàng, quán ăn, siêu thị … để đánh giá về mức độ phổ biến và tích cực của thương hiệu mục tiêu.

Có rất nhiều câu chuyện các cơ hội đầu tư tuyệt vời được Lynch tìm thấy trong cuộc sống hàng ngày:

- Đầu tư vào công ty sản xuất đồ lót Hanes: sau khi vợ cảm thấy thoải mái với đôi quần tất mua từ siêu thị, Lynch mua sản phẩm của nó và sản phẩm đối thủ cạnh tranh đến văn phòng Fidelity để mọi người bình phẩm. Cuối cùng đây là 1 khoản đầu tư có lãi.

- Lynch đầu tư vào hãng Flying Tiger (đã nói ở trên) vì ông cho rằng máy bay vận tải sẽ là phương tiện của tương lai. Khi mà Chiến tranh Việt Nam nổ ra và các công ty bắt đầu thực hiện vận chuyển lính và hàng cung cấp cho thuộc địa, ông thu về lợi nhuận khổng lồ.