Áp lực tăng giá hàng Tết trên sàn

Chỉ ít ngày trước mùa cao điểm mua sắm cuối năm, sàn thương mại điện tử (TMĐT) Shopee thông báo điều chỉnh hàng loạt loại phí, áp dụng từ ngày 29-12. Theo đó, phí cố định đối với nhà bán hàng tăng thêm 1% - 3%, tùy ngành hàng và mô hình gian hàng. Shopee cũng tăng phí gói dịch vụ Voucher Xtra thêm 1% - 1,5%, đưa mức phí lên 4% giá trị mỗi sản phẩm, tối đa 50.000 đồng/sản phẩm.

Chịu lỗ hay chấp nhận mất khách?

Theo Shopee, việc điều chỉnh nêu trên nhằm bảo đảm hiệu quả vận hành và tiếp tục đầu tư cho công nghệ, logistics, hệ sinh thái bán hàng. Tuy nhiên, với nhiều nhà bán hàng, đây là áp lực lớn trong bối cảnh biên lợi nhuận vốn đã mỏng.

Động thái của Shopee không phải cá biệt. Trước đó, TikTok Shop cũng tăng mạnh phí sàn TMĐT, trong đó có khoản phí xử lý đơn hàng 3.000 đồng/đơn giao thành công, không hoàn lại ngay cả khi phát sinh trả hàng. Theo ước tính của các nhà bán hàng, tổng chi phí bán hàng trên các sàn TMĐT lớn hiện dao động từ 17% đến hơn 20% doanh thu, chưa bao gồm chi phí khuyến mãi, vận chuyển và các khoản phát sinh.

Chị Vũ Kim Anh, chủ một cửa hàng thời trang online, cho biết trước đây, sản phẩm nhập giá khoảng 200.000 đồng có thể bán ra 250.000 - 270.000 đồng mà vẫn có lãi. Nay với phí sàn TMĐT tăng thêm khoảng 4%, cộng chi phí quảng cáo và hoàn trả, nhiều đơn hàng gần như hòa vốn. "Không tăng giá thì lỗ, mà tăng thì sợ mất khách. Hàng Tết nhập với giá cao, vòng đời bán ngắn, tồn kho nên áp lực hiện nay rất lớn" - chị băn khoăn.

Bên cạnh chi phí, nhiều nhà bán hàng còn lo ngại quy định thuế mới sẽ có hiệu lực từ năm 2026. Theo Luật Quản lý thuế sửa đổi, hộ và cá nhân kinh doanh TMĐT có doanh thu từ 1 tỉ đồng/năm trở lên phải thực hiện đầy đủ chế độ kế toán, hóa đơn chứng từ, tức phải xuất hóa đơn cho từng đơn hàng. Quy định này được nhiều nhà bán hàng ví như "cú đấm thép" vào mô hình kinh doanh nhỏ lẻ.

Chị Trần Thị Thu Hiền - ngụ TP HCM; kinh doanh mỹ phẩm và phụ kiện thời trang xách tay từ Nhật Bản, Mỹ, Hàn Quốc - cho biết đang gấp rút xử lý lượng hàng tồn không có hóa đơn đầu vào. "Hàng xách tay gần như không có hóa đơn. Nếu doanh thu vượt 1 tỉ đồng mà phải xuất hóa đơn cho từng đơn lẻ thì rất khó giải trình. Chưa kể, với chi phí kế toán, nhân sự... phát sinh, nếu không tính kỹ thì rủi ro gần bằng lợi nhuận" - chị lo ngại, đồng thời cho biết sắp tới sẽ chuyển sang nhập khẩu chính ngạch, chấp nhận chi phí cao hơn để có thể kinh doanh lâu dài.

Theo các nhà bán hàng, cùng mức doanh thu 1 tỉ đồng nhưng các ngành hàng có biên lợi nhuận khác nhau. Với ngành điện tử, gia dụng, giá trị đơn hàng lớn nhưng lãi ít, việc áp cùng ngưỡng doanh thu và nghĩa vụ thuế có thể tạo áp lực không tương xứng. Nhiều ý kiến đề xuất cần phân loại ngành nghề hoặc áp dụng ngưỡng linh hoạt để bảo đảm công bằng.

