Nguồn thu chủ yếu của các ngân hàng 9 tháng đầu năm đến từ đâu?

Theo báo cáo ngành ngân hàng do Công ty cổ phần chứng khoán Quốc tế Việt Nam (VISecurities) vừa thực hiện, thì trong 9 tháng đầu năm nay, lợi nhuận của 17 ngân hàng đã lên sàn, cộng thêm OCB sắp niêm yết là 18, đạt 51.345 tỷ đồng, tăng 40,5% so với cùng kỳ năm trước.

Nguồn thu đóng góp vào lợi nhuận vẫn chủ yếu đến từ tín dụng khi tỷ trọng lãi thuần là 76,8%. Dẫu vậy tỷ trọng này cũng đã giảm đáng kể so với 79,5% cùng kỳ năm trước do việc hạn chế tăng trưởng tín dụng đã làm một số ngân hàng tăng trưởng chậm lại và gia tăng các nguồn thu khác.

Bên cạnh đó, một trong những nguồn thu quan trọng chiếm 10% thu nhập hoạt động ngân hàng là thu từ hoạt động dịch vụ. VCB và BID là hai ngân hàng dẫn đầu về nguồn thu này với trên 2.500 tỷ trong 9 tháng đầu năm. Các ngân hàng VIB, TPB, HDB dù có nguồn thu từ dịch vụ không đáng kể nhưng có tốc độ tăng trưởng rất nhanh hơn 100% so với cùng kỳ. Các nguồn thu từ dịch vụ thanh toán, tiền mặt và bảo hiểm đang là mục tiêu gia tăng của các ngân hàng trong các năm sau. Nhiều ngân hàng đã đầu tư hệ thống hạ tầng công nghệ để tạo lợi thế cạnh tranh trong cuộc cách mạng công nghệ số.

Dẫu vậy, một trong những khoản gây lo ngại cho cổ đông là đầu tư từ chứng khoán sụt giảm bởi sự biến động khó lường của thị trường từ đầu năm. Lãi thuần 9 tháng đầu năm từ chứng khoán đầu tư các ngân hàng đạt được 3.687 tỷ đồng, tăng đến 43,4% so với cùng kỳ song trong quý 3 một số ngân hàng ghi nhận lỗ từ hoạt động này có CTG, EIB, TCB, VIB, MBB nhưng mức lỗ chỉ khoảng từ 20–30 tỷ đồng mỗi ngân hàng.

Ngoài ra, một số ngân hàng có nguồn thu từ hoạt động khác mà một phần đáng kể đến từ thu hồi nợ xấu. Ví dụ như MBB ghi nhận lãi từ hoạt động khác mà chủ yếu là từ các khoản nợ đã xử lý đến 882,4 tỷ đồng, tăng 52% với cùng kỳ 2017, chưa kể một phần nguồn thu khác có thêm từ mua bán cho thuê bất động sản với hơn 125 tỷ đồng.

Hay ở ngân hàng TCB, sau khi tất toán trái phiếu VAMC hơn 400 tỷ năm ngoái, TCB có nguồn thu gia tăng từ các công cụ phái sinh hơn gấp 5 lần so với cùng kỳ. Cơ cấu thu nhập của TCB thuộc loại đa dạng nhất trong các ngân hàng và tỷ trọng doang thu từ hoạt động tín dụng đang giảm từ 53% còn 48%. Một con số so sánh tăng trưởng tín dụng so với đầu năm chỉ tăng chưa đến 4% nhưng tăng trưởng thu nhập lãi thuần TCB tăng đến 26% cho thấy TCB đa dạng từ nhiều nguồn thu khác và có thêm khoản thu từ các khoản nợ đã xử lý.

Các ngân hàng đã tất toán toàn bộ trái phiếu VAMC bao gồm VCB, ACB, TCB, MBB và mới nhất là VIB. Nhờ việc xử lý trái phiếu mà các ngân hàng đỡ áp lực trích lập dự phòng mà có thể hoàn nhập vào thu nhập sau này. Nhiều ngân hàng như ACB gia tăng trích lập dự phòng trước đó đã trở thành của để dành và lợi nhuận các năm sau có thể tăng mạnh nhờ vào các khoản dự phòng hoàn nhập.