Chủ tịch một công ty Hàn Quốc thưởng 2 tỷ đồng cho mỗi nhân viên sinh con

Tháng 2/2024, trong khán phòng trụ sở Booyoung Co. ở Seoul, Lee Joong-keun – người sáng lập và Chủ tịch 84 tuổi – đã khiến hàng trăm nhân viên sững sờ khi tuyên bố sẽ thưởng 100 triệu won (khoảng 72.000 USD hay 1,9 tỷ đồng) cho mỗi nhân viên sinh con, áp dụng hồi tố ba năm, tức là khoản tiền hậu hĩnh này không chỉ áp dụng cho những đứa trẻ sắp chào đời mà còn cho cả những em bé đã ra đời trong ba năm qua.

Sự im lặng ban đầu nhanh chóng nhường chỗ cho tràng pháo tay vang dội. Không ít người tưởng đây là lời đùa trong buổi họp đầu năm, nhưng thực tế, đây là một bước đi chưa từng có trong giới doanh nghiệp Hàn Quốc.

Động thái này không chỉ là một chính sách phúc lợi mà còn là một "phát súng" mở màn cho cuộc chạy đua giải quyết khủng hoảng dân số tại một quốc gia có tỷ lệ sinh thấp nhất thế giới.

Trong bối cảnh tỷ lệ sinh của Hàn Quốc xuống mức thấp kỷ lục 0,75 con/phụ nữ – thấp nhất thế giới – quyết định này lập tức trở thành tâm điểm dư luận. Nó không chỉ là khoản thưởng khổng lồ, gấp đôi thu nhập bình quân đầu người hằng năm, mà còn là thông điệp rõ ràng: doanh nghiệp cũng phải nhập cuộc trong cuộc chiến giành lại tương lai dân số .

"Cơn hạn" sinh đẻ

Tỷ lệ sinh siêu thấp đang đe dọa cấu trúc kinh tế – xã hội Hàn Quốc. Một lực lượng lao động teo lại, ngân sách thu hẹp, hệ thống hưu trí quá tải và quân đội thiếu lính nhập ngũ chỉ là phần nổi của tảng băng. Dù chính phủ đã chi hàng trăm tỷ USD cho các chính sách khuyến sinh – từ trợ cấp tiền mặt, nhà ở giá rẻ, miễn giảm thuế cho đến mở rộng nghỉ phép cha mẹ – hiệu quả vẫn hạn chế.

Ở đây, Booyoung chọn một chiến lược trực diện và gây sốc: chuyển một khoản tiền đủ lớn để thay đổi hành vi. Việc áp dụng hồi tố cũng khiến nhiều gia đình nhân viên bất ngờ hưởng lợi, tạo ra một làn sóng cảm xúc tích cực và củng cố lòng trung thành với công ty .

Ngay sau Booyoung, nhiều tập đoàn lớn đã nhập cuộc. Krafton – hãng game nổi tiếng – trao khoảng 43.000 USD khi sinh, cộng thêm 29.000 USD hỗ trợ đến khi con 8 tuổi. Korea Aerospace Industries thưởng 7.000 USD cho con thứ nhất và thứ hai, 22.000 USD cho con thứ ba. Hanwha Group phân bổ hơn 820.000 USD cho nhân viên toàn tập đoàn.

Các khoản thưởng khác nhau, nhưng logic chung là rõ ràng: đầu tư vào sinh con hôm nay rẻ hơn nhiều so với đối mặt với tình trạng thiếu lao động nghiêm trọng trong tương lai.

Các doanh nghiệp cũng tận dụng cơ hội này để điều chỉnh văn hóa nội bộ. Nơi từng coi làm việc muộn là chuẩn mực, giờ trở nên cởi mở hơn với nghỉ phép, linh hoạt giờ làm, thậm chí khuyến khích nhân viên "lấy vợ, lấy chồng, nhận tiền và mua nhà".

Khoản tiền 100 triệu won của Booyoung không chỉ là một "món quà" hào phóng. Nó đã nhanh chóng chứng minh hiệu quả. Theo công ty , chính sách này đã góp phần giúp 28 nhân viên sinh con trong năm qua, tăng khoảng 5 trường hợp so với mức bình thường.

Làn sóng khuyến khích và hỗ trợ sinh đẻ của doanh nghiệp cũng khiến tỷ lệ sinh toàn quốc lần đầu tăng sau gần một thập kỷ, từ 0,72 (2023) lên 0,75 (2024) và là mức tăng đầu tiên kể từ năm 2015. Trong 5 tháng đầu năm 2025, tỷ lệ sinh của Hàn Quốc đã tăng gần 7% so với cùng kỳ năm ngoái.

