Đề xuất tổ chức, cá nhân cung cấp thông tin về nhà, đất sở hữu

Theo dự thảo, người sở hữu bất động sản dù là cá nhân hay tổ chức, trong hay ngoài nước sẽ phải cung cấp đầy đủ thông tin định danh, địa chỉ, diện tích, loại hình, số lượng, thời hạn và tình trạng pháp lý của tài sản. Dữ liệu này sẽ được cập nhật vào hệ thống thông tin quốc gia về nhà ở và thị trường bất động sản, vận hành thống nhất từ Trung ương đến địa phương và kết nối với các cơ sở dữ liệu dân cư, đất đai, doanh nghiệp, tín dụng và thuế.

Mục tiêu được Bộ Xây dựng nhấn mạnh là nâng cao tính công khai, minh bạch của thị trường, hỗ trợ công tác quản lý nhà nước, đồng thời đáp ứng nhu cầu tra cứu, giám sát của xã hội. Trong bối cảnh thị trường bất động sản nhiều năm qua còn thiếu thông tin đồng bộ, minh bạch và thường xuyên bị chi phối bởi đầu cơ, quy định mới được kỳ vọng sẽ đặt nền móng cho quản trị thị trường bằng dữ liệu.

Khác với Nghị định 94/2024 chỉ quy định khung về cơ sở dữ liệu, dự thảo mới mở rộng phạm vi thu thập thông tin đến từng cá nhân sở hữu bất động sản. Bộ Xây dựng cũng đề xuất quản lý đồng bộ các nhóm dữ liệu liên quan như giao dịch, giá cả, tồn kho, dự án, chứng chỉ môi giới, vốn đầu tư nước ngoài, dư nợ tín dụng và trái phiếu doanh nghiệp trong lĩnh vực này.

Một điểm mới đáng chú ý là việc mỗi bất động sản sẽ được gắn mã số định danh riêng , không thay đổi trong suốt vòng đời dữ liệu. Mã số này do cơ quan chuyên môn cấp tỉnh khởi tạo khi dự án được phê duyệt, bảo đảm khả năng truy xuất, quản lý và chống trùng lặp thông tin. Cách làm này tương tự cơ chế định danh công dân, giúp nhà nước kiểm soát tốt hơn dòng chảy giao dịch, sở hữu và chuyển nhượng.

Dự thảo cũng đặt ra lộ trình triển khai rõ ràng. Giai đoạn chuẩn bị bắt đầu từ quý IV năm nay với thí điểm tại năm địa phương lớn: Hà Nội, TP HCM, Hải Phòng, Đà Nẵng và Cần Thơ. Nửa đầu năm 2026 sẽ là giai đoạn hoàn thiện kỹ thuật và tích hợp dữ liệu, trước khi hệ thống được vận hành thử từ quý III và chính thức hoạt động từ quý IV/2026. Từ năm 2027, các cơ quan quản lý sẽ tiến hành đánh giá, hoàn thiện và duy trì vận hành ổn định.

Để hệ thống vận hành hiệu quả, Bộ Xây dựng cho biết sẽ đầu tư hoặc thuê dịch vụ hạ tầng công nghệ, đồng thời phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường để chia sẻ dữ liệu đất đai. UBND các tỉnh, thành có trách nhiệm ban hành quy chế phối hợp về chia sẻ, cung cấp thông tin, trong khi người dân và doanh nghiệp phải thực hiện đúng nghĩa vụ cung cấp dữ liệu, hướng tới hình thức khai báo trực tuyến khi phần mềm dùng chung được hoàn thiện.

Trong xu thế chuyển đổi số quốc gia, việc thiết lập hệ thống dữ liệu minh bạch , đồng bộ về nhà ở và bất động sản không chỉ giúp tăng hiệu quả quản lý và hoạch định chính sách, mà còn góp phần giảm rủi ro đầu cơ, thao túng giá, tạo nền tảng cho một thị trường bất động sản phát triển lành mạnh, bền vững.