Eximbank chưa dứt 'nội chiến', đại hội cổ đông liên tục đổ vỡicon

Tại AGM 2020 lần 3, có 94,51% cổ phần có quyền biểu quyết tham dự, nhưng 54,69% trong số đó bỏ phiếu phủ quyết thông qua quy chế Đại hội. Trong khi đó, AGM 2021 đã bất thành ngay từ đầu khi chỉ có 41,65% cổ phần tham dự.  

Quan sát những gì diễn ra gần đây có thể thấy, ở Eximbank đang chia thành 2 phe/nhóm, cả về cổ đông lẫn trong HĐQT. Về cổ đông, thông qua tỷ lệ phản đối AGM 2020 lần 3 và AGM 2021 vừa qua thể hiện rõ có một phe cổ đông nắm và tranh thủ tối đa được khoảng 42%; Trong khi nhóm đối nghịch thì đã nắm được quá bán, khoảng từ 51-52% cổ phần.

Tuy nhiên ở trong HĐQT, nhóm nắm quá bán lại không thể hiện được sự chi phối, khi họ ủng hộ 3/9 thành viên, trong khi 6 vị trí còn lại ở HĐQT lại có nhiều quyết định bị tố là là ảnh hưởng quyền lợi của nhóm cổ đông quá bán.

Đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2021 của Eximbank (Ảnh: Kinh Tế Chứng Khoán Việt Nam)

Những bất ổn ở HĐQT và tranh cãi quanh chiếc ghế chủ tịch là một vấn đề gây bế tắc kéo dài ở Eximbank. Và điểm gây tranh cãi lần này là chương trình nghị sự của AGM 2020 lần 3 đã không bổ sung đề xuất của cổ đông chiến lược SMBC về việc thanh lọc thành viên HĐQT thông qua bỏ phiếu bất tín nhiệm, trước khi bầu ra HĐQT nhiệm kỳ mới, là một nguyên nhân dẫn tới nhóm cổ đông lớn đã đã phủ quyết thông qua quy chế.

Thực trạng này đã liên tục diễn ra từ năm 2019 đến nay, bao gồm cả tại AGM 2021, nhóm này cũng đã không tham dự để phản đối ngay từ đầu.

Trước khi AGM 2020 lần 3 diễn ra, ngoài SMBC còn có 2 nhóm cổ đông sở hữu 10-11% đề nghị miễn nhiệm tổng cộng 8/9 Thành viên HĐQT. Các nội dung này được bổ sung vào chương trình nghị sự, tuy nhiên xếp ở vị trí gần cuối cùng, sau mục "bầu mới HĐQT và BKS khoá 2020-2025", dẫn tới phản ứng của cổ đông cho rằng việc bổ sung nội dung này chỉ là hình thức, vì nếu bầu nhiệm kỳ mới hoàn tất thì nhiệm kỳ cũ đương nhiên hết hiệu lực, không cần thủ tục miễn nhiệm.

Giải thích cho băn khoăn này, ông Lê Minh Quốc, Cựu chủ tịch và là thành viên HĐQT nói: Nhiệm kỳ của HĐQT hiện nay đã hết rồi, thì chúng tôi mong muốn nhất là bầu ra HĐQT khoá mới thôi. Đó là chuyện rất là bình thường, rất tự nhiên. Còn chuyện miễn nhiệm theo yêu cầu thì cũng đưa ra trong chương trình. Những việc này HĐQT đã thống nhất hết rồi nhưng bây giờ cổ đông quyết định khác thì việc đó phải được quyết định ở ĐHĐCĐ.  

Có vẻ như lùm xùm ở Eximbank đang rơi vào vòng luẩn quẩn khi mọi yêu cầu đều phải được thông qua ở ĐHĐCĐ nhưng thực tế là ĐHĐCĐ liên tục đổ vỡ do các nhóm cổ đông phủ quyết chương trình hay bỏ không tham dự.  

