Nhà đầu tư mạo hiểm giỏi nhất thế giới: Tốt nghiệp Yale, bỏ việc ngân hàng, biến startup công nghệ vô danh thành đế chế như JD.com, Alibaba, Meituan và Didi-chuxing

Nếu mê thần thoại Hy Lạp, bạn hẳn sẽ không lạ gì với vua Midas. Vua Midas xứ Phrygia là một vị vua nổi tiếng thường được nhắc đến trong thần thoại Hy Lạp và ấn tượng nhất trong đó là chuyện ông được thần rượu nho Dionysus ban cho khả năng biến tất cả mọi thứ thành vàng.

Ngày nay, giới đầu tư dùng từ Midas để chỉ những người có khả năng biến startup vô dành thành những món đầu tư vàng, đầy giá trị. Chúng tôi xin giới thiệu series về Những Midas trong giới đầu tư khởi nghiệp do tạp chí Forbes bình chọn. Để lọt vào top 10, một nhà đầu tư cần 13 giao dịch đủ điều kiện và tám kỳ lân - hoặc các công ty khởi nghiệp có giá trị từ 1 tỷ USD trở lên - trong danh mục đầu tư của họ.

Chân dung Neil Shen

Từ Ctrip tới Sequoia

Shen đã có một thời sinh viên năng động. Ông theo học tại Yale và trở thành thành viên của Hội đồng Cố vấn Yale SOM, đồng thời là chủ tịch của ủy ban cố vấn của Trung tâm Yale Bắc Kinh.

Nhưng Neil Shen khẳng định mình thực sự chỉ phát triển mạnh khi trở về Trung Quốc.

Sau khi tốt nghiệp và nhận bằng thạc sỹ, Shen làm nhân viên đầu tư tại Deutsche Bank và 1 số ngân hàng quốc tế khác.

Chỉ đến năm 1999, ông quen biết Liang Jianzhang ở Mỹ thông qua một người bạn, và họ cùng nhau thành lập trang web du lịch trực tuyến Ctrip tại Trung Quốc. Shen cũng là nhà đồng sáng lập Home Inns, đồng thời là nhà đầu tư cá nhân lớn nhất tại Focus Media và E-House China.

Đạt được những thành công nhất định, nhưng dấu ấn Midas của Shen là từ khi lãnh đạo quỹ đầu tư Sequoia ở quê nhà. Năm 2005, cùng với Sequoia Capital, ông thành lập Sequoia Trung Quốc.

Khi đó hàng loạt startup công nghệ như Facebook đến Tencent Holdings bị giảm giá cổ phiếu, những công ty Trung Quốc như Xiaomi hay Meituan Dianping cũng không tránh khỏi. Tuy vậy Neil Shen thì rất lạc quan. Ông dẫn đầu Sequoia Trung Quốc đầu tư nhiều công ty nội địa.

Quyết định đầu tư cho các công ty lĩnh vực internet di động từ những ngày đầu, Sequoia Trung Quốc trở thành một trong những nhà đầu tư lớn của Toutiao, Meituan-Dianping và Didi.

Meituan được Sequoia đầu tư từ khi chưa IPO và vẫn là cổ đông lớn thứ hai của công ty sau đợt chào bán công khai lần đầu, với 12% cổ phần. Hiện Meituan đang là công ty cung cấp thức ăn theo yêu cầu lớn nhất Trung Quốc.

Không có nhiều thông tin về Alibaba, nhưng nguồn tin cho biết Shen đã đầu tư vào công ty mua bán điện tử lớn nhất Trung Quốc này từ những ngày Jack Ma và đồng nghiệp còn đặt 'trụ sở' ở Hàng Châu. Hiện Sequoia Trung Quốc cũng đang đầu tư vào Ant Financial, công ty thành viên thuộc Alibaba.

Công ty này cũng đầu tư thành công vào JD.com, công ty sản xuất máy bay không người lái DJI và công ty truyền thông Sina, và ByteDance, công ty sở hữu ứng dụng tin tức Toutiao và ứng dụng chia sẻ video dạng ngắn TikTok. Tất cả đều là những công ty có mức phát triển vượt bậc thống lĩnh thị trường tỷ dân.

Mới đây, năm 2018 Sequoia Trung Quốc cũng đầu tư vào Pinduoduo, trang thương mại điện tử non trẻ nhưng hiện đang đe dọa độc quyền của Alibaba trên thị trường Trung Quốc.

