Hướng tới một thị trường vàng minh bạch, lành mạnh và tiệm cận chuẩn quốc tế

Việc nghiên cứu thành lập sàn giao dịch vàng đang nhận được sự quan tâm của cơ quan quản lý, chuyên gia và cộng đồng doanh nghiệp, nhất là trong bối cảnh Quốc hội vừa thông qua Luật Đầu tư (sửa đổi) với bước tiến quan trọng là đưa vàng trang sức ra khỏi danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Đại diện Ngân hàng Nhà nước cho rằng, việc xây dựng mô hình này cần lộ trình thận trọng để đảm bảo mục tiêu kép: vừa phát triển thị trường, vừa giữ vững an ninh tiền tệ.

Phát biểu tại "Toạ đàm về phát triển thị trường vàng trang sức và tổ chức sàn giao dịch vàng " vừa qua, ông Đào Xuân Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý ngoại hối, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) nhận định, thị trường vàng Việt Nam có mối quan hệ chặt chẽ với thị trường tiền tệ, chịu tác động lớn từ tâm lý và kỳ vọng của người dân; giá vàng không chỉ phản ánh quan hệ cung cầu mà còn ảnh hưởng đến ổn định kinh tế vĩ mô. Vì vậy, với vai trò cơ quan quản lý nhà nước về tiền tệ và hoạt động ngân hàng, NHNN luôn đặt mục tiêu kép: vừa phát triển thị trường vàng , vừa bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, an ninh tiền tệ và an toàn hệ thống ngân hàng.

“Ngày 11/12, Luật Đầu tư (sửa đổi) đã được thông qua, trong đó Phụ lục 4 đưa vàng trang sức ra khỏi danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Đây là bước tiến quan trọng và tiền đề thuận lợi cho việc hoàn thiện chính sách, phát triển thị trường vàng ”, ông Đào Xuân Tuấn thông tin.

Về quản lý thị trường vàng , đại diện NHNN cho biết, việc thay đổi chính sách trong lĩnh vực này không đơn giản, song những chuyển biến vừa qua cho thấy dư địa cải cách là có thật và Việt Nam đang đi đúng hướng. Tâm lý tích trữ vàng của người dân từ lâu đã ảnh hưởng sâu sắc đến thị trường tiền tệ và tài chính, do đó việc nghiên cứu mô hình phù hợp để phát triển thị trường vàng hiện đại được đánh giá là hết sức cần thiết.

Đối với mô hình sàn giao dịch vàng , Cục trưởng Cục Quản lý ngoại hối cho hay, một sàn giao dịch vàng hiện đại được kỳ vọng giúp tăng minh bạch, chuẩn hóa giao dịch và giảm phân tán thị trường. Tuy nhiên, kinh nghiệm quốc tế cũng cho thấy mô hình này tiềm ẩn rủi ro nếu thiếu khuôn khổ pháp lý đầy đủ, thiếu cơ chế giám sát và sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý.

Do đó, đại diện NHNN nhấn mạnh, việc nghiên cứu mô hình sàn giao dịch vàng cần được tiếp cận toàn diện, thận trọng, có lộ trình rõ ràng và phù hợp với mục tiêu vĩ mô cũng như thực tiễn Việt Nam. Những chia sẻ và kinh nghiệm quốc tế sẽ là nguồn tham khảo quan trọng trong quá trình xây dựng chính sách.

“Thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục phối hợp các bộ, ngành, Hiệp hội Kinh doanh Vàng Việt Nam và các tổ chức quốc tế để hoàn thiện, trình Chính phủ xem xét chủ trương phát triển mô hình này, hướng tới một thị trường vàng minh bạch, lành mạnh và tiệm cận chuẩn quốc tế”, Cục trưởng Cục Quản lý ngoại hối cho biết thêm.

Nhấn mạnh về sự cần thiết của thành lập sàn giao dịch vàng , ông Đinh Nho Bảng, Chủ tịch Hiệp hội Vàng Việt Nam cho rằng, kinh nghiệm nhiều nước đã cho thấy việc có một sàn giao dịch vàng hoạt động hiệu quả là yếu tố quan trọng để phát triển thị trường vàng trong nước lành mạnh, góp phần vào sự phát triển chung của thị trường tài chính và nền kinh tế, đặc biệt trong những giai đoạn thị trường vàng sôi động. Việc thành lập và vận hành một sàn giao dịch vàng hiệu quả sẽ mang lại lợi ích lớn đối với người dân, nhà đầu tư, doanh nghiệp, đồng thời bảo đảm nguồn cung vàng nguyên liệu, hướng tới mục tiêu đưa Việt Nam trở thành trung tâm chế tác, xuất khẩu nữ trang chất lượng cao trong khu vực. Hiện ngành công nghiệp nữ trang Việt Nam có tiềm năng lớn nhưng còn hạn chế do thiếu nguồn nguyên liệu.

Thực tế cho thấy, nhiều quốc gia dẫn đầu về xuất khẩu vàng nữ trang như Trung Quốc, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ đều sở hữu sàn giao dịch vàng , qua đó bảo đảm nguồn cung nguyên liệu cho sản xuất, tạo nhiều việc làm và mang lại nguồn thu ngoại tệ, đóng góp tích cực cho tăng trưởng kinh tế.

Dẫn kinh nghiệm quốc tế, ông Albert Cheng, Tổng Thư ký Hiệp hội Vàng Singapore cho biết, Trung Quốc đã thành lập Sàn giao dịch vàng Thượng Hải (SGE) vào năm 2002. Đây là trung tâm giao dịch vàng vật chất lớn nhất Trung Quốc, bước đi chiến lược trong hiện đại hóa thị trường vàng , tăng tính minh bạch. Giai đoạn đầu, SGE cũng gặp khó khăn về cơ chế vận hành, đối tượng tham gia và thanh khoản nhưng sau đó hoạt động phát triển toàn diện, trở thành công cụ giúp Bắc Kinh quản lý tài chính hiệu quả và cạnh tranh với các thị trường quốc tế.

Từ đó, Tổng Thư ký Hiệp hội Vàng Singapore khuyến nghị, Việt Nam cần thành lập tổ chuyên trách trao đổi giữa ngành với Chính phủ để xây dựng lộ trình phù hợp, bảo đảm phát triển bền vững thị trường vàng trong tương lai.

Giám đốc khu vực châu Á – Thái Bình Dương của Hội đồng Vàng Thế giới Shaokai Fan cho rằng, Việt Nam có thể lựa chọn nhiều mô hình tùy theo mục tiêu điều hành. Trước khi lựa chọn mô hình, cần xác định rõ mục tiêu điều hành, các vấn đề cốt lõi cần giải quyết và vai trò mong muốn của thị trường vàng trong nền kinh tế. Đối với việc thành lập sàn giao dịch vàng , cần giải quyết được bài toán liệu việc thành lập sàn có góp phần thúc đẩy xuất khẩu vàng và phát triển ngành chế tác hay không để đưa ra quyết định.