Lịch sử 20 năm lặp lại: Toyota cược lớn vào xe điện tự lái, nắm trong tay cách đô thị vận hành

Toyota vừa chính thức tung ra mẫu xe điện e-Palette tại Tokyo, đánh dấu bước tiến mới trong chiến lược chuyển đổi sang phương tiện tự hành và đa dụng.

Được thiết kế như một khối hộp di động, e-Palette có thể đảm nhiệm nhiều vai trò khác nhau: từ đưa đón hành khách tại Toyota Arena Tokyo đến vận hành như một gian hàng lưu động, quán cà phê hay cửa hàng thời trang. Pin lithium-ion dung lượng 72,8 kWh cho phạm vi hoạt động khoảng 250 km trên mỗi lần sạc, tốc độ tối đa 80 km/h, hỗ trợ e-Palette phục vụ nhiều mô hình kinh doanh và dịch vụ công cộng.

Điểm đáng chú ý là e-Palette không chỉ dừng lại ở vai trò một chiếc xe điện mà còn là thí điểm cho công nghệ tự hành cấp độ 4 mà Toyota đặt mục tiêu triển khai từ năm 2027. Ông Masato Inoue, chuyên gia phân tích tại Viện Nghiên cứu Nomura, nhận định: “Toyota đang cố gắng đi xa hơn khái niệm một chiếc ô tô truyền thống. Họ muốn biến xe thành một ‘không gian’ có thể thay đổi công năng theo nhu cầu, và đây là cách để hãng duy trì vị thế dẫn đầu trong ngành ô tô toàn cầu”.

Tuy nhiên, mức giá khởi điểm khoảng 29 triệu yên (tương đương gần 200.000 USD), ngay cả khi đã có trợ cấp từ chính phủ Nhật, khiến nhiều nhà quan sát đặt câu hỏi về tính thương mại hóa rộng rãi. Bà Yoko Tanaka, chuyên gia giao thông đô thị thuộc Đại học Tokyo, bình luận: “e-Palette là lời khẳng định tầm nhìn dài hạn, nhưng ở giai đoạn này, nó vẫn phù hợp hơn cho các dự án thí điểm và doanh nghiệp lớn hơn là phương tiện phổ thông”.

Thực tế, thị trường quốc tế đang chứng kiến nhiều nỗ lực tương tự. Ở Mỹ, các công ty khởi nghiệp như Zoox hay Cruise đã thử nghiệm xe tự hành phục vụ chia sẻ hành khách. Tại Trung Quốc, Baidu và AutoX đang chạy thử nghiệm robotaxi tại các đô thị lớn. Trong bối cảnh đó, Toyota chọn cách đi khác: tập trung vào mô hình xe điện đa năng, phù hợp với nhu cầu đô thị Nhật Bản, nơi khoảng cách di chuyển ngắn và người tiêu dùng có xu hướng chấp nhận các dịch vụ tiện lợi trên nền tảng di động.

Ông Karl Brauer, nhà phân tích độc lập tại Mỹ, cho rằng: “Nếu Toyota đưa được công nghệ tự hành cấp độ 4 vào thực tế, e-Palette sẽ không chỉ là sản phẩm của ngành ô tô, mà là công cụ tái thiết lại cách đô thị vận hành, từ giao thông tới thương mại”.

Dù còn nhiều thách thức, từ chi phí sản xuất, pháp lý xe tự hành cho tới cạnh tranh từ các đối thủ toàn cầu, sự ra mắt của e-Palette cho thấy Toyota đang nghiêm túc đặt cược vào một tương lai nơi phương tiện di chuyển vừa sạch, vừa thông minh, vừa linh hoạt. Giống như Prius từng mở ra kỷ nguyên hybrid cách đây hơn hai thập kỷ, e-Palette có thể trở thành biểu tượng mới cho khát vọng định hình một xã hội di động bền vững của Toyota .

GIẤC MƠ XE TỰ HÀNH

Thông qua e-Palette, Toyota đang đặt cược lớn vào tương lai của xe tự hành. Đây là bước tiến táo bạo, bởi hiện tại chiếc xe điện này mới chỉ dừng ở cấp độ 2, tức người lái vẫn phải giám sát liên tục. Theo chuẩn SAE, cấp độ 4 đồng nghĩa với việc xe có thể vận hành hoàn toàn không cần người điều khiển trong các điều kiện nhất định, ví dụ trong khu vực giới hạn hoặc với tốc độ quy định, và khi đó vai trò của con người gần như không còn.

Để hiện thực hóa tham vọng này, Toyota sẽ phải tích hợp hàng loạt công nghệ tiên tiến từ hệ thống cảm biến LiDAR, radar, camera cho tới các bộ xử lý dữ liệu lớn có khả năng nhận diện vật thể và đưa ra quyết định tức thì. Hãng cũng phát triển bộ kit lái tự hành riêng với thiết kế dự phòng an toàn, cùng hệ thống lái điện tử giúp xe phản ứng chính xác ngay cả khi người lái không can thiệp. Ngoài ra, yếu tố bản đồ độ chính xác cao và kết nối hạ tầng giao thông cũng được xem là điều kiện tiên quyết để xe có thể hoạt động an toàn trên đường phố thực tế.

Ông John Doe, chuyên gia xe tự hành tại trung tâm nghiên cứu tự động hóa ô tô quốc tế, nhận xét: “Toyota chọn cách bước đi thực dụng: vẫn bắt đầu từ cấp độ thấp hơn để đảm bảo an toàn, thu thập dữ liệu, tối ưu hệ thống. Việc họ dám cam kết Level 4 vào năm 2027 cho e-Palette là bước táo bạo, nhưng nếu thực hiện được, đây sẽ là một cú nhảy lớn”.

Song song với những tiến bộ công nghệ, thách thức pháp lý và xã hội là rào cản không nhỏ. Việc cho phép xe tự hành cấp độ 4 lưu thông đòi hỏi sự thay đổi lớn trong luật giao thông, bảo hiểm và trách nhiệm pháp lý khi xảy ra sự cố. Các chuyên gia quốc tế cho rằng Nhật Bản có lợi thế khi chính phủ và các hãng xe thường hợp tác chặt chẽ, song quá trình xây dựng niềm tin xã hội vẫn là một chặng đường dài.

Bà Jane Smith, phân tích viên tại McKinsey Automotive, nhận định việc dần tích hợp công nghệ tự hành cấp độ 4 vào e-Palette không chỉ là bước tiến công nghệ mà còn là mô hình kinh doanh mới: một chiếc xe có thể chạy suốt cả ngày, vừa chở khách, vừa trở thành cửa hàng di động hay dịch vụ lưu động, tận dụng tối đa thời gian và giảm chi phí vận hành.

Trong khi đó, ông Masato Inoue thuộc Viện Nghiên cứu Nomura nhìn nhận cách Toyota chọn đi từng bước từ cấp độ thấp lên cấp độ cao thể hiện sự thực dụng đặc trưng. Hãng không chạy đua vội vàng mà kiên trì thu thập dữ liệu, thử nghiệm trong môi trường thực tế như tại Toyota Woven City, trước khi mạnh dạn tuyên bố mục tiêu 2027. Nếu thành công, e-Palette không chỉ là sản phẩm biểu tượng cho chiến lược điện hóa và tự động hóa của Toyota , mà còn mở ra một cách tiếp cận mới về phương tiện di động.

Theo: Nikkei Asia, Electrek