Nguồn cung vàng sẽ nhiều hơn

Hạn mức vàng tăng gấp đôi, khoảng 20 tấn

Theo ban soạn thảo, dự thảo nâng trạng thái vàng cuối ngày của ngân hàng (NH) được phép sản xuất, xuất khẩu, nhập khẩu vàng miếng; nhập khẩu vàng nguyên liệu lên mức 5% so với vốn tự có. Hiện nay có 8 NH đủ điều kiện về vốn điều lệ quy định gồm VCB, CTG, BIDV, Agribank, TCB, MBB, VPB, ACB. Giả định cả 8 NH này đều đáp ứng đủ các điều kiện và được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cấp phép sản xuất, xuất khẩu, nhập khẩu vàng miếng, nhập khẩu vàng nguyên liệu, 5% vốn tự có của 8 NH trên tương đương 2,56 tỉ USD, tức khoảng 20 tấn vàng . Con số này dựa trên số vốn tự có của 8 NH tính đến ngày 30.9.2025, tỷ giá VCB ngày 6.11 là 26.135 đồng/USD và giá vàng thế giới 3.982 USD/ounce.

Ảnh: Đào Ngọc Thạch

Tuy nhiên, việc sản xuất, xuất khẩu, nhập khẩu vàng miếng, nhập khẩu vàng nguyên liệu còn phụ thuộc vào việc NHNN xét cấp hạn mức cho các NHTM. Theo Nghị định 232/2025 sửa đổi, bổ sung Nghị định 24/2012 về quản lý thị trường vàng , vào ngày 15.12 hằng năm, NHNN sẽ xét hạn mức vàng cho đơn vị đủ điều kiện.

Trong lịch sử, để đóng trạng thái vàng NH vào ngày 30.6.2013, kể từ ngày 28.3.2013 đến 9.9.2013, NHNN đã tổ chức 57 phiên đấu thầu bán vàng miếng SJC với tổng lượng khoảng 56,9 tấn. Trong đó có khoảng 30 tấn vàng đã được các NH sử dụng để tất toán số dư huy động vàng , số còn lại bán ra để đáp ứng nhu cầu trên thị trường.

Ông Huỳnh Trung Khánh, Phó chủ tịch Hiệp hội kinh doanh vàng VN, nhận xét việc tăng trạng thái vàng của các NH từ 2% lên 5%, tối đa không vượt quá 20 tấn vàng khi tính theo vốn tự có của 8 NH là lớn hơn rất nhiều so với thời điểm năm 2012. Vào năm 2012, vốn tự có của 8 NH ở mức thấp so với hiện nay rất nhiều, do đó trạng thái vàng nâng lên mức 5% vốn tự có NH là cao hơn nhiều so với quy định trước đây. Đây là bước tiến tích cực, tạo nguồn cung cho thị trường vàng . Mặt khác, dự thảo chỉ mới đề cập các NH, còn các công ty hội đủ điều kiện được sản xuất, xuất nhập khẩu vàng thì chưa được nhắc đến.

Ban soạn thảo dự thảo thông tư cũng cho rằng việc giới hạn trạng thái vàng ở mức 5% vốn tự có cho phép các NH cung ứng lượng vàng đáng kể ra thị trường. Từ đó có thể thu hẹp chênh lệch giá vàng thế giới và giá vàng trong nước, đồng thời vẫn bảo đảm an toàn hoạt động, ổn định của hệ thống NH do quy mô trạng thái vàng không quá lớn so với quy mô vốn tự có và năng lực tài chính của các NH đủ điều kiện tại Điều 11a Nghị định 24.