Pinduoduo huy động được hơn 3 tỷ USD, đẩy tổng giá trị công ty lên 15 tỷ USD chỉ trong 3 năm thành lập

Shen đã đưa thành công một số công ty Trung Quốc của mình vào thị trường IPO Hoa Kỳ - Ctrip và Home Inns. Hai công ty đã được niêm yết trên NASDAQ chỉ cách nhau ba năm.

Triết lý đầu tư vào những "con cá bé" 

Trang nghiên cứu về kinh doanh ITJUZI cho biết, khoảng 60% trong 500 công ty mà Sequoia Trung Quốc đã đầu tư là vào các công ty khởi nghiệp giai đoạn đầu.

Cũng theo trang này, Sequoia Trung Quốc hiện đang điều hành một số quỹ với tổng giá trị hơn 200 tỷ nhân dân tệ (28,8 tỷ USD), theo số liệu năm 2018.

Shen được nhận định là nhà đầu tư giai đoạn đầu thành công nhất ở Trung Quốc. Mọi người khâm phục ông ở khả năng chọn "người chiến thắng" và hành động nhanh chóng. Shen có thể đầu tư vào các công ty mới vào ngày đầu tiên chỉ cần ông tin vào những người sáng lập của họ. Ví dụ, ông là nhà đầu tư đầu tiên vào DJI của Trung Quốc, hiện chiếm hơn 50% thị trường toàn cầu cho máy bay không người lái.

Một máy bay vô cùng hiện đại của DJI

Những sự thành công lớn nhất bao gồm JD.com và đối thủ lớn hơn là Tập đoàn Alibaba Group Ltd, cũng như một số công ty phát triển nhanh nhất của Trung Quốc như Didi Chuxing, Meituan Dianping và Bắc Kinh Bytedance Technology.

Nhờ đó, Shen đã đưa Sequoia Trung Quốc ngang hàng với các đối tác quản lý khác tại trụ sở của công ty đầu tư mạo hiểm nổi tiếng ở Thung lũng Silicon. Xếp thứ 11 trong Danh sách Midas - Danh sách những nhà đầu tư mạo hiểm thành công của Forbes 2017, Shen đã vươn lên đứng đầu hai năm liên tiếp sau đó, đánh dấu một cột mốc quan trọng khi lần đầu tiên Trung Quốc đứng thứ nhất danh sách này.

Shen mô tả tiêu chí hành động của mình là "cho tiền cá nhỏ bởi chúng luôn bơi nhanh hơn, những con cá lớn quá chậm". Ông còn được vinh danh là 1 trong 10 nhà kinh doanh đã thay đổi Trung Quốc, tại lễ trao giải Nhân vật kinh tế Trung Quốc do đài CCTV tổ chức.

Ảnh hưởng của ông đối với văn hóa doanh nhân của Trung Quốc là rất lớn. Các nhà lãnh đạo doanh nghiệp đã nhận được vốn từ Shen đã trở thành những tên tuổi lớn. Tiêu biểu là Wang Xing, chủ tịch của Meituan-Dianping, người bán vé xem phim và đặt chỗ trực tuyến lớn nhất của Trung Quốc. Hay Richard Liu, người sáng lập gã khổng lồ thương mại điện tử JD.com và Li Zhifei, người sáng lập Mobvoi, một nhà phát triển công nghệ phản hồi bằng giọng nói.

Trang KR-Asia nhận định: "Sequoia dưới sự dẫn dắt của Shen giống như Đại học Harvard trong số các công ty khởi nghiệp. Mọi startup đều muốn tài trợ từ Sequoia, bởi vì khi Sequoia đầu tư, nhiều nhà đầu tư sẽ làm theo. Khi Sequoia thoát vốn, nhiều người khác cũng rời đi".

Mục tiêu trong tương lai của Neil Shen bao gồm các công ty về trí tuệ nhân tạo, truyền dữ liệu, dược phẩm và công nghệ y tế, và hiện đã mang lại nhiều kết quả khả quan: Ông đã nhận được lại 10 lần số vốn bỏ ra khi đầu tư vào công ty dược phẩm Mỹ có tên Eli Lilly. Hay trường hợp khác là công ty y tế BGI sau khi Sequoia rót vốn, tổ chức IPO đã tăng 1,15 tỷ USD so với mức định giá 80 triệu USD ban đầu.