Loại quả "trăm triệu USD" của Việt Nam lọt Top 10 thế giới: Riêng Trung Quốc chốt đơn 1,69 triệu tấn

Theo Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), Việt Nam hiện có hơn 1,3 triệu ha cây ăn quả với tổng sản lượng khoảng 15 triệu tấn mỗi năm.

Riêng chuối chiếm 161.000 ha, đóng góp gần 380 triệu USD kim ngạch xuất khẩu năm 2024, đưa Việt Nam vươn lên vị trí nước xuất khẩu chuối lớn thứ 9 thế giới .

Chuối Việt Nam đã có mặt tại nhiều thị trường khó tính như: Nhật Bản, Hàn Quốc, EU, Mỹ và đặc biệt là Trung Quốc.

Theo tờ Nikkei Asia (Nhật Bản) ghi nhận, chuối Việt Nam đang dần chiếm lĩnh thị phần chuối Philippines tại Nhật nhờ độ tươi ngon và giá cạnh tranh. Số liệu thương mại Nhật Bản cho thấy, nhập khẩu chuối từ Việt Nam năm 2024 đạt 33.000 tấn, gấp gần 14 lần so với 2019.

Riêng tháng 7/2025, lượng chuối Việt Nam xuất sang khu vực Tokyo tăng hơn gấp đôi so với cùng kỳ năm trước.

Với thị trường Trung Quốc năm 2024 đã nhập khẩu 1,69 triệu tấn chuối, trị giá 908 triệu USD, giảm 4,6% về lượng so với năm trước.

Doanh nghiệp tiên phong và mô hình canh tác hiện đại

Chuối Việt Nam tạo ra được sức hút với thị trường thế giới là nhờ vào việc chuyển đổi theo hướng phát triển bền vững, đáp ứng những tiêu chuẩn của những thị trường "khó tính nhất".

Không phải ngẫu nhiên những quả chuối mang thương hiệu Việt lại được quốc tế chấp nhận. Đằng sau những quả chuối chất lượng, đều tăm tắp là công sức của những công nhân với sự trợ lực của công nghệ cao.

Điển hình cho sự chuyển đổi này là Công ty Cổ phần Nông nghiệp U&I (Unifarm) đơn vị đầu tiên đưa chuối Việt ra thế giới – hiện áp dụng nông nghiệp công nghệ cao và đang triển khai mô hình trồng chuối trong nhà kính theo hướng kinh tế xanh tuần hoàn .

Tại Khu Nông nghiệp Công nghệ cao An Thái (Bình Dương cũ), Unifarm áp dụng nhà kính, hệ thống tưới thông minh, nuôi trùn quế và tái sử dụng phụ phẩm để giảm chi phí, bảo vệ môi trường.

Năm 2017, Unifarm hợp tác độc quyền với tập đoàn Dole, đảm bảo đầu ra ổn định cho chuối già hương đạt tiêu chuẩn quốc tế. Công ty mở rộng diện tích trồng chuối lên hàng nghìn ha tại Bình Dương (cũ) và Tây Ninh (cũ), hợp tác với gần 30 trang trại liên kết, tạo việc làm cho hơn 500 lao động.

Unifarm xây dựng quy trình sản xuất thống nhất, đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe như GlobalGAP.

Mô hình sản xuất chuối của công ty không chỉ giúp ngành chuối hướng tới mục tiêu xuất khẩu 4 tỷ USD, mà còn đóng vai trò trung tâm chuyển giao công nghệ, lan tỏa sản xuất bền vững cho nông dân và doanh nghiệp.

Xu hướng tuần hoàn, bền vững

Ngành chuối toàn cầu đang dịch chuyển mạnh mẽ sang hướng phát triển bền vững, đáp ứng yêu cầu của thị trường và cam kết bảo vệ môi trường. Trong canh tác, nhiều doanh nghiệp áp dụng mô hình hữu cơ, phối trồng (agroforestry) và hệ thống tưới nhỏ giọt, vừa giảm sử dụng hóa chất, vừa bảo tồn đa dạng sinh học và tiết kiệm nước. Song song đó, các viện nghiên cứu và nhà sản xuất tập trung lai tạo giống kháng bệnh.

Công nghệ số cũng được đưa vào sản xuất với drone, cảm biến, IoT và blockchain, giúp giám sát cây trồng, tối ưu năng suất và minh bạch hóa chuỗi cung ứng. Ở khâu tiêu thụ, xu hướng bao bì thân thiện môi trường đang phát triển mạnh, thay thế nhựa bằng vật liệu phân hủy sinh học, lá chuối hoặc thiết kế tái sử dụng.

Ngoài chuối tươi, ngành còn mở rộng sang sản phẩm giá trị gia tăng như chuối cắt lát, bột, thậm chí tận dụng xơ chuối làm vải và đồ thủ công. Đây được xem là hướng đi tất yếu để ngành chuối duy trì sức cạnh tranh, giảm tác động môi trường và gia tăng giá trị cho người trồng.

Chuối Việt đang có bước tiến mạnh ở các thị trường quốc tế nhờ chất lượng và sự đổi mới trong canh tác, chế biến. Tuy nhiên, cạnh tranh gay gắt từ các nước xuất khẩu lớn, yêu cầu chất lượng ngày càng cao và rủi ro dịch bệnh cây trồng đòi hỏi ngành chuối phải tiếp tục đầu tư vào công nghệ, giống mới và chiến lược bền vững.