'Chìa khóa chưa xoay, đời đã xoay': Bi kịch của cựu cán bộ chống tham nhũng tại Trung Quốc

"Nếu tôi nhận thức rõ hơn về lý do tại sao họ cấp cho tôi căn hộ, tại sao một số ít người được nhận trong khi đa số thì không, và những vấn đề khác, và nếu tôi quyết tâm hoàn thành trách nhiệm giám sát kỷ luật của mình, tôi đã không phải gánh chịu những hậu quả cay đắng mà tôi phải gánh chịu ngày hôm nay..." Lời thú tội này được viết bởi Lý Gia Đăng - cựu Phó Bí thư Đảng ủy kiêm Trưởng ban Kiểm tra Kỷ luật Văn phòng Xây dựng quận Củng Thự, thành phố Hàng Châu, tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc.

Trang web của Đài truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV) đưa tin, vào tháng 11/2017, Lý Gia Đăng bị Ủy ban Kiểm tra và Giám sát Kỷ luật quận Công Thụ điều tra vì nghi ngờ vi phạm kỷ luật và pháp luật nghiêm trọng.

Sau đó, Lý bị khai trừ khỏi Đảng Cộng sản Trung Quốc và bị thu hồi các chế độ hưu trí.

Vào tháng 4/2018, Tòa án Nhân dân quận Công Thụ đã tuyên án Lý Gia Đăng ba năm hai tháng tù giam và phạt tiền 200.000 nhân dân tệ (RMB, tương đương 690 triệu VNĐ vào thời điểm đó) về tội tham ô.

6 năm sau khi nghỉ hưu, dính líu đến vụ án tham nhũng

Sinh năm 1955 trong một gia đình nông dân ở Nghĩa Ô, tỉnh Chiết Giang, Lý Gia Đăng nhập ngũ năm 1976. Trong suốt 25 năm phục vụ quân ngũ của mình, Lý đã nhận được nhiều lời khen ngợi và được trao tặng Huân chương chiến công hạng hai.

Lý được chuyển sang làm công chức địa phương vào tháng 3/2001.

Đến cuối năm 2002, ông ta đảm nhận chức vụ Phó Bí thư Đảng ủy kiêm Trưởng ban Kiểm tra Kỷ luật Văn phòng Xây dựng quận Củng Thự.

Trong thời gian đó, Lý Gia Đăng đã giám sát công tác xây dựng một số dự án lớn tại địa phương. Ông cũng là người tiên phong phát triển các hệ thống đấu thầu dự án và kiểm soát nội bộ trong các phòng ban quản lý rủi ro, sau này được áp dụng trên toàn hệ thống xây dựng của thành phố Hàng Châu.

Nhờ thành tích công tác xuất sắc và uy tín, ông đã được trao tặng các danh hiệu cao quý như Đảng viên xuất sắc và Công chức xuất sắc tại Hàng Châu.

Đến tháng 1/2011, Lý nghỉ công tác chờ hưu; và chính thức nghỉ hưu vào tháng 4/2012.

Sáu năm sau khi nghỉ hưu, Lý Gia Đăng nghĩ rằng mình đã “hạ cánh an toàn”, nhưng không ngờ, một bất động sản đã dẫn đến “thân bại danh liệt”.

Chìa khóa cầm tay, nhưng chưa bao giờ ở

Câu chuyện bắt đầu bằng một vụ bê bối tham nhũng. Năm 2016, Ủy ban Kiểm tra và Giám sát Kỷ luật quận Công Thụ bắt đầu điều tra Mã Vĩ Vinh - Trưởng phòng Quản lý Nhà ở thuộc Văn phòng Xây dựng quận Củng Thự; Đàm Chiêu Thổ - Phó giám đốc Văn phòng; và Hứa Xuân Phát - Giám đốc Văn phòng, về tội tham ô, lạm dụng chức vụ và nhận hối lộ.

Khi vụ án được khép lại, các điều tra viên đã phát hiện ra một manh mối mới: Lý Gia Đăng - cựu Phó Bí thư Đảng ủy kiêm Trưởng ban Kiểm tra Kỷ luật của Văn phòng - cũng có liên quan. Lý và ba đối tượng nêu trên đều từng nhận nhà tại khu Hoa viên Viễn Đại.

Cuộc điều tra cho thấy từ năm 2006 đến năm 2009, Lý Gia Đăng đã bị Hứa Xuân Phát, Đàm Chiêu Thổ và Mã Vĩ Vinh làm liên lụy.

Một ngày năm 2006, Hứa Xuân Phát và Đàm Chiêu Thổ đã quyết định nhờ vả Lý Gia Đăng để "thuận lợi" có được nhà ở tái định cư tại khu Hoa viên Viễn Đại.

Họ đã tìm cách thuyết phục Lý đồng ý với kế hoạch phân bổ nhà ở tái định cư.

Trước tiên, Hứa Xuân Phát đến gặp Lý Gia Đăng và nói rằng ông ta cũng có thể lấy một căn nhà tái định cư. Lúc đó, Lý Gia Đăng, vẫn còn tỉnh táo, đã thẳng thừng từ chối.

Mặc dù Lý đã từ chối ngay lập tức, nhưng một số ý nghĩ bỗng xuất hiện trong đầu: "Vài năm nữa thôi, mình sẽ bị đẩy ra lề [nghỉ hưu]. Lúc đó mình sẽ thực sự là một người không quyền không thế… Khi còn tại vị, mình nên coi trọng bản thân hơn một chút, đừng quá coi trọng công việc."

Vài ngày sau, Hứa Xuân Phát lại mời cả Phó Giám đốc Đàm Chiêu Thổ và Lý Gia Đăng tới phòng làm việc. Hứa nói: "Ông Lý, tôi sẽ cho ông một căn nhà tái định cư. Ông phải tự mua lấy. Tôi có một căn, ông Đàm cũng có một căn."

Những ý nghĩ vẫn còn lởn vởn trong đầu giờ đã có lý do chính đáng, và Lý Gia Đăng miễn cưỡng đồng ý.

Dưới sự sắp xếp của Mạnh Huệ Đệ - Giám đốc thị trường bất động sản quận Củng Thự, Lý Gia Đăng đã làm giả giấy chứng nhận thuê nhà ở xã hội và hợp đồng tái định cư do biết mình không đáp ứng được các yêu cầu mua nhà tái định cư. Sau đó, ông ta "mua" một căn nhà tái định cư có diện tích mặt sàn 62,18 m2 tại Hoa viên Viễn Đại, với giá 100.000 RMB (tương đương 200 triệu VNĐ vào thời điểm 2006), trong khi giá trị thị trường vào thời điểm đó là hơn 800.000 RMB (1,6 tỷ VNĐ).

Năm 2009, Lý Gia Đăng nhận được chìa khóa nhà mới. Tuy nhiên, với tư cách là Phó Bí thư Đảng ủy kiêm Trưởng ban Kiểm tra Kỷ luật Văn phòng Xây dựng quận Củng Thự, ông ta biết rõ việc mua bán này là bất hợp pháp. Mặc dù đã nhận nhà, ông ta chưa từng ở đó một ngày nào, chưa từng cho thuê, và căn nhà vẫn bị bỏ trống.

"Giờ đây, cuối cùng tôi cũng có thể yên tâm. Tôi coi cuộc sống của mình là trong sạch, nhưng vì căn nhà này, tôi chưa một đêm nào được ngủ yên", Lý thành thật mô tả trạng thái tinh thần của mình sau khi bị xét xử.