Các chuyên gia đầu ngành hiến kế đẩy lùi tín dụng đen

Cho vay tiêu dùng là một lĩnh vực có tốc độ phát triển rất nhanh trong những năm trở lại đây. Tuy nhiên, bên cạnh hệ thống TCTD chính thức có sự quản lý của Nhà nước thì hệ thống cho vay tiêu dùng phi chính thức đã tạo ra không ít hệ lụy xấu hay còn được gọi với cái tên "tín dụng đen". Trước tình trạng biến tướng của loại hình cho vay này, Thủ tướng Chính Phủ cho rằng "Đây là vấn đề bức xúc xã hội cần có biện pháp quyết liệt để loại trừ". Vậy làm gì để ngăn chặn và đẩy lùi sự biến tướng của tín dụng đen?

Tại tọa đàm "Phát triển tín dụng tiêu dùng – Giải pháp đẩy lùi tín dụng đen" do Báo Đầu tư tổ chức sáng ngày 15/3, ông Nguyễn Tú Anh, Phó Vụ trưởng Vụ chính sách tiền tệ NHNN cho rằng việc tín dụng đen bùng phát mạnh mẽ ở nước ta đang phản ánh nhu cầu về các khoản vay nhỏ, cấp bách của người dân rất lớn trong khi các khoản cho vay truyền thống chưa đáp ứng được các nhu cầu này.

TS Nguyễn Đình Cung – Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung Ương chia sẻ: "Sự nổi lên của tầng lớp thu nhập trung bình ở Việt Nam trong thập niên qua đã kéo theo thay đổi đáng kể về hành vi tiêu dùng đó là: không nhất thiết phải "tiết kiệm trước, tiêu sau", mà có thể là "vay mua trước, trả sau".

Như vậy cho vay tiêu dùng đáp ứng nhu cầu chi tiêu/ tiêu dùng hiện đại, qua đó giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tăng cường tiếp cận các dịch vụ tài chính – ngân hàng hiện đại, tổ chức tài chính chính thức giúp người dân có thêm lựa chọn thay vì tìm đến tín dụng phi chính thức.

TS Cấn Văn Lực dẫn số liệu StoxPlus cho biết, 47% người Việt có tham gia vay tiền nhưng chỉ có 18,5% là vay từ TCTD, ngoài ra là vay từ người thân, bạn bè hoặc "tín dụng đen". Một trong những lý do mà nhiều người Việt trẻ ngại vay từ ngân hàng vì điều kiện cho vay chặt chẽ, yêu cầu nhiều giấy tờ chứng minh, thủ tục thẩm định lâu, cần tài sản thế chấp. Trong khi đó, tỷ trọng cho vay tiêu dùng tại Việt Nam, theo ông lực là còn thấp. Hơn nữa, thị trường nông thôn, vùng ven với 60 triệu dân vẫn còn đang bị bỏ ngỏ do các TCTD chưa có nhiều cơ hội tiếp cận.

Các chuyên gia cho rằng giải pháp tốt nhất để đẩy lùi tệ nạn "tín dụng đen" là phát triển tín dụng tiêu dùng (TDTD). Tuy nhiên, để TDTD phát triển và hiệu quả thì cần hoàn thiện nhiều yếu tố, không chỉ hành lang pháp lý mà còn là sự quyết tâm, vào cuộc và tăng cường truyền thông tới người dân.

Ông Trần Minh Hải, Giám đốc điều hành công ty luật BASICO cho rằng, cần cấp phép thành lập mới các tổ chức tài chính, tín dụng để tăng nguồn cung, đáp ứng nhu cầu của người dân. Đây là nhu cầu thiết thực với sự sẵn sàng tham gia thị trường nhiều tổ chức định chế tài chính trong và ngoài nước.

Bên cạnh đó, theo TS. Trần Kim Anh, Phó Vụ trưởng Vụ CSTT, Ban Kinh tế Trung Ương, cần phải mở rộng mạng lưới hoạt động của các TCTD ở những địa bàn có mạng lưới ngân hàng chưa tương xứng với nhu cầu của người dân, nhất là những địa bàn đang là điểm nóng về "tín dụng đen".

Đại diện các công ty tài chính, những tổ chức đang dẫn đầu về tín dụng tiêu dùng hiện nay cho rằng đẩy mạnh công nghệ tự động hóa quy trình, sáng tạo các sản phẩm mới là mấu chốt để tạo sự khác biệt để cạnh tranh với "tín dụng phi chính thức".

Phó Tổng Giám đốc FE Credit, ông Nguyễn Thanh Phúc cho hay, hiện số lượng các TCTD và mạng lưới đã phủ khắp cả nước. Chẳng hạn, FE Credit có hơn 12.000 điểm bán hàng và gần 8.500 đối tác trên toàn quốc. Trong khi đó, ông Trịnh Bá Việt Xô, đại diện Home Credit cho rằng bản thân các công ty tài chính tiêu dùng cần đẩy mạnh chiến dịch truyền thông để người dân biết đến nhiều hơn, đồng thời mở rộng mạng lưới và các điểm bán hàng để đội ngũ nhân viên luôn sẵn sàng tư vấn theo nhu cầu của người dân. Vị này nhận định, khi người dân có đầy đủ thông tin và có thêm lựa chọn, họ sẽ giảm dần thói quen tìm đến "tín dụng đen".