Elon Musk đã vượt tầm kiểm soát, đến Uỷ ban chứng khoán Mỹ cũng sợ?

Khi Elon Musk tuyên bố ông tạm thời hoãn thương vụ 44 tỷ USD thâu tóm Twitter vào ngày thứ 6, động thái này lại tạo ra "cơn co thắt" quen thuộc cho thị trường chứng khoán.

Một lần nữa, CEO Tesla lại sử dụng một dòng tweet ngắn gọn để đăng tải những thông tin có khả năng làm khuấy đảo thị trường. Một lần nữa, cách thức hành động thoải mái của Elon Musk với phố Wall đã làm dấy lên câu hỏi về việc ông ấy có đang tuân thủ hoàn toàn với các quy định, luật pháp về chứng khoán.

Những dòng tweet vào năm 2018 của Elon Musk khi tuyên bố đang cân nhắc biến Tesla thành công ty tư nhân, "đã đủ nguồn tài chính" dẫn đến một vụ kiện từ phía SEC. Kết quả là, Musk phải nộp phạt và không được nắm chức Chủ tịch Tesla trong 3 năm.

Kể từ đó, phía các nhà chức trách đã bớt căng thẳng. Trong khi đó, Musk vẫn thường xuyên khiêu khích và thử nghiệm giới hạn của những thỏa thuận dàn xếp. "Họ hành động rất cẩn thận và Elon Musk tận dụng được điều đó", David Rosenfeld – một giáo sư tại Đại học Northern Illinois.

Tuy nhiên, những hành động gần đây của Musk có thể cuối cùng khiến ông phải chịu nhiều hình phạt khắt khe hơn - ít nhất là nếu như các nhà làm luật muốn như vậy. Theo như John Coffee – một chuyên gia luật tại Columbia University, ông ấy có thể tự đặt mình vào tình huống rủi ro với "lựa chọn không rõ ràng" của SEC: Đình chỉ hoặc bác hoàn toàn quyền được làm một nhân viên hay giám đốc một công ty đại chúng.

Nếu Musk có nguy cơ liên quan tới vấn đề pháp lý, không rõ điều này sẽ tới trực tiếp từ các dòng tweet đã khiến cổ phiếu Twitter giảm vào ngày thứ 6 hay không. Trong dòng tweet đó, Musk đã đặt câu hỏi liệu có nhiều tài khoản giả mạo trên twitter hơn lượng công ty báo cáo hay không và việc này đã thổi bay 7 tỷ USD khỏi vốn hóa thị trường Twitter. Một dòng tweet 2 giờ sau đó nói rằng ông vẫn cam kết với thương vụ thâu tóm Twitter và điều này đã giúp giảm lượng vốn hóa đã mất của Twitter xuống 1 nửa.

Bài đăng này đã được xem xét rộng rãi ở phố Wall như một tín hiệu cho thấy Musk làm dịu đi Twitter để chuẩn bị cho việc cố gắng thỏa thuận giá thương vụ thâu tóm thấp hơn, khiến cổ phiếu của công ty mạng xã hội này giảm 25% so với giá mà ông đồng ý mua.

Các chuyên gia luật tranh luận rằng SEC sẽ không thể nào xử lý được một vụ bóp méo giá cổ phiếu liên quan tới các dòng tweet, thiếu những tuyên bố sai lệch bởi Musk hoặc những bằng chứng rõ ràng rằng ông ấy đã có mục đích đẩy giá cổ phiếu xuống.

Cáo buộc thao túng giá cổ phiếu nổi tiếng là rất khó để chứng minh. "SEC và những đương sự cá nhân nhìn chung không có thành công lớn với những cáo buộc thao túng giá cổ phiếu", theo James Cox – một giáo sư về luật tại Đại học Duke. "Trong trường hợp này, có thể rất khó để chứng minh một tuyên bố sai lệch bởi Musk đã nhắc đi nhắc lại rằng ông ấy lo ngại về số lượng bot trên twitter".

Tuy nhiên, khi Musk tiếp tục chế diễu, vượt qua giới hạn luật chứng khoán, SEC có một công cụ khác có thể khiến mọi chuyện rõ ràng hơn.

Một là thỏa thuận năm 2018, yêu cầu bất kỳ khi nào Musk có một tuyên bố có khả năng thay đổi thị trường đều phải do luật sư của Tesla kiểm tra trước. Musk chỉ cần được thông qua về mặt pháp lý đối với những thứ ảnh hưởng đến giá cổ phiếu của Tesla.

