Cơ hội và thách thức nào khi dầu gạo Việt “bơi” ra biển lớn

Đó là xu hướng người tiêu dùng chuộng thực phẩm có lợi cho sức khỏe đang tăng cao, ngành dầu gạo còn non trẻ, lợi thế sở hữu vùng nguyên liệu lúa gạo dồi dào để sản xuất dầu gạo song đang gặp khó khăn trong khâu tiếp thị.

Xu hướng tiêu dùng dầu gạo tốt cho sức khỏe nở rộ

Dầu gạo chứa hàng loạt dưỡng chất chống oxy hóa trong cám gạo như Gamma - Oryzanol, vitamin E và 27 loại phytosterols có khả năng phòng ngừa bệnh tim mạch cùng hơn 60 loại bệnh khác. Tại Nhật Bản, quốc gia sống thọ nhất nhì hành tinh nhờ chế độ ăn uống lành mạnh bao đời nay gọi dầu gạo là "dầu của trái tim". Ở Mỹ, New Zealand, Australia..., dầu gạo được mệnh danh là một trong những loại dầu ăn tốt nhất cho sức khỏe và được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Tổ chức Tim mạch Mỹ (AHA)… khuyên dùng

Tại VN, tăng trưởng GDP liên tục nằm trong top nhanh nhất thế giới sau những năm 1990 đã góp phần thay đổi đáng kể chất lượng cuộc sống và nâng cao thói quen tiêu dùng của người dân. Trước đây người dân quen sử dụng mỡ động vật, thì hầu hết nay đã chuyển sang chiên xào bằng dầu thực vật, trong đó có dầu gạo nhằm hạn chế các vấn đề mỡ máu, béo phì, tim mạch, ung thư...

Ông Peh Ping Teik, Chủ tịch Hiệp Hội Dầu gạo Quốc tế và Thứ trưởng Bộ Công thương Cao Quốc Hưng trao đổi về sản phẩm dầu gạo.

Thị trường tiềm năng nhưng đang bỏ ngỏ

Hiện nay mỗi năm, toàn cầu mới chỉ sản xuất 1,7 triệu tấn dầu gạo. Ấn Độ là một trong những quốc gia sản xuất nhiều nhất cũng ở khoảng một triệu tấn mỗi năm. Nhật Bản dùng dầu gạo hàng thập kỷ nay, mỗi năm tiêu thụ 90.000 tấn thì trong đó có gần 30.000 tấn nhập khẩu xứ người. Trung Quốc cũng phải vừa sản xuất, vừa thu mua dầu gạo từ các nước khác trong khu vực để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước.

Tiến sĩ Yuanrong Jiang - Giám đốc nghiên cứu Trung tâm Wilmar Global R&D Center đánh giá thị trường dầu gạo mới chỉ chiếm 1,18% thị phần ở Trung Quốc, 3% ở Nhật Bản và 4% ở Ấn Độ.

Tại VN, dầu gạo hiện đứng thứ 3 danh sách dầu thực vật phổ biến trong căn bếp mọi gia đình. Tuy nhiên, lượng dầu gạo tiêu thụ trong nước năm 2017 cũng chỉ đạt 7.700 tấn, cách xa top trên gồm dầu cọ (730.000 tấn) và dầu đậu nành (222.000 tấn). Cùng chập chững những bước đi đầu tiên, cơ hội cho dầu gạo Việt chen chân vào thị trường quốc tế, lẫn chinh phục thị trường trong nước là rất lớn.

Dầu gạo VN có lượng tiêu thụ còn khiêm tốn.

Lợi thế vùng nguyên liệu

Ông B.V Mehta - Chủ tịch Hiệp hội Chiết tách dung môi Ấn Độ nhận định: “Là quốc gia xuất khẩu lúa gạo lớn của thế giới, VN có nhiều tiềm năng phát triển ngành dầu gạo. Chúng tôi hy vọng, trong thời gian tới, VN sẽ được lọt vào top các nước sản xuất chính về dầu gạo”.

Với sản lượng gạo xuất khẩu gần 6 triệu tấn mỗi năm, VN có tiềm năng to lớn trong sản xuất dầu gạo. Hiện tại, VN đã có nhà máy trích ly dầu gạo ở đồng bằng sông Cửu Long, vựa lúa lớn nhất cả nước để thu mua trực tiếp nguồn cám gạo tươi dồi dào và đảm bảo từ nông dân.

Đại diện VN trong lĩnh vực này, Công ty TNHH Dầu thực vật Cái Lân (CALOFIC) còn đầu tư dây chuyền tinh chế dầu gạo hiện đại bậc nhất thế giới của hãng DeSmet Ballestra (Bỉ). Dầu gạo Việt do đó được đánh giá có chất lượng tương đương dầu gạo sản xuất ở các quốc gia phát triển, đáp ứng hệ tiêu chuẩn khắt khe để xuất khẩu sang các thị trường quốc tế khó tính như New Zealand, Australia,... dưới thương hiệu dầu gạo nguyên chất Simply.

Những thách thức của dầu gạo Việt

Theo ông Trần Anh Dũng, Giám đốc nhãn hiệu công ty CALOFIC, hơn 80% sản lượng dầu gạo trong nước đang được xuất khẩu cho các nước phát triển, chỉ 20% được tiêu thụ nội địa. Trong khi thế giới đã khá quen thuộc với dầu gạo thì ngay tại Việt Nam – quê hương lúa gạo, nhận thức của người tiêu dùng về công dụng của dầu gạo còn hạn chế.

Cần đến 150- 200kg lúa gạo mới cung cấp đủ lượng cám để sản xuất 1 lít dầu gạo. Công nghệ tinh chế dầu gạo phức tạp hơn cả dầu ôliu, đòi hỏi phải tinh luyện cám trong vòng tối đa 6h sau khi tách khỏi hạt gạo nhằm giữ được hàm lượng Gamma-Oryzanol cao nhất. Các yếu tố này khiến dầu có giá cao hơn 10-20% so với các loại dầu cọ, dầu đậu nành. Rào cản khác là công tác tiếp thị công dụng của dầu gạo vẫn chưa tiếp cận được đông đảo người tiêu dùng.

"Yếu tố cảm quan cũng khiến người tiêu dùng VN chưa thực sự “mở lòng” với dầu gạo, đó là người dùng có xu hướng chọn các loại dầu vàng nhạt, trong khi dầu gạo nguyên chất có màu sắc sánh sẫm do màu đặc trưng của lớp vỏ cám. Màu sắc càng sánh sẫm thì càng chứa nhiều Gamma-Oryzanol tốt cho sức khỏe", ông Dũng đánh giá.

Ông cho biết sắp tới công ty sẽ đẩy mạnh các hoạt động tiếp thị trên quy mô lớn, để nhiều người biến đến ích lợi và có cơ hội dùng sản phẩm dầu gạo nguyên chất Simply. Kênh phân phối cũng được mở rộng để người tiêu dùng dễ dàng tìm mua tại các chợ và siêu thị.