Tăng giá, giảm nhập hàng

Ngoài ra, nhà bán hàng cũng băn khoăn về quy định miễn thuế với hộ kinh doanh có doanh thu dưới 500 triệu đồng/năm, trong khi sàn TMĐT đang thu hộ 1,5% doanh thu (1% thuế GTGT và 0,5% thuế thu nhập cá nhân).

Ông Phạm Thành, kinh doanh đặc sản Cà Mau trên sàn TMĐT, cho biết hiện nay, các sàn đều thu thuế hộ trên tất cả đơn hàng. Tuy nhiên, từ năm 2026, nhà nước sẽ miễn thuế cho 500 triệu đồng doanh thu đầu tiên, vậy các sàn có áp dụng hay vẫn thu toàn bộ như hiện nay? Trong khi đó, một nhà bán hàng khác thắc mắc: "Nếu doanh thu không đạt ngưỡng chịu thuế nhưng đã bị sàn thu hộ, vậy cơ chế hoàn thuế sẽ được thực hiện ra sao?".

Trong bối cảnh đó, các nhà bán hàng buộc phải xoay xở cho mùa Tết . Anh Lê Hải Vũ, Giám đốc điều hành Velasboost - một start-up chuyên sản xuất phụ kiện công nghệ, nhận định giai đoạn 2025-2026 sẽ đặc biệt khó khăn với nhà bán hàng nhỏ lẻ. "Tăng giá là mất lợi thế cạnh tranh, giữ giá thì lợi nhuận rất mỏng, thậm chí lỗ. Sàn TMĐT là nơi người tiêu dùng so sánh giá rất nhanh" - anh nhận xét.

Theo anh Vũ, dù doanh số sau các đợt cao điểm 11-11 và 12-12 vẫn khả quan nhưng lợi nhuận không tăng tương ứng do chi phí đi kèm lớn. Dịp Tết , doanh nghiệp phải cân nhắc kỹ lượng hàng tồn vì chuỗi cung ứng chậm lại do kỳ nghỉ dài. "Chúng tôi dự báo doanh thu Tết sẽ tăng nhưng lượng hàng trữ chỉ tăng khoảng 1,5 lần so với ngày thường, thấp hơn các năm trước để giảm rủi ro" - anh Vũ thận trọng.

Ông Nguyễn Lê Thái Hòa, Giám đốc Công ty Hòa Mai - kinh doanh đồ gỗ nhà bếp trên sàn TMĐT, cho biết đã tăng hàng tồn kho 30%-50% cho dịp Tết . Tuy nhiên, trước áp lực phí sàn và việc nhà cung cấp điều chỉnh giá theo yếu tố thuế, doanh nghiệp buộc phải tăng giá bán. "Sau khi cân nhắc, chúng tôi quyết định tăng giá khoảng 5% để bảo đảm lợi nhuận và duy trì hoạt động lâu dài" - ông tính toán.

Theo chuyên gia TMĐT Lưu Thanh Phương, việc tăng phí sàn và chi phí tuân thủ sẽ khiến lợi nhuận của nhà bán hàng trở nên mong manh, buộc thị trường bước vào giai đoạn thanh lọc. "Muốn tồn tại, doanh nghiệp phải tối ưu hóa nguồn hàng, giảm giá vốn, tinh gọn vận hành và marketing hiệu quả hơn. Khó khăn là tất yếu nhưng cũng buộc những nhà bán hàng yếu về quản trị và tài chính phải rời thị trường" - ông nhận định.

Hệ quả của quá trình chuẩn hóa và minh bạch thuế là giá bán có xu hướng tăng nhẹ, số lượng mã ưu đãi giảm dần. Nhiều người tiêu dùng bắt đầu cảm nhận rõ sự thay đổi này trong giỏ hàng mua sắm dịp cuối năm.