Mải mê xuất khẩu loài cá tỷ USD mà 'quên' thị trường nội địa?

Tại Triển lãm thành tựu đất nước 80 năm đang diễn ra tại Hà Nội, Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) trưng bày cặp cá tra bố, mẹ kích thước lớn, cùng các sản phẩm chế biến khác. Điều này minh chứng cho thành tựu chọn giống và làm chủ nguồn gen trong nuôi trồng thủy sản.

“Những mặt hàng đã chinh phục người tiêu dùng toàn cầu cũng hoàn toàn phù hợp có mặt trong bữa ăn của người Việt. Định hướng này để thay đổi cách xã hội nhìn nhận, sử dụng những sản phẩm vốn lâu nay chủ yếu dành cho thị trường quốc tế”, VASEP cho hay.

Trong bối cảnh xuất khẩu thủy sản gặp nhiều biến động, từ thuế quan ở Mỹ, chính sách kiểm soát của EU, đến sự cạnh tranh gay gắt tại Trung Quốc… việc chú trọng xây dựng nền tảng từ thị trường nội địa cũng rất quan trọng. Khi người Việt sử dụng sản phẩm trong tiêu dùng, cũng có thể tăng niềm tin và giá trị cho thương mại quốc tế.

Qua triển lãm lần này, VASEP truyền thông điệp “thủy sản xuất khẩu cho người Việt”. Các sản phẩm thủy sản xuất khẩu, trong đó có cá tra , không chỉ cho xuất khẩu, trước hết phải được chính người Việt tin dùng, để tạo nền tảng vươn xa hơn, bền vững hơn trên thị trường quốc tế.

Theo số liệu của hải quan Việt Nam, xuất khẩu cá tra tính đến ngày 15/8 đạt 1,3 tỷ USD, tăng 10% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, sản phẩm cá tra phi-lê đông lạnh đạt hơn 1 tỷ USD, tăng 11% so với cùng kỳ năm 2024.

Với điều kiện tự nhiên thuận lợi nuôi cá tra , đặc biệt là tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long , Việt Nam là quốc gia sản xuất cá tra lớn nhất thế giới cả nuôi và chế biến. Mặc dù diện tích nuôi không có sự tăng mạnh trong 10 năm qua, nhưng sản lượng cá tra vẫn tăng trưởng đều từ hơn 1,1 triệu tấn (năm 2015) lên hơn 1,7 triệu tấn (năm 2024).

Các thị trường xuất khẩu chính của các tra gồm Hoa Kỳ, EU, Trung Quốc, Brazil, Mexico, Đông Nam Á. Sản phẩm cá tra của Việt Nam được ưa chuộng nhờ chất lượng tốt và giá cả cạnh tranh.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến cho biết, năm 2024, cá tra xuất khẩu chịu nhiều thách thức, nhưng vẫn đạt mục tiêu cả năm. Các doanh nghiệp cá tra đã nỗ lực cải tiến và nâng cao năng suất, chất lượng, tận dụng cơ hội nhu cầu tăng trở lại ở nhiều thị trường để bù đắp sụt giảm tại thị trường Trung Quốc. Nhờ đó, cá tra đã trở lại với mốc xuất khẩu 2 tỷ USD trong năm 2024, tăng 9% so với năm 2023.

Theo VASEP, bên cạnh những thuận lợi, ngành cá tra cũng phải đối mặt với một số thách thức về môi trường, như ô nhiễm nguồn nước, nguồn thức ăn cho cá, sự bền vững trong nuôi trồng. Với nhu cầu tiêu thụ ngày càng tăng, ngành cá tra Việt Nam có nhiều tiềm năng để phát triển.