Nền kinh tế lớn thứ 5 thế giới xúc tiến ‘át chủ bài’ xuất khẩu cực giá trị, Đức và Nhật Bản đặc biệt khao khát

Ấn Độ sở hữu lực lượng lao động dồi dào, với hàng chục triệu lao động thiếu việc làm. Trong khi đó, nhiều quốc gia khác lại gặp tình trạng thiếu lao động trầm trọng so với số việc làm đang có.

Hiện nay, chính phủ và khu vực tư nhân Ấn Độ đang nỗ lực thúc đẩy xuất khẩu lao động . Mục tiêu, theo các nhà kinh tế gọi là “di động lao động ” (labor mobility), là kết nối thanh niên Ấn Độ với các công ty ở những nước đang suy giảm dân số và thiếu hụt lao động khiến tăng trưởng bị kìm hãm.

Tuy nhiên, thách thức lớn với Ấn Độ và các đối tác nước ngoài là làn sóng phản đối nhập cư ngày càng mạnh tại nhiều quốc gia. Chính quyền New Delhi đang cố gắng xây dựng chính sách giúp người lao động Ấn Độ ra nước ngoài nhanh chóng và thuận lợi hơn, đồng thời đảm bảo họ có thể trở về và tái hòa nhập suôn sẻ.

Luật d i cư lao động nước ngoài

Ngày 9/10, Bộ Ngoại giao Ấn Độ công bố dự thảo Luật Di cư Nước ngoài nhằm thay thế Luật Di cư năm 1983. Dự luật nhấn mạnh mục tiêu giúp công dân Ấn Độ kết nối với “thị trường việc làm toàn cầu”, đồng thời bảo đảm quyền lợi và quá trình hồi hương an toàn, có tổ chức.

Trong 6 năm qua, Ấn Độ đã ký các thỏa thuận lao động với ít nhất 20 quốc gia ở châu Âu và châu Á, bao gồm cả vùng Vịnh, chủ yếu là các nền kinh tế phát triển nhưng trước đây ít tuyển dụng lao động Ấn Độ.

“Giấc mơ của tôi là đến Nhật Bản”, Vanlal Peka, con trai một nông dân chăn nuôi heo ở bang Mizoram, chia sẻ. Anh hiện học tiếng Nhật tại Học viện Furusawa ở New Delhi với hy vọng có thể sang Nhật làm thợ cơ khí ô tô vào tháng 4 tới theo chương trình visa cho lao động bán kỹ năng.

Việc tìm kiếm thị trường lao động mới cho những người như Peka đang tăng tốc trong bối cảnh Mỹ – điểm đến ưa thích của lao động có kỹ năng cao – siết chặt chính sách nhập cư. Tổng thống Donald Trump đã thắt chặt chương trình thị thực H-1B, khiến sinh viên và lao động kỹ năng thấp khó có cơ hội làm việc tại Mỹ hơn trước.

Đức, Nhật trở thành điểm đến mới

Tại Viện Kỹ năng Learnet – liên doanh giữa tập đoàn tư nhân và Tập đoàn Phát triển Kỹ năng Quốc gia Ấn Độ – các lớp học luôn đông kín sinh viên đang học nghiệp vụ khách sạn, quản lý kinh doanh, cùng các khóa tiếng Nhật và tiếng Đức.

Aradhana David, 18 tuổi, bắt đầu yêu thích Nhật Bản qua anime và các YouTuber. Cô học tiếng Nhật với mong muốn có thể sang Nhật làm điều dưỡng viên theo chương trình đào tạo kỹ thuật viên. “Tôi muốn đủ khả năng sống tự lập mà không cần gia đình hỗ trợ”, cô nói. “Ngoài công việc chính, tôi còn muốn lập kênh YouTube để kiếm thêm thu nhập”.

