Chứng khoán mất 200 điểm: Diễn biến bình thường

Chỉ trong chưa đầy 3 tuần, thị trường chứng khoán Việt Nam đã đánh mất hơn 200 điểm, đưa VN-Index từ vùng 1.790 điểm rơi xuống sát mốc 1.580 điểm. Tài khoản của nhiều nhà đầu tư bị "bào mòn" đáng kể, khi không ít cổ phiếu giảm sâu 20% - 30%, thậm chí tới 40%. Dòng tiền cũng thu hẹp đáng kể từ mức trên 40.000 - 50.000 tỉ đồng/phiên xuống còn trên dưới 20.000 tỉ đồng.

Thấy nguyên nhân, rõ cơ hội

Theo thống kê của Công ty Chứng khoán MBS, thanh khoản trung bình tuần đầu tháng 11 giảm tới 22% so với tháng trước, cho thấy dòng tiền đang yếu dần. Khối ngoại bán ròng tuần thứ 16 liên tiếp, với tổng giá trị lũy kế từ đầu năm vượt 131.000 tỉ đồng, cao kỷ lục trong nhiều năm.

Tuy nhiên, bà Trần Khánh Hiền, Giám đốc Khối Phân tích Công ty Chứng khoán MBS, cho rằng đây là nhịp điều chỉnh bình thường sau giai đoạn tăng nóng từ đáy tháng 4. "Việc VN-Index mất mốc 1.600 điểm không bất ngờ, bởi vòng bắt đáy đầu tiên không mang lại hiệu quả. Thị trường đang tái tích lũy và cần thời gian củng cố" - bà nói.

Theo chuyên gia này, nền tảng vĩ mô của Việt Nam vẫn vững, đầu tư công đang được đẩy mạnh và chính sách nới lỏng tiền tệ sẽ là cú hích cho thị trường phục hồi. "Hơn 400.000 tỉ đồng vốn đầu tư công vẫn chưa giải ngân. Khi dòng vốn này được kích hoạt, các dự án hạ tầng, giao thông, năng lượng sẽ tạo động lực cho thị trường chứng khoán cuối năm" - bà Hiền nhận định.

Trong khi đó, bà Nguyễn Hoài Thu, Tổng Giám đốc Khối Đầu tư chứng khoán VinaCapital, nhấn mạnh yếu tố thị trường vẫn đang được dẫn dắt bởi số ít cổ phiếu lớn, trong khi phần lớn doanh nghiệp niêm yết có lợi nhuận tăng 10% - 58% nhưng giá cổ phiếu chưa phản ánh đúng tiềm năng. "Điều này cho thấy cơ hội cho năm 2026 vẫn rộng mở. Lợi nhuận của các doanh nghiệp dự kiến tăng 23% trong năm nay nhưng thị trường cần thời gian để hấp thụ" - bà nói.

Theo bà Thu, việc khối ngoại bán ròng kéo dài chủ yếu do áp lực tỉ giá, nhất là với nhà đầu tư đến từ Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc) hay Thái Lan khi đồng tiền của họ mất giá so với USD. Tuy nhiên, khi Việt Nam chính thức được nâng hạng lên thị trường mới nổi, dòng vốn ngoại có thể quay lại, ước tính khoảng 5 - 6 tỉ USD từ các quỹ đầu tư thụ động và chủ động.

Trưởng Phòng Kinh doanh Công ty Chứng khoán VPS chỉ ra một nguyên nhân khiến dòng tiền cạn kiệt là do bị hút vào loạt thương vụ chào bán cổ phần lần đầu (IPO) quy mô hàng chục ngàn tỉ đồng của các công ty chứng khoán lớn. 

Cùng lúc, những thay đổi trong quy định về an toàn vốn của ngành ngân hàng và chứng khoán , cộng với việc lãi suất huy động tăng, khiến tiền nhàn rỗi có xu hướng quay lại kênh tiết kiệm - nơi được xem là an toàn hơn trong bối cảnh biến động. "Một phần dòng tiền trên thị trường hiện đang chờ tín hiệu rõ ràng hơn từ chính sách và kỳ họp Quốc hội" - vị này nói.

Tâm lý bị thử thách

Không chỉ dòng tiền yếu đi, tâm lý chung trên thị trường cũng đang bị thử thách. Theo ông Huỳnh Anh Tuấn, Tổng Giám đốc Công ty Chứng khoán Vikkibank (VikkibankS), diễn biến thị trường hiện nay "không còn tuân theo cách đánh thông thường của nhà tạo lập" khiến nhà đầu tư cá nhân bị bất ngờ. 

Theo ông, nhiều người đã thực sự rơi vào tình trạng khó khăn khi kỳ vọng xu hướng đi lên nhưng thực tế thị trường lại giảm mạnh trong giai đoạn "trống thông tin". VN-Index mất 10% - 15% chỉ trong 3 tuần, trong khi nhiều cổ phiếu riêng lẻ sụt 30% - 40%, thậm chí 50%. "Tâm lý nhà đầu tư suy yếu, nhiều người buộc phải bán tháo hoặc bị ép bán vì margin đã căng" - ông Tuấn nói.

