Nhấp nhổm với giá cà phê

Ngày 26-6, ông Trần Đình Trọng, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Giám đốc HTX Nông nghiệp Dịch vụ Công bằng Ea Tu (tỉnh Đắk Lắk), cho biết giá cà phê tại địa phương hiện chỉ còn 91.000 đồng/kg, giảm 40.000 đồng so với mức 130.000 đồng/kg hồi đầu tháng 5.

Nỗi lo trước mùa thu hoạch mới

Theo ông Trọng, khi giá cà phê giữ ở mức cao trong thời gian dài, nhiều nông dân nghe theo tin đồn rằng giá có thể tăng lên tới 150.000 đồng/kg hoặc cao hơn nên không bán. Tuy nhiên, giá cà phê liên tục sụt giảm khiến họ cảm thấy tiếc nuối và vẫn tiếp tục giữ hàng, chờ phục hồi.

Ông Trọng cho rằng giá cà phê những năm gần đây biến động quá mạnh, khó có thể dự đoán. Trong trường hợp đến sát mùa thu hoạch mà giá chỉ còn khoảng 70.000 đồng/kg, nông dân buộc phải bán để xoay vòng vốn.

Về phía các doanh nghiệp (DN) thu mua và xuất khẩu, ông Trọng cho biết họ vẫn đang chờ hướng dẫn cụ thể từ cơ quan chức năng về quy định mới liên quan thuế GTGT đối với nông sản. Theo quy định có hiệu lực từ ngày 1-7, DN sẽ phải tạm thời đóng 5% thuế GTGT rồi mới làm thủ tục hoàn thuế sau. Điều này tạo ra tâm lý thận trọng, khiến nhiều DN tạm dừng thu mua cà phê để tránh rủi ro.

Ông Nguyễn Hữu Long, Giám đốc Công ty CP Học viện Cà phê Việt Nam VCA (tỉnh Gia Lai), ví von rằng giá cà phê tăng thì như leo thang bộ, còn khi giảm lại rơi nhanh như đi thang máy, khiến những người đang nắm giữ nông sản này không kịp trở tay. Thị trường vì thế gần như đóng băng, nhiều người dừng giao dịch để chờ đợi giá ổn định trở lại. Tuy nhiên, khả năng giá cà phê phục hồi lên mức "thời hoàng kim" như vài tháng trước là rất thấp, do nguồn cung toàn cầu dồi dào.

Thực tế, cà phê đang vào mùa và được mùa ở nhiều quốc gia, sản lượng tăng đã kéo giá giảm. Giá cà phê trong nước cũng chịu tác động lớn từ thị trường kỳ hạn trên các sàn giao dịch quốc tế tại London - Anh và New York - Mỹ, vốn đã giảm mạnh từ đầu tháng 5 đến nay.

Tính đến ngày 26-6 (giờ Việt Nam), giá cà phê Robusta chỉ còn 3.524 USD/tấn, giảm 1.845 USD so với đầu tháng 5-2025 và giảm gần 2.300 USD so với mức đỉnh hồi tháng 2-2025 - tức tương đương mức giảm khoảng 40%. Trong khi đó, giá cà phê Arabica cũng chỉ còn 6.480 USD/tấn, giảm 2.360 USD so với đầu tháng 5 và giảm tới 3.200 USD so với đỉnh tháng 2 - tương đương mức giảm 30%.

Chuyên gia thị trường cà phê Nguyễn Quang Bình cho rằng một trong những nguyên nhân chính khiến giá cà phê thế giới sụt giảm là do Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) không điều chỉnh lãi suất như kỳ vọng. Điều này khiến chi phí vốn không giảm, dẫn tới việc nhiều nhà đầu tư rút tiền khỏi các sàn giao dịch hàng hóa, trong đó có cà phê . Tình trạng bán tháo hàng loạt đã đẩy giá cà phê giảm sâu trong thời gian ngắn.

Có thể xuống 70.000 đồng/kg?

Nhận định về triển vọng sắp tới, ông Nguyễn Quang Bình cho rằng rất khó để giá cà phê tăng mạnh trở lại vì nguồn cung không thiếu, trong khi nhu cầu tiêu thụ toàn cầu có dấu hiệu suy giảm do kinh tế thế giới gặp khó khăn.

Dù vậy, theo ông Bình, mức giá hiện tại vẫn bảo đảm lợi nhuận tốt cho nông dân vì chi phí sản xuất tại Việt Nam và Brazil rơi vào khoảng 1.600 USD/tấn. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý phần lớn nông dân Việt Nam vẫn sản xuất quy mô nhỏ, dễ bị ảnh hưởng bởi các thông tin không chính thống. Chính điều này khiến nhiều người bỏ lỡ cơ hội bán ra khi giá cà phê đạt đỉnh. Muốn giữ vững vị thế trên thị trường, nông dân cần liên kết sản xuất thông qua HTX, hướng tới mô hình sản xuất quy mô lớn để giảm thiểu rủi ro.

Ông Nguyễn Hữu Long cũng dự đoán giá cà phê Robusta có thể giảm xuống mức 3.000 USD/tấn trong thời gian tới, sau đó dao động quanh mức 3.000 - 4.000 USD/tấn. Trong nước, giá cà phê có thể dao động từ 70.000 - 100.000 đồng/kg.

Ông Long cũng chỉ ra rằng một số vùng trồng cà phê truyền thống đang chịu sự cạnh tranh mạnh mẽ từ các loại cây trồng có giá trị kinh tế cao, như sầu riêng. Ngược lại, những vùng trồng điều hoặc cao su kém hiệu quả đang có xu hướng chuyển đổi sang cà phê . Điều này có thể khiến sản lượng cà phê của Việt Nam tăng mạnh trong 2 năm tới, tiềm ẩn nguy cơ khủng hoảng thừa nếu không có chiến lược kiểm soát sản lượng.

Nói về những biến động giá gần đây, ông Đỗ Hà Nam, Phó Chủ tịch Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam (VICOFA), Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty CP Tập đoàn Intimex, nhìn nhận những gì đang diễn ra là hoàn toàn bình thường. Ông cho biết từng cảnh báo vào cuối tháng 4-2025 rằng giá cà phê sẽ giảm từ tháng 5, khi Việt Nam không còn giữ được thế độc quyền nguồn cung. Khi Indonesia và Brazil đồng loạt vào vụ cà phê , có sản lượng lớn, giá rẻ khiến thị trường thế giới dư thừa. Trong khi đó, nếu Việt Nam vẫn cố giữ giá cao thì sẽ bị mất thị phần.

Dù vậy, ông Nam vẫn đánh giá ngành cà phê Việt Nam trong niên vụ này đã đạt được thắng lợi, khi lượng hàng tồn kho không còn nhiều. Theo số liệu từ VICOFA, trong 8 tháng đầu niên vụ 2024-2025 (từ tháng 10-2024 đến tháng 5-2025), Việt Nam đã xuất khẩu khoảng 1,12 triệu tấn cà phê , đạt kim ngạch hơn 6,3 tỉ USD. So với cùng kỳ niên vụ trước, sản lượng xuất khẩu giảm 6,4% nhưng kim ngạch lại tăng đến 57,5%.

Ông Nam cho biết một số DN đã dự báo sai xu hướng giá cà phê , cố giữ hàng để chờ giá tăng và rơi vào tình trạng khó khăn. Tuy nhiên, phần lớn các DN trong thời gian qua đã áp dụng chiến lược linh hoạt, chốt giá theo từng lô hàng, thực hiện mua bán ngắn hạn nên vẫn đạt kết quả kinh doanh tích cực.