Cùng có trữ lượng dầu mỏ top đầu thế giới, vì sao Venezuela có giá xăng 'rẻ hơn nước' trong khi Mỹ thì ngược lại?

Theo số liệu từ IEA, Mỹ và Venezuela đều nằm trong top 10 quốc gia có trữ lượng dầu mỏ lớn nhất thế giới. Tuy nhiên giá xăng ở 2 quốc gia này lại có sự đối lập.

Đơn vị: Tỷ thùng

Venezuela, quốc gia có giá xăng rẻ hơn nước

Theo trang Globalpetroprices.com, giá xăng trung bình của thế giới ghi nhận ở mức 1,47 USD/lít, Venezuela là nước đứng đầu về giá xăng rẻ nhất khi mức giá trung bình là 0,022 USD/lít, tương đương với chỉ hơn 500 đồng tiền Việt mỗi lít xăng.

Lí do quốc gia này có giá xăng rẻ như vậy là từ lâu, đây vốn là quốc gia có trữ lượng dầu mỏ lớn nhất trên thế giới. Bên cạnh đó, chính phủ Venezuela hỗ trợ giá cho hầu hết tất cả mặt hàng xăng dầu, đó là lí do vì sao người dân nước này được mua xăng với mức giá ưu đãi như vậy. Và vì được trợ giá quá nhiều nên đã làm cho đồng tiền của quốc gia này trở nên mất giá.

Giá xăng ở Venezuela được vận hành theo hệ thống giá kép bao gồm giá trợ cấp và giá quốc tế. Giá quốc tế là 0,5 USD/lít và mức trợ giá như sau: mức trợ giá là 0,1 USD/lít áp dụng cho 120 lít đầu tiên mỗi tháng đối với những người có Thẻ Tổ quốc (tương tự căn cước công dân tại Việt Nam). Mua trên 120 lít mỗi tháng được tính giá 0,5 USD/lít. Mặc dù giá niêm yết 0,02 USD/lít trên là giá xăng chính thức, song trong thời kỳ thiếu nhiên liệu ở Venezuela, giá trên thị trường chợ đen có thể vượt mức giá trung bình quốc tế là 0,5 USD/lít.

Tại đây, mỗi chai nước uống có giá khoảng 0,8 USD/chai, trong khi giá xăng lại không bao giờ vượt quá 0,5 USD/lít, bởi vậy mà quốc gia này luôn được gọi bằng cái tên quốc gia xăng rẻ hơn nước lọc.

Bên cạnh đó, mức sống và thu nhập của người dân cũng rất thấp, mức lương trung bình của người lao động chỉ rơi vào khoảng 53 USD/tháng.

Mỹ, quốc gia có giá xăng đắt đỏ

Diễn biến giá xăng trung bình của Mỹ trong hơn 1 năm trở lại đây. Đơn vị: USD/lít. Nguồn: IEA

Mỹ cũng được biết đến là một quốc gia có trữ lượng dầu lớn, tuy nhiên giá xăng ở quốc gia này lại không được hấp dẫn như Venezuela. Cũng theo số liệu từ Globalpetroprices.com, giá xăng trung bình ở Mỹ ở mức 1,371 USD/lít, đứng thứ 71 nếu tính theo thứ hạng rẻ nhất và gấp hơn 62 lần so với giá xăng ở Venezuela.

Theo tờ Wall Street Journal, giá xăng ở Mỹ tăng cao trong thời gian gần đây là bởi sự gia tăng trong các chuyến hàng xuất khẩu dầu thô của quốc gia này làm cạn kiệt hàng tồn kho ở Mỹ vốn đã ở mức thấp trong thời gian dịch Covid-19.

Sản lượng xuất khẩu dầu thô của Mỹ tăng vọt kể từ cuối tháng 2. Nguồn: WSJ

Theo các lãnh đạo công ty và chuyên gia phân tích năng lượng, thủ phạm chính khiến giá xăng tại Mỹ vẫn cao là năng lực lọc dầu. Công suất lọc dầu giảm cùng với đó việc bán thêm nhiên liệu cho châu Âu khiến nguồn cung xăng ở Mỹ bị thắt chặt và đẩy giá lên kỉ lục. Trước đó do ảnh hưởng của dịch Covd-19, các nhà máy lọc dầu tại Mỹ đã đóng cửa vì nhu cầu giảm trong đại dịch. Theo JP Morgan Chase, công suất lọc dầu toàn cầu đã giảm khoảng 3 triệu thùng mỗi ngày trong thời kì đại dịch, trong khi với Mỹ giảm 1 triệu thùng/ngày.

Theo CNN, các công ty dầu mỏ của Mỹ không tuân thủ các loại mục tiêu sản xuất bắt buộc của quốc gia. Nhưng họ đã miễn cưỡng hoặc không thể tiếp tục sản xuất dầu ở mức trước đại dịch trong bối cảnh lo ngại rằng các quy tắc môi trường khắc nghiệt hơn có thể cắt giảm nhu cầu trong tương lai.

Cần có thời gian để mở rộng quy mô sản xuất, đặc biệt là khi các công ty dầu mỏ đang phải đối mặt với chuỗi cung ứng và thách thức tuyển dụng giống như hàng nghìn doanh nghiệp Mỹ khác.

Bên cạnh đó nhu cầu tăng cao cũng là yếu tố khiến giá xăng tại quốc gia này leo thang. Khi người dân bắt đầu quay trở lại văn phòng sau 2 năm giãn cách, nhu cầu tiêu thụ xăng đã tăng cao hơn. Cùng với đó là mùa hè ở Mỹ bắt đầu khiến nhu cầu đi du lịch của người dân tăng vọt. Các hãng hàng không Mỹ đều báo cáo lượng đặt chỗ rất cao cho chuyến du lịch mùa hè, ngay cả khi giá vé máy bay tăng cao hơn mức trước đại dịch. Nhu cầu về khí đốt thậm chí sẽ còn tăng cao hơn giai đoạn trước khi đại dịch bùng phát.

Venezuela có thể cứu thị trường năng lượng toàn cầu?

Câu hỏi được đặt ra là khi dầu mỏ tại Venezuela có mức giá rẻ như vậy, liệu đây có thể là thị trường mà cả thế giới đang tìm trong cơn khát năng lượng?

Venezuela có trữ lượng dầu lớn và trước khi các lệnh trừng phạt nhằm vào đất nước và nạn tham nhũng trong nước làm xói mòn sản lượng, nước này đã sản xuất gần 3 triệu thùng mỗi ngày. Jorge Pinon, một chuyên gia năng lượng tại Đại học Texas ở Austin, cho biết trong vài năm qua, các thiết bị và máy móc cần thiết để sản xuất một lượng lớn dầu tại đây đã bị rỉ sét.

Số liệu thống kê của OPEC cho thấy dù Venezuela sản xuất dầu với lượng lớn mỗi ngày, nhưng hầu hết lượng dầu này được chuyển đến Trung Quốc, một lượng nhỏ đến Nga và Iran để trả nợ chưa thanh toán. Khoảng 60.000 thùng được chuyển đến Cuba và tới các khách hàng sử dụng tiền mặt như Ấn Độ.

Thêm vào đó sản xuất hiện tại khác xa so với trước đây. Do đó, nguồn cung dầu của Venezuela chỉ bằng một phần nhỏ so với những gì Nga xuất khẩu sang Mỹ và thế giới. Và bởi vậy việc yêu cầu quốc gia này tăng sản lượng là điều rất khó.

Tham khảo: WSJ,CNN,IEA.