Khắc phục 'thẻ vàng' IUU: Thái Bình giải quyết bất cập trong quản lý cảng cá

Tháng 4/2022, Tổng cục Thủy sản đã kiểm tra việc thực hiện chống khai thác IUU tại Thái Bình và chỉ ra nhiều điểm tồn tại, hạn chế như: không có hồ sơ truy xuất để thực hiện quy trình kiểm soát tàu cá ra vào cảng, giám sát sản lượng thủy sản từ khai thác bốc dỡ qua cảng; sổ theo dõi tàu cá ra vào cảng không thống nhất với số liệu của Văn phòng thanh tra, kiểm tra, kiểm soát nghề cá; ghi chép, nộp báo cáo, nhật ký khai thác không đảm bảo theo quy định; chưa sử dụng cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia, danh sách tàu cá khai thác IUU, hệ thống giám sát tàu cá để thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU tại cảng cá…

Ngoài ra, qua kiểm tra, Tổng cục Thủy sản cũng cho rằng việc phối hợp thực hiện nhiệm vụ được giao giữa tổ chức quản lý cảng cá và Văn phòng thanh tra, kiểm tra, kiểm soát nghề cá tại Thái Bình chưa hiệu quả.

Sau gần một năm khắc phục, đến nay việc quản lý cảng cá, kiểm tra, kiểm soát nghề cá trên địa bàn đã có nhiều chuyển biến; trong đó UBND tỉnh đã ban hành các kế hoạch với lộ trình thực hiện cụ thể giao cho các sở, ngành và các địa phương thực hiện.

Ông Hoàng Minh Giang, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản tỉnh Thái Bình cho biết, tính đến tháng 3/2023 toàn tỉnh có 763 tàu cá đã được đăng ký và nhập dữ liệu vào cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia VNFishbase với tổng công suất trên 105.100 kW; trong đó có 182 tàu có chiều dài trên 15m khai thác vùng khơi, 220 tàu có chiều dài từ 12 đến 15m khai thác vùng lộng và 361 tàu có chiều dài từ 6 đến dưới 12 mét khai thác vùng bờ. Đến nay đã có 174/182 tàu cá đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm (đạt 95,6%); có 692/763 tàu cá được cấp giấy phép khai thác thủy sản (đạt 90,69%). Qua kiểm soát, từ đầu năm đến nay có trên 20.900 lượt tàu cá xuất bến, cập bến tại cảng cá Cửa Lân và cảng cá Tân Sơn được kiểm tra, kiểm soát; sản lượng thủy sản bốc dỡ qua cảng trên 11.000 tấn.

Để khắc phục các hạn chế, lực lượng chức năng tỉnh Thái Bình thường xuyên kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ công tác quản lý cảng cá và hoạt động khai thác nghề cá theo các khuyến nghị của EC và Tổng cục Thủy sản. Định kỳ hàng tháng thông báo đến UBND các huyện và lực lượng chức năng danh sách tàu cá chưa cấp giấy phép khai thác thủy sản, chưa lắp đặt hoặc ngắt kết nối thiết bị VMS, tàu cá hoạt động thường xuyên ngoài tỉnh… để theo dõi, giám sát chặt chẽ.

Tỉnh Thái Bình thực hiện gắn trách nhiệm người đứng đầu cấp ủy, chính quyền địa phương nhất là cấp xã, thị trấn nếu để xảy ra tình trạng tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài. Nhờ triển khai đồng bộ các giải pháp, từ đầu năm 2023 đến nay, tỉnh Thái Bình chưa có tàu cá vượt ranh giới trên biển hoặc khai thác trái phép ở vùng biển nước ngoài.

Hướng đến mục tiêu cùng với cả nước sớm tháo gỡ "thẻ vàng" của Ủy ban châu Âu, UBND tỉnh Thái Bình yêu cầu đến tháng 5/2023 các ngành chức năng phối hợp với các địa phương phải hoàn thành 100% việc đăng ký, đăng kiểm, đánh dấu tàu cá, cấp giấy phép khai thác thủy sản và lắp đặt thiết bị giám sát hành trình tàu cá VMS theo quy định, đảm bảo thiết bị VMS hoạt động liên tục 24/24 giờ từ khi tàu cá rời cảng đến khi cập cảng; đồng thời cập nhật 100% dữ liệu tàu cá vào hệ thống cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia; loại bỏ, xóa tên ra khỏi danh sách tàu cá của tỉnh đối với các loại tàu cá đã bán, chuyển nhượng ra ngoài tỉnh nhưng không làm thủ tục xóa đăng ký.

Tỉnh kiểm tra, kiểm soát 100% tàu cá xuất, nhập bến, bảo đảm có đầy đủ giấy tờ, trang thiết bị theo quy định. Tổ chức giám sát và truy xuất nguồn gốc 100% sản lượng thủy sản khai thác được bốc dỡ trên địa bàn tỉnh. Bảo đảm 100% tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên phải cập cảng chỉ định; thuyền trưởng phải thông báo trước một giờ khi cập cảng. Khi cập cảng và thực hiện ghi, nộp nhật ký khai thác theo quy định; kiểm tra, đối chiếu thông tin trong nhật ký khai thác bảo đảm phù hợp với dữ liệu giám sát tàu cá.

Bên cạnh đó, tỉnh sẽ mở các đợt cao điểm tuần tra, kiểm tra, kiểm soát có sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng liên ngành, liên tỉnh và xử phạt nghiêm hành vi khai thác IUU. Đồng thời, tổ chức xác minh, xử lý 100% tàu cá không duy trì kết nối thiết bị VMS; cập nhật 100% kết quả xử phạt hành vi khai thác IUU vào phần mềm theo dõi, quản lý hoạt động xử lý vi phạm hành chính lĩnh vực thủy sản.

Theo Chi cục Thủy sản tỉnh Thái Bình, hiện nay việc xác minh, củng cố hồ sơ, xử lý vi phạm tàu cá vượt ranh giới biển, ngắt kết nối thiết bị giám sát hành trình khó khăn do không tìm được chứng cứ, chủ yếu vẫn là biện pháp tuyên truyền, ký cam kết chủ tàu, thuyền trưởng duy trì kết nối thiết bị VMS 24/24 giờ. Ngoài ra, cơ sở hạ tầng thủy sản tại Thái Bình nhất là cảng cá đã xuống cấp. Tỉnh hiện có 1 cảng cá loại I, có 2 cảng cá loại II; trong đó cảng cá Cửa Lân có quy mô bốc dỡ 15.000 tấn/năm, chỉ đáp ứng 20% so với nhu cầu thực tế; cảng cá Tân Sơn chưa đủ điều kiện công bố mở cảng, luồng lạch ra vào bị bồi lắng, khó khăn cho tàu cá ra vào cảng, đặc biệt là tàu có công suất, chiều dài lớn.