Hôn nhân cũng tăng mạnh khoảng 14,9% trong năm 2024, cao nhất kể từ năm 1970.

Quan trọng hơn, chính sách này đã tạo ra một sự thay đổi văn hóa trong công ty . Thay vì lo lắng về việc cân bằng giữa công việc và gia đình, giờ đây các đồng nghiệp khuyến khích nhau "kết hôn, nhận tiền và mua nhà". Điều này cho thấy khoản tiền thưởng không chỉ giải quyết vấn đề tài chính mà còn phá vỡ những rào cản tâm lý đã tồn tại bấy lâu nay.

Tuy nhiên, giới chuyên gia cảnh báo đây có thể chỉ là "hiệu ứng sốc" tạm thời, một phần do nhu cầu kết hôn và sinh con bị dồn nén trong đại dịch Covid-19.

Mặc dù những tín hiệu ban đầu là rất tích cực, với tỷ lệ sinh và kết hôn tăng nhẹ trong năm vừa qua, vẫn còn nhiều hoài nghi về tính bền vững của các chính sách này. Các nhà phê bình cho rằng các khoản tiền thưởng chỉ là giải pháp tình thế, trong khi những vấn đề cốt lõi như văn hóa làm việc khắc nghiệt, chi phí sinh hoạt đắt đỏ và sự bất bình đẳng giới vẫn chưa được giải quyết triệt để. Một số chuyên gia cho rằng sự phục hồi gần đây có thể chỉ là do số lượng các cuộc hôn nhân bị trì hoãn do đại dịch Covid-19.

Về lâu dài, tiền mặt khó có thể giải quyết những vấn đề cơ cấu: giá nhà đất cao ở Seoul, văn hóa làm việc khắc nghiệt, bất bình đẳng giới trong chăm sóc con cái, và sự thiếu hụt hạ tầng nuôi dạy trẻ ở vùng ngoài đô thị. Không thay đổi những nền tảng này, làn sóng khuyến sinh khó duy trì bền vững.

Tuy nhiên, với việc cả chính phủ và khu vực tư nhân đều dốc sức, Hàn Quốc đang cho thấy một quyết tâm hiếm có trong việc thay đổi cục diện dân số của mình. Các công ty không chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ tài chính mà còn tạo ra các chính sách làm việc linh hoạt, dịch vụ trông trẻ khẩn cấp và các biện pháp bảo vệ sự nghiệp cho các bậc cha mẹ. Điều này cho thấy một sự chuyển dịch dần dần từ văn hóa "công việc là trên hết" sang một môi trường thân thiện hơn với gia đình.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, nơi nhiều quốc gia phát triển khác cũng đang vật lộn với tỷ lệ sinh giảm, mô hình của Hàn Quốc có thể trở thành một bài học quý giá. Dù kết quả cuối cùng ra sao, động thái của Booyoung Co. đã tạo ra một làn sóng thảo luận và hành động, biến vấn đề dân số từ một thách thức quốc gia thành một nỗ lực chung của toàn xã hội.

Bên cạnh đó cũng không thể phủ nhận yếu tố xây dựng hình ảnh trong quyết định của Lee Joong-keun. Trong một thị trường lao động cạnh tranh, khoản thưởng kỷ lục này không chỉ giữ chân nhân viên mà còn thu hút nhân tài từ đối thủ. Tại Booyoung, trong số khoảng 100 nhân viên nhận được tiền thưởng khi sinh con, không một ai nghỉ việc.

Song ở cấp độ vĩ mô, nó phản ánh một thực tế nghiệt ngã: nếu dân số tiếp tục co lại, sẽ không còn đủ nhân lực để duy trì hoạt động kinh tế, bất kể một doanh nghiệp lớn đến đâu.

Chính sách của Booyoung vì vậy vừa là một phép thử, vừa là lời cảnh tỉnh. Nếu nó có thể kích hoạt một sự thay đổi văn hóa từ chỗ xem con cái là gánh nặng sang nhìn nhận chúng như nền tảng của tương lai thì phần thưởng 100 triệu won có thể được nhớ đến không chỉ như một khoản tiền, mà còn như cột mốc đánh dấu cho bước ngoặt trong câu chuyện dân số Hàn Quốc.

*Nguồn: Fortune, BI