Ngoài ra, các đợt IPO lớn vừa qua hút một phần đáng kể dòng tiền, trong khi tâm lý lo ngại và nghi ngờ khả năng hồi phục của thị trường khiến nhiều người chọn đứng ngoài. Dù vậy, ông Tuấn đánh giá mức giảm sâu đã đưa thị trường vào vùng quá bán, khi rơi nhanh đến mức này, khả năng tích lũy ngắn hạn cao và thị trường có thể bật lại nhanh quanh vùng 1.600 điểm.

Các chuyên gia của Công ty Chứng khoán Rồng Việt lại nhìn ở góc độ khác. Đó là dư nợ cho vay ký quỹ (margin) của toàn thị trường hiện đã đạt mức cao nhất từ trước tới nay, làm cho các nhịp điều chỉnh trở nên mạnh hơn mỗi khi xuất hiện "cơn gió ngược" ngắn hạn. Tuy nhiên, rủi ro hệ thống tổng thể chưa đáng lo. 

"Bước sang quý cuối cùng của năm, môi trường đầu tư được nhận định là sự đan xen giữa cơ hội và rủi ro, trong đó mặt bằng định giá hiện đã phản ánh phần nào kỳ vọng tích cực cho năm 2025. Chiến lược hợp lý nhất giai đoạn này là kiên nhẫn, tỉnh táo, tránh tăng tỉ trọng cổ phiếu một cách vội vàng khi rủi ro chưa rõ ràng" - các chuyên gia của công ty này khuyến nghị.

Diễn biến bình thường trước khi hồi phục

Ở góc độ kỹ thuật, theo nhiều chuyên gia, thị trường đang tiệm cận vùng tạo đáy. Ông Nghiêm Đình Hinh, Trưởng Phòng Tư vấn Đầu tư Công ty Chứng khoán SSI, nhận định chỉ trong vài tuần, hàng loạt cổ phiếu giảm sâu khiến tài khoản nhà đầu tư bị thua lỗ nặng. Tuy vậy, nhiều mã đầu ngành đang có mức định giá hấp dẫn, phù hợp để mua bình quân giá. "Nhà đầu tư không sử dụng margin, còn tiền mặt có thể giải ngân từng phần và bán ra khi giá hồi phục trong ngắn hạn để giảm lỗ. Đây không phải là thời điểm cắt lỗ ồ ạt" - ông Hinh đưa ra lời khuyên.

Chuyên gia của VPS đánh giá thị trường đang trong giai đoạn cân bằng và siết biên độ tương tự chu kỳ năm 2021. Sau đợt giảm mạnh, việc tích lũy và tạo nền là diễn biến bình thường trước khi bước vào nhịp hồi phục chính. "Nhiều mã đã giảm 25% từ đỉnh nên rủi ro giảm thêm là thấp, trong khi cơ hội hồi phục cao hơn. Tổ chức thường gom hàng khi thị trường bi quan và bán ra khi nhà đầu tư nhỏ lẻ hưng phấn. 

Mua vào lúc ảm đạm, bán ra lúc hưng phấn vẫn là chiến lược hiệu quả" - vị chuyên gia nhấn mạnh. Theo ông, giai đoạn hiện tại cơ hội lớn hơn rủi ro do nhiều cổ phiếu đã chiết khấu mạnh, dòng tiền tổ chức đang quay lại. Nhà đầu tư cần chọn lọc cổ phiếu cơ bản tốt, tránh mua đuổi khi giá đã cao, tập trung vào nhóm chứng khoán và bất động sản giá rẻ để tối ưu biên lợi nhuận.

Trong khi đó, Công ty Chứng khoán Rồng Việt nhận định thị trường từ nay đến cuối năm có thể dao động trong biên độ rộng 1.427 - 1.788 điểm, tùy thuộc tiến triển của các chính sách và dòng tiền. Tổ chức này khuyến nghị chiến lược hành động nên hướng đến đa dạng hóa danh mục để giảm rủi ro tập trung, ưu tiên các doanh nghiệp có nền tảng cơ bản vững chắc, giao dịch ở mức định giá thấp và có yếu tố xúc tác rõ ràng trong ngắn hạn. 

"Rủi ro hiện nay mang tính kỹ thuật cục bộ, không phải rủi ro hệ thống. Đòn bẩy trung bình đã hạ nhiệt, lượng tiền mặt trong tài khoản nhà đầu tư đang tăng và nhiều công ty chứng khoán mở rộng hạn mức cho vay nhờ tăng vốn. Đó là cơ sở để thị trường giữ vững nền tảng" - tổ chức này phân tích.