Giáo sư về an ninh lương thực của Singapore giải thích lý do thực phẩm biến đổi gen gây tranh cãi

Các loại thực phẩm về biến đổi gen (GMO - Genetically Modified Organism) đã phát triển được 20 năm nhưng nhiều nước trên thế giới vẫn phản đối loại thực phẩm này. Theo ông, đâu là lý do?

Trên thế giới, 28 quốc gia đang trồng các loại cây biến đổi gen, và 35 quốc gia đồng ý nhập khẩu các sản phẩm biến đổi gen. Một số quốc gia phản đối dữ dội đối với GMO là bởi họ còn không hiểu GMO là gì. Tôi cho rằng, việc nói có rất nhiều quốc gia phản đối quyết liệt GMO là không chính xác. Đúng hơn, nên nói là một số quốc gia chấp nhận còn một số thì không hiểu về nó.

Hiện nay, thế giới có 185 triệu ha cây trồng GMO và 80 triệu nông dân trồng các sản phẩm này. Thực tế là các thực phẩm GMO gắn liền với công nghệ mới và khi người ta không biết, không hiểu về nó, họ sẽ cảm thấy lo sợ. Thế nhưng, tất cả những nông dân mà dùng giống cây trồng biến đổi gen mà tôi có phỏng vấn đều nói rằng họ muốn sử dụng và không thể làm công việc của mình nếu thiếu nó.

Nhìn vào nước Mỹ chẳng hạn, chúng tôi đã theo dõi hơn 200 người ăn thực phẩm GMO trong 20 năm và không có bất cứ một trường hợp nào gặp vấn đề cả. Trong khi đó, hàng năm, cũng tại Mỹ, rất nhiều người chết vì ăn các loại rau quả hữu cơ. Điều này có bằng chứng rõ ràng là ngộ độc từ một số loại vi khuẩn của rau quả tươi.  

Nhưng thực phẩm GMO phải có những điểm gì đó không ổn thì mới có nhiều người phản đối chứ?

Tôi thấy người ta nhiều khi sợ hãi vì một lý do mơ hồ nào đó mà chính họ cũng không hiểu. Một số tổ chức tổ chức những chiến dịch rất kỹ lưỡng và bài bản để phản đối GMO và lý do rất đơn giản: nếu như càng có nhiều người sợ hãi, họ sẽ càng gây quỹ được nhiều. Những câu chuyện dọa cho ngươi khác sợ hãi GMO là một công cụ để họ gây quỹ.

Cũng vì thế, tôi cho rằng, nhiều người tiêu dùng quan tâm đến GMO và biết đến GMO nhưng lại không thực sự hiểu nó là gì. Và có sự khác biệt rất lớn giữa biết và hiểu.

Người dân tại Hawai là một ví dụ. Rất nhiều người ở đó nói họ muốn ăn thực phẩm tự nhiên, không muốn những thứ nhân tạo và coi các thực phẩm biến đổi gen là nhân tạo. Nhưng họ đã quên mất một điều, tất cả những thứ mà chúng ta ăn, gạo, ngô… đều là sản phẩm biến đổi gen cả, nếu không ăn thì chẳng thể ăn bất cứ thứ gì.

Có lẽ vấn đề ở đây là các công ty về thực phẩm biến đổi gen đã không thể diễn đạt mọi thứ theo cách đúng đắn. Các công ty bán sản phẩm với những viễn cảnh cho người nông dân nhưng người tiêu dùng lại không thể nhìn thấy các triển vọng tốt đẹp đó. Và những người phản đối có lẽ quên mất một điều, các công nghệ sẽ giúp cho giá cả thực phẩm ổn định và thấp; còn không thì giá của gà, cá, lợn… sẽ rất cao.  

Trên thế giới, những vùng trồng thực phẩm biến đổi gen với ngô và đậu nành thì dư thừa rất nhiều và phần lớn nhập khẩu vào châu Á. 80% lượng đậu nành xuất khẩu của thế giới có điểm đến là châu Á. Nếu không có lượng lớn đậu nành nhập khẩu biến đổi gen này chúng ta không thể có cá, lợn… Châu Á phụ thuộc phần lớn vào đậu nành biến đổi gen từ Mỹ, Canada, Argentina, Brazil…  

Nhật Bản cũng là một quốc gia châu Á nhưng họ không thích các sản phẩm GMO?

