Kho báu 5,4 tỷ tấn mất hơn 1.500 năm mới khai thác hết ở Lâm Đồng: Đức Giang trữ 12.000 tỷ chờ làm 'quả đấm thép', THACO lên kế hoạch rót 4 tỷ USD

Ngày 4/8/2025, Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng – ông Hồ Văn Mười cho biết địa phương sẽ tập trung đẩy mạnh công nghiệp khai khoáng, trong đó bô xít được xem là lĩnh vực then chốt. “Đây là nguồn thu rất lớn mà tỉnh cần khai thác hiệu quả”, ông Mười khẳng định.

Hiện tại, nhiều doanh nghiệp đã nộp hồ sơ đề xuất chủ trương đầu tư các tổ hợp khai thác khoáng sản với quy mô mỗi dự án lên tới khoảng 1 tỷ USD. Theo lãnh đạo tỉnh, nếu các dự án được triển khai đồng bộ, hiệu quả, Lâm Đồng hoàn toàn có thể trở thành địa phương sở hữu ngành công nghiệp khai khoáng lớn nhất châu Á.

Sau khi tiến hành sáp nhập ba tỉnh Lâm Đồng, Đắk Nông và Bình Thuận, khu vực mới đã trở thành trung tâm bô xít – nhôm lớn nhất cả nước, nắm giữ tới 99% trữ lượng bô xít Việt Nam, tương đương 5,4 tỷ tấn quặng nguyên khai.

Tại đây, hai dự án lớn đang được vận hành là Tổ hợp bô xít – nhôm Lâm Đồng và Nhà máy Alumin Nhân Cơ do TKV quản lý, mỗi dự án có công suất 650.000 tấn alumin/năm.

Việc sáp nhập không chỉ giúp mở rộng trữ lượng mà còn tạo cơ hội hình thành chuỗi giá trị khép kín từ khai thác – chế biến – luyện nhôm. Trong bối cảnh alumin thô vẫn là mặt hàng xuất khẩu chủ lực sang Nhật Bản, Hàn Quốc và UAE, việc phát triển ngành luyện nhôm trong nước được kỳ vọng sẽ gia tăng giá trị sản phẩm và giảm dần phụ thuộc vào xuất khẩu tài nguyên thô.

Trước khi sáp nhập, PGS.TS Lưu Đức Hải – Chủ tịch Hội Kinh tế Môi trường Việt Nam – từng đánh giá tiềm năng bô xít của Đắk Nông là rất lớn. Nhà máy Alumin Nhân Cơ (thuộc Công ty Nhôm Đắk Nông – TKV) đang khai thác với công suất 0,65 triệu tấn alumin/năm. Với trữ lượng hiện tại, ông Hải tính toán rằng sẽ cần tới 1.500 năm mới có thể khai thác hết nguồn tài nguyên này.

Đáng chú ý, lợi nhuận từ ngành công nghiệp bô xít được đánh giá rất hấp dẫn. Chi phí sản xuất 1 tấn alumin vào khoảng 250 USD, trong khi giá bán dao động từ 500-700 USD/tấn. Nếu khai thác toàn bộ trữ lượng hiện có, doanh thu có thể đạt 600-700 tỷ USD, mang về lợi nhuận khoảng 300 tỷ USD. Ngoài ra, ngành bô xít còn góp phần thúc đẩy các ngành liên quan như cơ khí, hóa chất và phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.

Nhận thấy tiềm năng lớn, hàng loạt doanh nghiệp đã bắt đầu “chạy đua” đầu tư vào lĩnh vực này.

Đầu năm 2024, Tập đoàn Trường Hải (THACO) đã trình kế hoạch đầu tư hơn 100.000 tỷ đồng (tương đương 4 tỷ USD) để phát triển tổ hợp kinh tế tuần hoàn tại Tây Nguyên, bao gồm khai thác bô xít, sản xuất alumin, nông nghiệp công nghệ cao và du lịch sinh thái. Dự kiến, nhà máy Alumin Lâm Đồng 2 trong tổ hợp này sẽ có công suất lên tới 4 triệu tấn/năm.

