Mua sắm online dịp Tết, làm sao để "né" hàng giả?

Mua bán online đang là xu hướng mới của giới trẻ

Dịch Covid-19 bùng nổ khiến xu hướng, thị hiếu của người tiêu dùng thay đổi và Việt Nam cũng không ngoại lệ. Việc mua bán online, không chạm, dùng tiền mặt trở nên phổ biến hơn khiến những phương thức kinh doanh mới ra đời.

Trong đó, bán hàng trên các nền tảng mạng xã hội như TikTok, Facebook hay một số sàn TMĐT đã bùng nổ trong thời gian qua.

Theo số liệu cung cấp từ Lazada, có tới 57 triệu người Việt Nam tham gia mua sắm online trong năm 2022. Trong số đó, thế hệ người tiêu dùng Gen Z (sinh năm 1995 đến năm 2012) chiếm 43% lượt truy cập vào các ứng dụng mua sắm online hàng ngày.

Ngoài ra, các số liệu nghiên cứu gần đây chỉ ra người Việt dành đến 6,38 giờ mỗi ngày để truy cập Internet và 58,2% trong đó dùng để mua hàng trực tuyến. Công ty Meta (đơn vị sở hữu Facebook, instagram) ghi nhận trong năm 2022, Việt Nam có thêm 4 triệu người tiêu dùng số có giao dịch mua hàng thông qua các kênh trực tuyến, đạt mức tăng trưởng 41% so với năm 2019.

"Mua hàng online bây giờ dễ dàng, tiện lợi hơn mà còn được khuyến mại nhiều nên đây là lựa chọn của tôi. Hầu hết các mặt hàng tiêu dùng từ nhỏ nhất cũng dễ dàng tìm thấy trên Shopee hay TikTok và đương nhiên giá rẻ hơn nhiều so với mua trực tiếp tại cửa hàng", anh Cửu Long (Hà Nội) chia sẻ.

Nhận thấy sự bùng nổ của xu hướng mua sắm online thời gian gần đây, các sàn thương mại điện tử chiếm nhiều thị phần nhất như Shopee (69%) và TikTok Shop (16%) cũng thường xuyên tung ra các chương trình khuyến mại lớn.

Đối với Shopee, sàn TMĐT này luôn khiến người tiêu dùng hào hứng, chờ đợi một ngày trong tháng như 1/1, 2/2... Vào những ngày này, người dùng sẽ được mua hàng với chính sách ưu đãi như giá 0đ hoặc miễn phí vận chuyển.

Trong khi đó, TikTok Shop thường có những phiên livestream trợ giá các nhà bán hàng bằng mức ưu đãi giảm 50%, hỗ trợ vận chuyển. Các nhãn hãng cũng tìm kiếm khách hàng bằng việc tung ra nhiều xuất mua hàng với giá 0đ.

Những chính sách ưu đãi đặc biệt của các sàn TMĐT nhằm lôi kéo khách hàng đã giúp người dân ngày càng chuyển dịch từ mua sắm trực tiếp sang online. Cũng từ đó, việc thanh toán không dùng tiền mặt, quét mã QR Code, chuyển khoản ngân hàng cũng trở nên thịnh hành hơn.

Hàng giả vẫn khó kiểm soát trên sàn TMĐT dịp Tết Nguyên đán

Mỗi dịp Tết Nguyên đán, lượng hàng hoá được tiêu thụ luôn tăng đột biến so với ngày thường bởi nhu cầu của người dân tăng mạnh. Từ việc tăng nhu cầu mua sắm, việc khó phân biệt thật/giả khi mua sắm online cũng là bài toán đau đầu với người tiêu dùng.

"Mua online giá rẻ nên thường sẽ khó để phân biệt hàng thật, giả. Thậm chí, nhiều lúc tôi cũng biết có mặt hàng là giải, nhưng vì giá rẻ, không dùng lâu dài nên vẫn chấp nhận mua bởi ở cửa hàng cũng chưa chắc là hàng thật", chị Phùng Huyền (Cầu Giấy, Hà Nội) nói.

Tâm lý giá rẻ, hiệu ứng đám đông mua hàng hay việc "tặc lưỡi" chấp nhận mua hàng dù biết đó là hàng giả đã khiến tình trạng này bùng nổ trên không gian mạng.

Theo số liệu thống kê của Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công thương), mỗi năm, cơ quan này nhận được hàng nghìn đơn khiếu nại của người tiêu dùng, trong đó 50% liên quan việc giao dịch mua bán trên các trang mạng, bao gồm các hiện tượng bán hàng giả , hàng lậu, hàng nhái, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, mua bán không có chứng từ hóa đơn. Các trang mạng vi phạm đã quảng cáo sai sự thật, và gây hiểu lầm về xuất xứ hàng hóa cho khách hàng…

Theo tìm hiểu, hiện nay, nhiều nhà bán hàng trên sàn TMĐT không có địa điểm kho, bãi, không có thông tin giao dịch, hoá đơn bán hàng... mà chỉ là nhập hàng về tự phân phối gây nhiều hệ luỵ trong kiểm soát thị trường chống hàng lậu, hàng giả của cơ quan chức năng.

Chuyên gia kinh tế Vũ Vinh Phú, nguyên Chủ tịch Hội Siêu thị Hà Nội cho biết, khi mua sắm online, người dùng sẽ phải đối mặt với không ít rủi ro.

"Nhiều trường hợp mua đồ trên mạng, đã thanh toán tiền, nhưng khi nhận hàng không như quảng cáo, sai mẫu, sai màu, không đạt chất lượng... là phổ biến. Ngay cả những sàn thương mại điện tử lớn được nhiều người sử dụng nhất hiện nay vẫn xuất hiện tình trạng hàng giả bán tràn lan. Việc quản lý thương mại trên mạng là rất khó khăn, còn là bài toán nan giải với cơ quan quản lý nhà nước. Mua bán online bên cạnh tạo ra xu hướng tiêu dùng mới được nhiều người ưa chuộng, song vẫn tồn tại mặt trái mà cụ thể ở đây là hàng giả , kém chất lượng bán công khai. Đồng thời, tình trạng trốn thuế khi bán hàng trực tuyến thực sự đáng lo ngại hiện nay", ông Phú nói.

Để bảo vệ chính mình khi bỏ tiền ra mua hàng trên mạng, người tiêu dùng cần lựa chọn những đơn vị bán hàng uy tín.

Các sàn TMĐT hiện nay đều có những nhà bán hàng "Mall" (chính hãng) để người tiêu dùng có thể phân biệt và lựa chọn. Do đó, tránh "tiền mất, tật mang", người dùng có thể lựa chọn những gian hàng này để mua hàng dịp Tết Nguyên đán hay bất cứ khi nào có ý định mua sắm online.