Tăng cung, rút ngắn chênh lệch giá

Trong trường hợp 8 NH đều đáp ứng và được cấp trạng thái vàng tối đa không quá 20 tấn như tính toán của ban soạn thảo, ông Huỳnh Trung Khánh đánh giá khối lượng này có thể đáp ứng được nhu cầu của thị trường, từ đó rút ngắn chênh lệch giá vàng trong và ngoài nước. Nhìn lại trước năm 2012, không những thị trường vàng vật chất mà cả sàn vàng đều khá sôi động. Các giao dịch mua bán vàng , huy động - cho vay diễn ra sôi nổi nên trạng thái vàng của NH khá lớn. Hiện nay, thị trường đã không còn sôi động như trước bởi các NH chỉ được mua bán, không được huy động - cho vay; hạn mức vàng được NHNN quản lý cấp phép. Hơn nữa giá vàng hiện nay cao hơn so với năm 2013 gần 4 lần nên nhu cầu cũng giảm hơn trước. Dù vậy, để thực hiện mục tiêu mức chênh lệch giá vàng trong nước cao hơn thế giới khoảng 1 - 2% như kỳ vọng của Chính phủ thì cũng không đơn giản.

Ngày 18.11, giá vàng miếng SJC đã giảm 1,7 triệu đồng mỗi lượng, Công ty SJC, Tập đoàn Doji mua vào với giá 147,3 triệu đồng, bán ra 149,3 triệu đồng; Công ty Bảo Tín Minh Châu mua vào147,8 triệu đồng, bán ra 149,3 triệu đồng… Giá vàng nhẫn cũng giảm từ 1 - 1,5 triệu đồng mỗi lượng, Công ty Bảo Tín Minh Châu còn 146,5 triệu đồng chiều mua vào, bán ra 149,5 triệu đồng; Công ty SJC mua vào 144,8 triệu đồng, bán ra 147,4 triệu đồng; Công ty Phú Quý mua vào 146 triệu đồng, bán ra 149 triệu đồng… Giá vàng trong nước đang cao hơn thế giới từ 21 - 22 triệu đồng mỗi lượng, tương đương hơn 17%. Để thu hẹp mức chênh lệch còn 2-3 triệu đồng/lượng, giá vàng trong nước sẽ giảm khoảng 18 triệu đồng/lượng trong trường hợp giá kim loại quý trên thị trường thế giới đứng yên.

Ông Trần Thanh Hải, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Viễn Đông, cho rằng quy định trạng thái vàng không được âm là đúng, để các NH không được bán khống. Thế nhưng để NH duy trì trạng thái dương thì trở lại bài toán giá vàng trong nước phụ thuộc giá thế giới và tỷ giá. "20 tấn vàng là con số vừa đủ so với quy mô hiện nay khi thị trường đã thu hẹp so với trước đây", ông Hải đánh giá và nhận định thêm sức mua vàng trên thị trường hiện nay giảm đi rất nhiều, hơn nữa các quy định về hóa đơn chứng từ đầu ra - đầu vào cũng khiến ngành nữ trang khó khăn trong kinh doanh khi chưa có nguồn nguyên liệu. 

Tuy nhiên, ông Trần Thanh Hải băn khoăn khối lượng vàng nói trên có thể sẽ không đủ để thu hẹp khoảng cách chênh lệch giá vàng trong và ngoài nước. Bởi thị trường vàng tự do hiện tính theo tỷ giá tự do mà mức này cao hơn trong NH rất nhiều. Đây cũng là yếu tố dẫn đến tình trạng giá vàng bên ngoài cao hơn so với trong hệ thống chính thức. "Với mức giá 149 triệu đồng/lượng, có bao nhiêu khách hàng mua được vàng ? Chính vì vậy cần có giải pháp kinh tế, căn cơ hơn hơn. Đó là thành lập sàn vàng giấy bên cạnh vàng vật chất, giống sàn vàng Thượng Hải nhằm phục vụ nhu cầu vàng vật chất trong chế tác. Tuy nhiên, trên thị trường vàng cũng có nhu cầu đầu tư nên song song đó thành lập thêm sàn vàng tài khoản. Đối với cả 2 sàn vàng có thể thực hiện áp dụng các sắc thuế như thuế giá trị gia tăng, thuế nhập khẩu, hay thuế thu nhập cá nhân đối với việc mua bán, rút vàng vật chất", ông Hải đề xuất.

Như vậy, thị trường vàng vẫn đang chờ nguồn cung mới để rút ngắn khoảng cách giữa giá trong nước và thế giới.