"Đem chuông đi đánh xứ người", các ngân hàng Việt đang làm ăn thế nào?

Trong buổi làm việc tại Myanmar mới đây, ông Phan Đức Tú, Chủ tịch HĐQT BIDV cho biết chi nhánh Yangon tại nước sở tại có tổng tài sản hơn 130 triệu USD tính đến 31/5. Huy động không kỳ hạn đạt 46,5 triệu USD và dư nợ bình quân 20 triệu USD. Lượng khách hàng doanh nghiệp tăng 27% so với cuối năm 2018.

Ông Tú cũng cho biết: "Một chi nhánh mở ở nước ngoài của ngân hàng thông thường cần 5 năm mới có lãi, nhưng BIDV Yangon đã bắt đầu có lãi sau 3 năm". Tới nay, chi nhánh này lãi 1 triệu USD và đang cung cấp một số sản phẩm có hàm lượng công nghệ cao thông qua liên kết với Mytel.

BIDV là ngân hàng Việt tiên phong trong xu hướng liên doanh, thành lập công ty con, ngân hàng con và văn phòng đại diện tại nước ngoài. Sau BIDV, nhiều ngân hàng lớn trong nước cũng tìm đường ra nước ngoài làm ăn, chủ yếu tại thị trường Đông Nam Á. Trong đó, Lào, Campuchia và Myanmar là 3 thị trường được ưa chuộng bậc nhất, không chỉ gần về mặt địa lý mà còn có mối quan hệ ngoại giao, thương mại lại nhiều điểm tương đồng về văn hóa. BIDV, Sacombank, SHB, MBBank, VietinBank và Vietcombank là những ngân hàng đi đầu về việc đẩy mạnh đầu tư ra nước ngoài.

Dẫu vậy, "đem chuông đi đánh xứ người" nhưng không phải ngân hàng nào cũng nhận lại được món lợi lớn. Kết quả kinh doanh của các chi nhánh, ngân hàng con ở nước ngoài không chỉ phụ thuộc vào bản thân năng lực của ngân hàng đó mà còn bị ảnh hưởng bởi môi trường kinh doanh của nước sở tại. Khảo sát tại một số ngân hàng Việt có mở ngân hàng con ở Lào và Campuchia, trong khi tại thị trường Lào liên tục ghi nhận tăng trưởng lợi nhuận thì ở thị trường Campuchia có vẻ kém khả quan, có ngân hàng còn lỗ hàng trăm tỷ đồng.

Có những chi nhánh, ngân hàng con, ngân hàng liên doanh ở nước ngoài "làm mưa làm gió" tại thị trường bản địa, xếp top đầu về quy mô và hiệu quả kinh doanh. Nhưng cũng có những ngân hàng lại lún sâu vào những khoản lỗ từ năm này qua năm khác.

Cuối năm 2018, tổng tài sản của BIDV ở nước ngoài là 41.723 tỷ đồng, tổng nợ phải trả là 33.273 tỷ đồng và bị lỗ 93 tỷ. Kết quả này khá bất ngờ bởi nhiều công ty con, ngân hàng con ở nước ngoài của BIDV có thị phần lớn tại nước sở tại.

Năm 2018, ngân hàng liên doanh Lào – Việt (VB), nơi BIDV sở hữu 65%, có tổng tài sản đạt 1,13 tỷ USD, đứng thứ 3 toàn thị trường. Lợi nhuận trước thuế đạt 9,5 triệu USD (tương đương với 220 tỷ đồng). Tổng cán bộ nhân viên toàn hệ thống đạt 398 người, mạng lưới có 7 chi nhánh và 17 phòng/ điểm giao dịch.

Công ty liên doanh bảo hiểm Lào Việt, nơi BIDV sở hữu 33,15% cũng là một trong những "ông lớn" bảo hiểm ở Lào. Đến cuối năm 2018, tổng tài sản của LVI đạt 17,9 triệu USD, doanh thu phí bảo hiểm đạt 13,3 triệu USD, LNTT đạt 0,55 triệu USD, duy trì vị trí thứ 2 về doanh thu phí bảo hiểm gốc trên thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Lào.

Tương tự BIDV, Sacombank cũng ghi nhận những khoản lỗ lớn tại thị trường nước ngoài mà chủ yếu là ở Campuchia. Năm 2018, việc kinh doanh tại Campuchia của Sacombank bị lỗ 324,5 tỷ đồng; trước đó năm 2017 cũng bị lỗ 56 tỷ. Thị trường Lào khả quan hơn, ghi nhận khoản lãi 30,4 tỷ đồng trước thuế, tương đương với mức đạt được năm 2017.

Trong khi đó, một số ngân hàng vẫn có lãi lớn từ thị trường nước ngoài. Chẳng hạn SHB ghi nhận lợi nhuận trước thuế ở khu vực nước ngoài đạt 161 tỷ đồng, đóng góp hơn 7% cho tổng LNTT của ngân hàng hợp nhất. Nhà băng này có 2 ngân hàng con ở Lào và Campuchia. Năm 2018, lợi nhuận trước thuế của SHB Lào đạt 27,6 tỷ Kíp, tương đương 80 tỷ đồng, tăng 61%. Trong khi đó, SHB Campuchia cũng có lãi 3,4 triệu USD, tương đương 79 tỷ đồng; tuy nhiên thấp hơn năm 2017.

Hay MBBank có lãi 58 tỷ trước thuế từ nước ngoài. Ngân hàng này hiện có 2 chia nhánh tại Lào và Campuchia và 1 văn phòng đại diện tại Nga.

VietinBank có 2 chi nhánh tại Đức, 1 ngân hàng con tại Lào và 1 văn phòng đại diện tại Myanmar. Năm 2018, VietinBank Lào có tổng dư nợ đạt hơn 249,26 triệu USD, tăng gần 22% so với năm 2017; lợi nhuận trước thuế đạt 5,87 triệu USD, hoàn thành 104% kế hoạch với tỷ lệ ROE đạt khoảng 7,29%.