Cổ phiếu dầu khí "nổi sóng"

Trong phiên giao dịch đầu tuần này, cổ phiếu của các công ty năng lượng đã tăng mạnh do giá dầu tăng cao cùng với lo ngại việc Mỹ sẽ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân với Iran và áp dụng các biện pháp trừng phạt sẽ làm giảm sản lượng xuất khẩu dầu thô của quốc gia Trung Đông này. Trong phiên thứ Hai vừa qua, tại Mỹ, các cổ phiếu của Quỹ tín thác các cổ phiếu Standard & Poor ngành Năng lượng (Energy Select Sector Standard & Poor Deposit Receipt Fund – XLE) tăng 1,6% trong khi chỉ số S&P 500 chỉ tăng 0,6%.

Cuối tuần trước, giá dầu thô (WTI) tại Mỹ đã phá vỡ ngưỡng kháng cự 70 USD/thùng, và giá dầu thô Brent – vốn được xem là chuẩn giá dầu thế giới – đã tăng tới mức đỉnh 4 năm tại 76,28 USD/thùng vào ngày 6/5.

Rạng sáng nay (9/5) theo giờ Việt Nam, chính quyền của Tổng thống Donald Trump đã chính thức tuyên bố sẽ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran được kí vào năm 2015 giữa Tehran và nhóm P5+1. Không chỉ dừng lại ở đó, Mỹ còn áp dụng các biện pháp trừng phạt kinh tế mới lên Iran. Ngay lập tức giá dầu lại tiếp tục thăng hoa sau thông báo này. Lý do khá dễ hiểu: nguồn cung dầu toàn cầu sẽ sụt giảm và có thể đẩy mức giá lên cao hơn nữa.

Giá dầu đã tăng trưởng ở mức hai con số kể từ đầu tháng Hai, khi tổng thống Donald Trump bóng gió về quyết định nói trên. Thỏa thuận được ký kết vào năm 2015 giữa Hoa Kỳ, Anh, Pháp, Trung Quốc, Đức và Iran nhằm đảm bảo rằng Tehran không sở hữu vũ khí hạt nhân. Đổi lại, cộng đồng quốc tế sẽ bãi bỏ trừng phạt tài chính đã áp dụng nhiều năm đối với Iran, và trả lại cho Tehran các tài sản bị phong tỏa có giá trị hàng tỷ USD.

Một số nhà phân tích nghĩ rằng tác động của việc làm này sẽ lớn dần qua thời gian. Nhu cầu dầu mỏ trên thế giới đã cao hơn dự kiến do nền kinh tế thế giới lấy lại đà tăng trưởng. Nhưng hoạt động sản xuất dầu hiện tại chưa đáp ứng được nhu cầu này. Các nước thành viên OPEC và Nga trước đó đã thực hiện đợt cắt giảm sản lượng lớn do Saudi Arabia dẫn đầu, nhằm mục tiêu đẩy giá dầu lên tới 80 USD/thùng và cải tổ nền kinh tế của những nước vốn phụ thuộc vào dầu mỏ. Cuộc khủng khoảng kinh tế trầm trọng tại Venezuela cũng đã tiếp tục hạn chế nguồn cung, cắt giảm sản lượng dầu của nước này xuống còn một nửa.

Với xu hướng sụt giảm từ lâu của nguồn cung dầu mỏ toàn cầu, việc Mỹ áp dụng lệnh trừng phạt với Iran có thể là giọt nước tràn ly thúc đẩy thị trường dầu mỏ trở nên sôi động. Giá dầu mỏ thấp nhiều năm đã khiến lượng hàng khai thác ít đi. Khi hàng tồn kho trở nên thấp đột biến, giá dầu sẽ tăng mạnh trở lại.

Các nhà phân tích cho rằng nguồn cung thị trường dầu mỏ sẽ mất đi vài trăm nghìn thùng mỗi ngày nếu Mỹ quyết định chấm dứt thỏa thuận với Iran.

Ở chiều ngược lại, sự phát triển sản xuất dầu mỏ bằng công nghệ khoan đá phiến của Mỹ có thể bù đắp lượng nguồn cung thiếu hụt, nhưng khoảng cách hiện tại dường như còn quá xa để khỏa lấp hoàn toàn.

Dữ liệu từ Baker Hughes hôm thứ Sáu tuần trước cho thấy số lượng giàn khoan dầu đang hoạt động tại Mỹ đã tăng thêm 9 và đạt mức 834 giàn khoan vào cuối tuần trước. Số liệu này đã tăng liên tục trong 5 tuần qua.

Tuy nhiên, chuyên gia của Goehring & Rozencwajg Associates cho rằng năng suất khai thác đá phiến có thể sẽ đạt đỉnh. Hiện nay, sự tăng trưởng hầu như đến từ một trong ba khu vực đá phiến lớn của Hoa Kỳ thuộc vùng Mermian ở Texas. Nhiều người cho rằng sự tăng trưởng là điều tốt, nhưng sự thực là trữ lượng dầu mỏ là có hạn. Trong khi mọi người tin rằng nguồn cung dầu mỏ khai thác đá phiến sẽ tràn ngập thị trường toàn cầu, nhưng điều đó đã không xảy ra.

Nguồn cầu thuận lợi đã làm cho dầu mỏ trở thành một loại tài sản có hiệu quả hàng đầu trong năm 2018. Đối với các nhà đầu tư trên thị trường cổ phiếu, các công ty ngành năng lượng trở nên hấp dẫn ngay từ đầu năm.

Giá dầu đã tăng mạnh hơn so với các cổ phiếu năng lượng trong năm nay, nhưng xu hướng này đang bắt đầu thay đổi.

Ông Richard Turnill, chiến lược gia đầu tư toàn cầu của BlackRock cho biết các công ty năng lượng thường không ưa thích việc đầu tư lớn cho tài sản cố định phục vụ sản xuất trong tương lai, bởi sự biến động thất thường của giá hàng hóa dầu thô. Họ cố gắng trả tiền cho cổ đông thông qua trả cổ tức hoặc mua lại cổ phiếu.

Chuyên gia phân tích của Goehring & Rozencwajg Research cũng quan sát thấy các cổ phiếu liên quan đến dầu mỏ trên toàn cầu đang bị trễ so với giá dầu. Ông Goehring từ tổ chức này cho biết họ tin rằng giá cổ phiếu sẽ tốt hơn rất nhiều trong những tháng tiếp theo.

Thực tế, các nhà đầu tư đã từ lâu không quan tâm nhiều đến các cổ phiếu liên quan tới dầu mỏ, nhưng hiện tại thì đã tới lúc họ chú ý tới nhóm này.