Phương án đầu tư được thực hiện theo 3 giai đoạn trong khoảng 10 năm với tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 103.000 tỷ đồng; trong đó, vốn chủ sở hữu hơn 30.907 tỷ đồng và vốn vay là 72.117 tỷ đồng.

Thông tin tại cuộc họp với chính quyền hồi tháng 5/2025,  dự án bauxite của THACO đã được thu thập thông tin, khảo sát thực địa, nghiên cứu lựa chọn vị trí; đồng thời lập kế hoạch tổng thể để triển khai xây dựng.

THACO cho biết dự án bauxite và nhà máy nhôm cần có đầu mối hỗ trợ về điện, quy hoạch hoàn thổ.

Tập đoàn Hóa chất Đức Giang (HoSE: DGC) vẫn đang 'tâm huyết' với kế hoạch đầu tư dự án alumin quy mô lớn tại Đắk Nông.

Theo biên bản ghi nhớ ký kết năm 2024, dự án có công suất khai thác 14,4 triệu tấn quặng bô xít/năm, với 3 nhà máy tuyển quặng công suất tổng 5,8 triệu tấn tinh quặng/năm. Tổng vốn đầu tư cả hai giai đoạn lên tới 57.000 tỷ đồng (khoảng 2,3 tỷ USD). Doanh nghiệp kỳ vọng sẽ được cấp phép giai đoạn 1 trong năm 2025 để có thể khởi công vào năm 2026.

Tại ĐHCĐ thường niên năm ngoái, ông Đào Hữu Huyền - Chủ tịch HĐQT của Hóa Chất Đức Giang nói: 'Đây phải nói là một dự án "hoành tráng" của chúng tôi và chúng tôi không ký bừa. Đức Giang thừa sức thực hiện đầu tư 1 tỷ USD ban đầu vì tầm cỡ công ty giờ đã khác. Dự án này công ty không chỉ dùng vốn tự có mà cần vốn vay. Vietcombank đã ký cam kết cho công ty vay 14.500 tỷ đồng. Ngoài ra công ty còn có gần 10.000 tỷ tiền mặt. Như vậy chúng ta đã nguồn lực để thực hiện, và có thể trở thành công ty làm nhanh nhất, hiệu quả nhất'.

Ông Huyền cũng nhấn mạnh: "Tôi sẽ ôm bọc tiền này để đầu tư các dự án tiềm năng, đầu tư những quả đấm thép".

Tại thời điểm 30/6/2025, Đức Giang đang có 12.000 tỷ đồng tiền nhàn rỗi.

Cũng trong năm 2024, Tập đoàn TH đã đề xuất chủ trương đầu tư dự án khu du lịch quốc gia Đankia - Suối Vàng, dự án tổ hợp nhà máy tuyển bô-xít, chế biến alumin, điện phân Nhôm Lâm Đồng 3 kết hợp các dự án mô hình kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn TH - Lâm Đồng.

CTCP Tập đoàn Sovico đề xuất đầu tư dự án điện phân Nhôm quy mô 2.000ha tại TP. Bảo Lộc và huyện Bảo Lâm. Với chức năng khu công nghiệp liên hoàn (từ quặng thô đến thành phẩm đầu cuối là sản phẩm tiêu dùng cho ngành công nghiệp xây dựng, tiêu thụ dân dụng), dự án gồm xây dựng, vận hành các lĩnh vực từ năng lượng sạch (điện mặt trời, điện gió, thủy điện…) đến khai thác mỏ bauxite, sản xuất alumina, điện phân nhôm aluminum và chế tạo thành phẩm đầu cuối cho công nghiệp và tiêu dùng.

Trong khi đó, Hòa Phát – tập đoàn từng “đặt gạch” dự án tổ hợp alumin công suất 2 triệu tấn/năm tại Đắk Nông với tổng vốn ước tính 4,3 tỷ USD – đã chính thức rút lui.

Tại ĐHĐCĐ năm 2024, Chủ tịch HĐQT Trần Đình Long tuyên bố Hòa Phát không còn theo đuổi dự án này do chi phí đầu tư quá lớn và công ty muốn tập trung nguồn lực cho mảng sản xuất thép.

Hòa Phát cũng đã thông báo cho lãnh đạo tỉnh để có thể tìm nhà đầu tư thay thế phù hợp hơn.