Miền Bắc lấy nước đổ ải vụ đông xuân vượt kế hoạch

Nhiều tỉnh lấy nước đã đạt 100%

Vụ đông xuân 2019-2020, 11 tỉnh, thành phố trong khu vực Trung du và Đồng bằng Bắc Bộ thực hiện gieo cấy khoảng 528.700ha lúa; trong đó, có gần 431.000ha (khoảng 81%) phụ thuộc trực tiếp vào nguồn nước điều tiết từ các hồ chứa thủy điện.

Đoàn công tác Bộ NNPTNT và TP.Hà Nội kiểm tra lấy nước đổ ải tại Trạm bơm dã chiến Phù Sa. Ảnh: K.L

Trước nguy cơ các hồ thủy điện thiếu hụt nguồn nước, Bộ NNPTNT đã đưa ra kế hoạch với 3 đợt kéo dài 18 ngày (đợt 1 từ 20/1-23/1 (4 ngày), đợt 2 từ 5/2-12/2 (8 ngày), đợt 3 từ 19/2-24/2 (6 ngày).

Theo đó, dự kiến lần đầu tiên mực nước sông Hồng tại Trạm Thủy văn Hà Nội được duy trì ở mức cao nhất 2,0m (đợt 2), thấp nhất là 1,4m (đợt 3) và đợt 1 chỉ xả ở mức 1,6m trở lên.

Khác với lo lắng thiếu hụt nguồn nước, tiến độ lấy nước năm nay đã đạt và vượt so với kế hoạch ban đầu đề ra. Kết thúc đợt 1 lấy nước phục vụ gieo cấy lúa vụ đông xuân 2019-2020 ở khu vực Trung du và Đồng bằng Bắc Bộ, đã có gần 54% diện tích được cấp đủ nước.

Trong dịp Tết Nguyên đán, do có mưa trên diện rộng cho khu vực Trung du và Đồng bằng Bắc Bộ với tổng lượng mưa phổ biến từ 60-90mm và các địa phương vẫn tranh thủ vận hành công trình tiếp tục lấy nước nên diện tích có nước đã tăng đáng kể.

Tính đến 4 giờ ngày 6/2, đã có 3 địa phương cán đích, lấy đủ nước cho 100% diện tích gieo cấy là Vĩnh Phúc, Hà Nam, Hải Phòng; các địa phương khác đạt ở mức cao như: Thái Bình (99,62%), Hưng Yên (99,17%), Nam Định (96,45%), Phú Thọ (95,65%), Ninh Bình (94,33%) Bắc Ninh (93,63%), Hải Dương (92,48%)... Riêng TP. Hà Nội,  diện tích lấy nước là 67.000ha, đạt gần 75% - mức cao so với cùng kỳ năm trước (đạt 40%).

Làm việc với đoàn công tác của Bộ NNPTNT, ông Chu Phú Mỹ - Giám đốc Sở NNPTNT Hà Nội đề nghị Bộ NNPTNT giảm bớt 3 ngày xả nước trong đợt 2 và tăng cường xả nước vào dịp 18-22/2 để tiết kiệm và đảm bảo lấy đủ nước cho gieo cấy vụ đông xuân 2019-2020.

Đồng tình với đề xuất này, Thứ trưởng Bộ NNPTNT Nguyễn Hoàng Hiệp đề xuất cơ chế điều hành linh hoạt, đảm bảo cấp đủ nước gieo cấy cho Hà Nội. Ông Hiệp tính toán, việc rút ngắn thời gian xả nước và điều hành linh hoạt này sẽ tiết kiệm khoảng 2,5 tỷ m3 nước.

Theo ông Ngô Hải Sơn - Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), như mọi năm khi diện tích lấy nước đạt trên 90% là kết thúc 3 đợt lấy nước. Vì thế, ông đề nghị Bộ NNPTNT xem xét kết thúc sớm đợt 2, đặc biệt không xả đợt 3.

Không để ăn đong mãi

Lý giải về nguyên nhân chậm lấy nước ở Hà Nội, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp cho rằng do tập quán gieo cấy muộn, một số nơi làm vụ đông nên phải chờ thu hoạch sang rằm tháng Giêng mới lấy nước để gieo cấy. Cùng với đó, TP.Hà Nội hiện có 3 trạm bơm chưa được cải tạo là Phù Sa, Ấp Bắc, Liên Mạc, trong khi đáy sông Hồng lại hạ thấp, dẫn tới hiện tượng các trạm bơm trơ trõ, không lấy được nước. Để khắc phục, TP.Hà Nội đã phải đầu tư 274 trạm bơm dã chiến, đồng thời tiến hành nạo vét kênh dẫn, đầu hút ở các trạm bơm.

Không chỉ có vậy, với 90.000ha đất trồng lúa nhưng nhiều diện tích xen kẹt, gây khó khăn cho việc lấy nước, phục vụ gieo cấy. “Như tại huyện Quốc Oai của Hà Nội có 4.500ha trồng lúa, nhưng phải lấy nước từ 4 nguồn khác nhau: Nguồn trạm bơm dã chiến Phù Sa cấp cho 500ha, nguồn từ sông Tích 1.500ha; lấy Đồng Mô về 1.700ha; còn lại tự bơm” – Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp đơn cử.

Đáng nói hơn, hầu như việc xả nước trong đợt 2 này chủ yếu để phục vụ riêng cho TP.Hà Nội. Chính vì thế, Bộ NNPTNT đang tính toán nâng cấp các trạm bơm còn lại của Hà Nội để đảm bảo cung cấp đủ nước cho bà con gieo cấy. Về lâu dài, Bộ NNPTNT đang giao các đơn vị nghiên cứu, xem xét phương án xây đập dâng trên sông Hồng để nâng mực nước sông Hồng lên, góp phẩn đảm bảo nguồn nước cho gieo cấy và cải thiện môi trường các dòng sông trên địa bàn Hà Nội.

Ông Hoàng Trung Hải - Bí thư Thành ủy TP.Hà Nội đề nghị các đơn vị liên quan xem xét đề nghị rút ngắn đợt lấy nước thứ 2, tăng thêm đợt xả từ 18-22/2 để đảm bảo lấy đủ nước, phục vụ gieo cấy lúa trước ngày 25/2. “Các huyện, xã và bà con nông dân cần tích cực chuẩn bị cho công tác xuống giống, gieo cấy” – ông Hải chỉ đạo, đồng thời đồng tình với đề xuất của Bộ NNPTNT về phương án xây dựng đập dâng, góp phần cải thiện nguồn nước và môi trường của Hà Nội.