Tuy nhiên, thách thức lớn nhất của chương trình là đảm bảo tính tạm thời của di cư. Ở nhiều nước, vấn đề người nước ngoài sẽ thay thế lao động bản địa là vấn đề nhạy cảm. Dù vậy, các nhà hoạch định chính sách tin rằng hình thức “xuất khẩu lao động có thời hạn” sẽ giúp cân bằng lợi ích. Đó là nước tiếp nhận tránh suy thoái kinh tế do thiếu nhân lực, còn Ấn Độ hưởng lợi từ kiều hối và lao động được nâng cao kỹ năng khi trở về.

Hiện các nền kinh tế phát triển đang đối mặt với tình trạng dân số già và suy giảm sinh. Theo Boston Consulting Group, thế giới có thể thiếu hụt 45–50 triệu lao động vào năm 2030, tăng mạnh so với mức 5 triệu năm 2023.

Arnab Bhattacharya, Giám đốc điều hành Tổ chức Tiếp cận Nhân tài Toàn cầu từ Ấn Độ (GATI Foundation), ước tính nước này có thể tăng gấp đôi lượng lao động xuất khẩu hằng năm lên 1,5 triệu người vào năm 2030. “Lực lượng lao động của Ấn Độ nên phục vụ cho cả thế giới, chứ không chỉ riêng Ấn Độ”, ông nói.

Cơ hội kinh tế và rủi ro chính trị

Mặc dù nền kinh tế Ấn Độ tăng trưởng nhanh, vươn lên thứ 5 thế giới, vấn đề thiếu việc làm bền vững vẫn chưa được giải quyết. Theo nhà kinh tế Chetan Ahya của Morgan Stanley, kể từ đại dịch Covid-19, khoảng 50 triệu người lao động Ấn Độ trong lĩnh vực dịch vụ và sản xuất đã phải quay lại làm nông nghiệp – một bước lùi lớn đối với khát vọng hội nhập quốc tế.

Đức và Nhật Bản đang nổi lên là 2 thị trường tiềm năng nhất, trong đó Đức được xem như cửa ngõ vào châu Âu, còn Nhật là cầu nối sang Đông Á. Phần Lan và Đài Loan (Trung Quốc) cũng đã ký kết thỏa thuận lao động mới với New Delhi.

Theo ông Bhattacharya, các nước nói tiếng Anh như Mỹ, Anh, Canada và Australia vốn đã có sẵn hệ thống tiếp nhận lao động kỹ năng cao từ Ấn Độ nên không cần thêm hiệp định đặc biệt.

Tại Diễn đàn Ấn Độ – Nhật Bản ở New Delhi tháng 12 năm ngoái, Ngoại trưởng Ấn Độ S. Jaishankar đã nhấn mạnh “trao đổi lao động ” là ưu tiên hàng đầu – thậm chí còn trên cả hợp tác quốc phòng, chuỗi cung ứng và chip. Hai nước dự kiến sẽ hợp tác đưa 50.000 lao động Ấn Độ sang Nhật mỗi năm bắt đầu từ năm 2025.

Tuy nhiên, rủi ro chính trị vẫn hiện hữu. Chính quyền ông Trump đang đặt việc trục xuất người nhập cư lên hàng đầu và dự kiến áp phí 100.000 USD cho mỗi visa H-1B, vốn từng là con đường chính của hàng triệu lao động Ấn Độ đến Mỹ.

Tại châu Âu và Nhật Bản, những trào lưu dân túy cũng khiến nhập cư trở thành chủ đề nhạy cảm. Tuy vậy, như lời Đại sứ Đức tại New Delhi, Philipp Ackermann, “chúng ta cần chứng minh rằng di cư hợp pháp là cần thiết để duy trì kinh tế, đồng thời phải kiên quyết chống lại di cư trái phép”. Ông cũng thừa nhận Đức cần nỗ lực hơn nữa để thu hút lao động Ấn Độ – những người chủ yếu nói tiếng Anh và Hindi thay vì tiếng Đức.

Trong khi đó, tại Viện Learnet, Ritesh Jagra, 20 tuổi, đang học quy trình phẫu thuật phòng mổ. Dù chưa học tiếng Đức, anh vẫn hy vọng rằng “nếu cố gắng hơn nữa, Đức có thể cho tôi một cơ hội”.

Tham khảo: NYT