Tuy nhiên, dòng tweet vào thứ 6 về Twitter có thể sẽ khác, theo Henry Hu – cựu quan chức SEC và hiện là Giáo sư luật tại Đại học Texas. Chúng có thể đã giảm bớt lo ngại của các cổ đông Tesla rằng Musk sẽ bị phân tâm khi sở hữu Twitter, hoặc việc tài trợ cho thỏa thuận có thể ảnh hưởng đến giá cổ phiếu của Tesla, mặc dù không rõ liệu Musk có xóa tweet với luật sư hay không.

Mối đe dọa pháp lý thứ hai bắt nguồn từ những tiết lộ của Musk về khoản đầu tư của ông vào Twitter. Musk đã bí mật tích lũy 9% cổ phần, vượt qua ngưỡng 5% yêu cầu phải tiết lộ thông tin vào ngày 14/3. Tuy nhiên, lượng cổ phần này đã không được báo cáo công khai cho đến ngày 4/4, vượt quá thời gian gia hạn 10 ngày cho phép theo luật liên bang.

Tiết lộ ban đầu của Musk cũng mô tả khoản đầu tư của mình là thụ động - mặc dù một ngày sau đó, một hồ sơ thứ hai đã sửa đổi điều này và nói rằng ông đã đồng ý ngồi vào hội đồng quản trị của Twitter. Tiếp tục trong vòng 10 ngày sau, ông ấy đã đảo ngược hướng đi và đưa ra đề nghị mua lại công ty.

Một số chuyên gia pháp lý vẫn ngạc nhiên khi SEC - được cho là đang điều tra vấn đề - vẫn chưa buộc tội Musk về việc tiết lộ thông tin muộn. SEC đã không trả lời yêu cầu bình luận về sự tồn tại của cuộc điều tra. Cox cho biết: “Tôi hoàn toàn ngạc nhiên khi SEC đã không đến tòa án liên bang để đệ đơn kiện” về việc tiết lộ thông tin muộn màng của Musk.

Tuy nhiên, một cựu quan chức cấp cao của SEC cho biết cơ quan quản lý có thể đang trì hoãn hành động trong khi vấn đề chỉ là thời gian để xem liệu có bất kỳ bằng chứng nào về những sai sót tiềm ẩn trong những tiết lộ của Musk hay không.

Tuy nhiên, vẫn có câu hỏi là SEC sẽ quyết liệt theo đuổi một vụ việc như thế nào, ngay cả khi họ tin rằng có một câu trả lời. Sau dòng tweet “tài trợ được bảo đảm” của Musk, ban đầu, cơ quan này đã tìm cách cấm Musk không được làm giám đốc hoặc nhân viên của bất kỳ công ty đại chúng nào nữa. Nhưng sau đó, SEC đã đồng ý với thỏa thuận nhẹ nhàng hơn.

Cựu quan chức SEC cho biết cơ quan này cuối cùng có thể đã không cấm Musk, người đã trở thành "rất quan trọng và không thể thiếu đối với Tesla", để tránh ảnh hưởng đến các cổ đông của công ty. Không giống như các nhà lãnh đạo công ty như Steve Jobs của Apple, Bill Gates của Microsoft hay Eric Schmidt của Google, người kế nhiệm tiềm năng của Musk vẫn chưa rõ ràng.

Jay Clayton, khi đó là chủ tịch SEC, đã xuất hiện để xác nhận điều đó khi ông thông báo về việc dàn xếp. “Thường xảy ra trường hợp lợi ích của các cổ đông phổ thông - những người không liên quan đến hành vi sai trái - đan xen với lợi ích của các quan chức vi phạm và công ty”. Ông nói thêm rằng “các kỹ năng và sự hỗ trợ của một số cá nhân nhất định có thể quan trọng đối với tương lai thành công của một công ty”.

Theo một số người, nỗi sợ làm tổn thương các cổ đông của Tesla đã tiếp tục làm giảm nhẹ các hành động của SEC. “Tôi nghi ngờ điều đó tiếp tục gây khó chịu cho SEC theo một cách nào đó, vì họ có vấn đề thực sự với hành vi của Musk nhưng lại cảm thấy 'bó tay' với những gì họ có thể hoặc nên làm”, cựu quan chức cấp cao của cơ quan cho biết.

"Musk có phải đã trở nên quan trọng đối với một công ty đến mức SEC sợ phải làm gì đó hay không?", viên chức này đặt câu hỏi. "Đó là một câu hỏi công bằng". Tuy nhiên, việc từ chối hành động sẽ ảnh hưởng đến nguyên lý trung tâm của quy định chứng khoán Mỹ. Rõ ràng, việc công bố thông tin đầy đủ là điều cần thiết cho một thị trường hoạt động bình thường. “Nói rộng ra, lý do chính của SEC để tồn tại đang bị đe dọa”, Hu nói.

Nguồn: Financial Times