Đề xuất thành lập Ban chỉ đạo quốc gia giải quyết ô nhiễm không khí

Sáng 1/11/2025, tại không gian phố đi bộ Hồ Gươm, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương chủ trì, phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Uỷ ban Nhân dân Thành phố Hà Nội, Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP), Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các cơ quan tổ chức sự kiện “Không khí sạch cho bầu trời xanh” - “Clean Air for a Blue Sky”.

Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành, một bầu không khí sạch không chỉ bảo vệ sức khỏe người dân, mà còn là chỉ số văn minh của một quốc gia hiện đại, là “điểm đến” an toàn cho các nhà đầu tư công nghệ cao và là “thị thực xanh” hấp dẫn du khách quốc tế.

Tuy nhiên, trong những năm gần đây, Việt Nam đã chứng kiến những đợt ô nhiễm không khí, đặc biệt là ô nhiễm bụi mịn tại Thủ đô Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. Chỉ số chất lượng không khí nhiều thời điểm ở mức “kém” đến "xấu".

Lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường nêu 4 nguyên nhân chính dẫn đến ô nhiễm không khí gồm hoạt động giao thông vận tải; xây dựng; công nghiệp, làng nghề và các hoạt động đốt rơm rạ và đốt chất thải sinh hoạt tự phát.

Riêng với thủ đô Hà Nội, ô nhiễm không khí còn có nguyên nhân rất lớn từ điều kiện địa hình và khí hậu, thời tiết gây ra.

Thứ trưởng Lê Công Thành cũng chia sẻ, Bộ NN&MT đã cùng các Bộ, ngành, địa phương tăng cường công tác quản lý chất lượng môi trường không khí trên phạm vi toàn quốc, tập trung cho hai thành phố lớn là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh.

Một số nội dung cụ thể gồm tăng cường hoạt động quan trắc, cảnh báo, chia sẻ và công khai thông tin cho cộng đồng, tăng cường các biện pháp kiểm soát nguồn phát sinh ô nhiễm, đồng thời đề xuất thúc đẩy lộ trình chuyển đổi giao thông xanh, công nghiệp sạch, quản lý hạ tầng thông minh, thân thiện, giảm thiểu phát sinh ô nhiễm và rất nhiều hoạt động khác.

Tuy nhiên, lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng cho rằng, có rất nhiều việc chúng ta cần phải làm mạnh mẽ hơn, quyết liệt hơn, đồng bộ hơn và mang tính liên vùng cao hơn.

Vừa qua, Bộ NN&MT đã tham mưu trình Thủ tướng Chính phủ “Kế hoạch hành động quốc gia về khắc phục ô nhiễm và quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2026-2030, tầm nhìn đến 2045”. Bộ cũng đang tham mưu với Thủ tướng Chính phủ thành lập Ban chỉ đạo quốc gia về giải quyết ô nhiễm không khí, đặc biệt là tại Vùng Thủ đô nhằm tăng cường, phát huy hiệu lực, hiệu quả của cả hệ thống chính trị vào một nhiệm vụ tuy khó khăn, nhưng cấp bách và cần thiết này.

Ông Nguyễn Mạnh Quyền, Phó Chủ tịch Uỷ ban Nhân dân TP Hà Nội chia sẻ, ô nhiễm không khí đang là một trong những thách thức lớn nhất đối với sức khỏe cộng đồng và phát triển bền vững.

Tại Hà Nội, các nguồn phát thải từ giao thông, xây dựng, công nghiệp và sinh hoạt đô thị đang tạo áp lực lớn lên môi trường không khí. Vì vậy, việc kiểm soát nguồn phát thải đặc biệt từ giao thông được Thành phố xác định là giải pháp trọng tâm, có ý nghĩa đột phá.

Ông Quyền cho hay, Thành phố đã ban hành nhiều kế hoạch hành động cụ thể, trong đó có Kế hoạch quản lý chất lượng không khí đến năm 2030, Kế hoạch 267 thực hiện Chỉ thị 20 của Thủ tướng Chính phủ về các nhiệm vụ cấp bách, quyết liệt ngăn chặn và xử lý ô nhiễm môi trường.

Đặc biệt, Thành phố đang tập trung chỉ đạo triển khai việc chuyển đổi xanh đối với các phương tiện giao thông công cộng với mục tiêu đến trước năm 2030 toàn bộ 100% phương tiện xe buýt trên địa bàn Thành phố sử dụng năng lượng sạch. Đây là những bước đi cụ thể nhằm giảm phát thải từ giao thông đồng thời tạo dựng nếp sống xanh và bền vững cho người dân Thủ đô.

Lãnh đạo TP cũng cho biết, Hà Nội đang tăng cường quan trắc, dự báo và công khai dữ liệu chất lượng không khí, phát triển mạng lưới cảnh báo sớm, và nâng cao nhận thức cộng đồng về việc bảo vệ môi trường, thay đổi thói quen sinh hoạt, đi lại thân thiện hơn với thiên nhiên.

Theo Bà Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam, ô nhiễm không khí không chỉ là một thách thức về môi trường, mà còn là mối đe dọa đối với sức khỏe cộng đồng, đối với tất cả mọi người - đặc biệt là những nhóm dễ bị tổn thương như trẻ em, người cao tuổi và những người mắc bệnh mãn tính.

Bà Ramla Khalidi, Trưởng đại diện UNDP tại Việt Nam khẳng định, dù vẫn còn tồn tại nhiều thách thức nhưng UNDP lạc quan về một tương lai không khí sạch khi lãnh đạo Việt Nam đang có những hành động quyết liệt.

Trưởng đại diện UNDP tại Việt Nam cam kết tổ chức này sẽ tiếp tục đồng hành cùng Việt Nam trong phối hợp tăng cường giám sát chất lượng không khí, xử lý các nguồn ô nhiễm, hoàn thiện dữ liệu về sức khỏe/môi trường, kết nối liên ngành và các bên liên quan, đồng thời nâng cao nhận thức về cả rủi ro và những hành động cần làm để cải thiện chất lượng không khí.