Vì thế, không chỉ những tranh cãi ở trên mà ngay cả việc sửa và cập nhật điều lệ DN cũng không thể thực hiện. Chủ tịch HĐQT Yasuhiro Saitoh cho biết, cập nhật Điều lệ cũng là nội dung thuộc thẩm quyền của ĐHĐCĐ trong những năm vừa qua. Tuy nhiên việc các cổ đông không tham gia tổ chức ĐHĐCĐ cũng đã ảnh hưởng đến thông qua sửa đổi, bổ sung Điều lệ.

Sự bế tắc ở Eximbank còn dẫn tới tình huống hi hữu khi mới đây  HĐQT nhà băng này đã có 2 Nghị quyết gây tranh cãi, một là miễn nhiệm ông Saitoh và bổ nhiệm ông Nguyễn Quang Thông làm Chủ tịch HĐQT, và chỉ 55 phút sau, lại có Nghị quyết miễn nhiệm ông Thông, bầu lại ông Saitoh làm Chủ tịch.

Trước chuyện hiếm có này, ông Lê Minh Quốc cho biết, ông Saitoh có lý do cá nhân để từ chức. HĐQT sau khi thảo luận thì cũng đã chấp nhận yêu cầu ông Saitoh. Trong khi đó, việc bầu ông Thông làm Chủ tịch là vì theo Điều lệ thì người Chủ toạ cuộc họp HĐQT phải là Chủ tịch, cho nên mới có việc mình bầu Chủ tịch tạm thời để giữ chức Chủ toạ cuộc họp để mọi chuyện đều đúng theo quy định. HĐQT sau đó đã thảo luận rất nhiều về trường hợp ông Saitoh, và cuối cùng cũng thuyết phục ông Saitoh ở lại làm vì thời gian tới ĐHĐCĐ cũng chỉ còn rất ngắn.

Chuyện ông Saitoh giữ chức chủ tịch Eximbank cũng là một câu chuyện tốn nhiều giấy và tranh cãi.

Ban đầu, ông Yasuhiro Saitoh và ông Yutaka Moriwaki được SMBC đề cử tham gia HĐQT và đại diện cho phần vốn của tập đoàn Nhật Bản tại Eximbank trong nhiệm kỳ 2020-2025.

Tuy nhiên, từ ngày 9/12/2019, ông Moriwaki không còn là người đại diện theo uỷ quyền của SMBC và sau đó cũng rút khỏi HĐQT Eximbank.

Trước đó nửa năm, ngày 17/5/2019, SMBC đã có văn bản gửi HĐQT Eximbank thông báo: Từ ngày 18/5/2019, ông Yasuhiro Saitoh không phải là một viên chức, nhân viên, người được ủy nhiệm hay đại diện của SMBC. Xuất phát từ bản chất của mối quan hệ pháp lý giữa SMBC và ông Yasuhiro Saitoh, trong bất kỳ trường hợp nào, SMBC không chịu trách nhiệm về bất kỳ hành động hoặc bỏ sót không hành động nào của ông Yasuhiro Saitoh với tư cách là thành viên của HĐQT hay bất kỳ chức vụ nào mà ông Yasuhiro Saitoh nắm giữ tại EIB.  

Sau khi loại cả ông Yasuhiro Saitoh và Moriwaki, SMBC không còn người đại diện cho phần vốn 15%, và đã nhiều lần yêu cầu bổ sung nội dung miễn nhiệm ông Saitoh khỏi HĐQT Eximbank trong các cuộc ĐHĐCĐ. Đây cũng là nội dung được SMBC đề nghị bổ sung vào chương trình nghị sự của AGM 2020 lần 3 vừa diễn ra, bên cạnh yêu cầu thanh lọc HĐQT; tuy nhiên như đã biết, đã không được HĐQT, với sự đứng đầu của Chủ tịch Yasuhiro Saitoh, chấp thuận.

 Mai Minh