Nhật Bản không trồng các loại cây biến đổi gen nhưng cũng nhập khẩu các sản phẩm biến đổi gen như ngô và đậu tương. Tuy nhiên, đây không phải là một quốc gia có ngành chăn nuôi gia súc lớn nên nhu cầu không quá cấp bách. Tại châu Âu, chỉ có 3 quốc trồng các cây biến đổi gen nhưng hầu hết đều nhâp khẩu sản phẩm biến đổi gen. Thực tế là nếu không nhập khẩu, họ không thể có đủ thức ăn cho gia súc.  

Nếu như GMO có thể giữ cho giá thực phẩm thấp và ổn định cùng nhiều lợi ích, vì sao nó không thể phát triển nhanh mà vẫn loanh quanh ở 28 nước trồng và 35 nước cho nhập khẩu trong tận 20 năm như vậy?

Thực tế là nhiều quốc gia chưa có khuôn khổ pháp lý cho GMO và người ta không thể trồng hoặc nhập khẩu nếu thiếu các văn bản pháp lý như vậy. Để xây dựng một khung pháp lý cho các sản phẩm biến đổi gen là không dễ dàng. Thậm chí, ngay cả ở những quốc gia rất phát triển, họ vẫn tranh cãi với nhau điều gì là tốt nhất với hệ thống pháp lý này.

Tôi thấy rằng đưa ra một kế hoạch thì dễ nhưng để thực hiện nó trong điều kiện thiếu các phương tiện để kiểm chứng chính xác là rất khó. Tôi đã thấy ở một số quốc gia, người ở đó hiểu những tác dụng tích cực của GMO nhưng khi chưa có hệ thống pháp lý cho GMO, họ sẽ không nhập khẩu hoặc trồng những giống cây trồng GMO. Việc này sẽ mất nhiều thời gian.

Vậy cá nhân ông thích ăn thực phẩm biến đổi gen hay thực phẩm hữu cơ?

Đây là một câu chuyện khác. Người ta sử dụng sản phẩm hữu cơ vì hy vọng là các chất hóa học sẽ không được sử dụng khi trồng, chăm sóc các cây đó. Tuy nhiên, cũng cần lưu ý là hóa chất nếu sử dụng ở một mức độ vừa phải thì không ảnh hưởng đến sức khỏe. Thực tế là ở một số vùng nhiệt đới người ta không thể trồng trọt được nếu thiếu các chất hóa học như thuốc trừ sâu, trừ cỏ…

Tôi không phản đối thực phẩm hữu cơ, nó có vai trò riêng. Tuy nhiên, thực phẩm hữu cơ không thể nuôi sống thế giới, bởi rất nhiều người không có đủ tiền để mua. Thậm chí, rất nhiều người ở vùng thành phố cũng không thể mua và ăn thực phẩm hữu cơ, họ cần những thực phẩm sạch nhưng giá rẻ. Điều này chắc chắn cần đến sự hỗ trợ của công nghệ biến đổi gen.  

Vậy thực phẩm biến đổi gen có tốt cho sức khỏe không?

GMO không xấu đối với sức khỏe con người. Tất cả mọi sản phẩm GMO trước khi bán cho người tiêu dùng phải trải qua rất nhiều khâu kiểm tra và Chính phủ ở các nước phải nghiệm thu, thông qua những kiểm tra này. Người tiêu dùng cần có niềm tin vào Chính phủ chứ không tin thì chẳng còn biết tin vào ai nữa.

Còn nếu như các bạn tin vào những thước phim quảng bá và chẳng có bằng chứng khoa học và luật pháp nào chứng minh thì sẽ rất khó. Thực tế là người ta có thể làm cho người khác sợ hãi mà không cần bằng chứng cụ thể xác thực nào.