Những điều đặc biệt về đơn vị sẽ nắm giữ trong tay hàng triệu tỷ tài sản Nhà nước trong năm 2018

Chính phủ, theo như Dự thảo Nghị quyết về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách năm 2018, đã quyết định thành lập Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp ngay trong năm 2018.

Một trong những lý do thành lập siêu uỷ ban, nhằm khắc phục những tồn tại, hạn chế của các mô hình thực hiện chức năng đại diện vốn chủ sở hữu nhà nước hiện nay, vốn không hiệu quả bằng một cơ quan chuyên trách, chuyên nghiệp và có nhiệm vụ giải trình đầy đủ. Đồng thời, nhằm tạo môi trường kinh doanh bình đẳng, tránh tình trạng “vừa đá bóng, vừa thổi còi” ở các quan quản lý.

Cơ quan chuyên trách về vốn nhà nước, theo đề án mới nhất, có các chức năng cụ thể gồm:

Thực hiện quyền, trách nhiệm của cơ quan đại diện chủ sở hữu nhà nước đối với DNNN, cổ phần, vốn góp của Nhà nước tại doanh nghiệp.

Phê duyệt và giám sát việc thực hiện các chiến lược, kế hoạch sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp được giao quản lý phù hợp với kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch phát triẻn ngành.

Phối hợp với các cơ quan có liên quan thực hiện đúng quy định của pháp luật về công tác tổ chức, cán bộ tại doanh nghiệp.

Tuy nhiên, cơ quan chuyên trách không thực hiện nội dung, chức năng quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp mà pháp luật đã quy định do các Bộ, UBND thực hiện, không có chức năng ban hành văn bản quy phạm pháp luật chung đối với các doanh nghiệp.

Về tính pháp lý, Cơ quan chuyên trách là cơ quan thuộc Chính phủ, được làm việc theo chế độ thủ trưởng có 1 Chủ tịch Uỷ ban và không quá 4 Phó Chủ tịch do Thủ tướng bổ nhiệm, miễn nhiệm.

Bộ máy giúp việc có các ban, bao gồm:

Các ban quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp có nhiệm vụ giúp Lãnh đạo Uỷ ban thực hiện quyền đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Các ban được thành lập dựa theo ngành kinh doanh chính của doanh nghiệp và tỷ lệ sở hữu nhà nước trong doanh nghiệp. Cụ thể: Ban xây dựng và hạ tầng; Ban công nghiệp chế tạo; Ban năng lượng; Ban công nghệ, viễn thông, truyền thông.

Các ban tham mưu tổng hợp có nhiệm vụ giúp lãnh đạo thực hiện chứ năng, nhiệm vụ được giao theo nội dung chuyên môn gồm: Ban chiến lược và phát triển; Ban Quản trị tài chính và rủi ro; Ban Pháp chế và kiểm soát nội bộ; Ban Tổ chức nhân sự và đào tạo.

Văn phòng gồm các bộ phận: Phòng Hành chính, Phòng Tài chính kế toán, Trung tâm thông tin quản lý.

Nguồn chi cho cơ quan chuyên trách được cân đối trong khoản thu ngân sách từ cổ phần hoá, sắp xếp, thoái vốn nhà nước, cổ tức, lợi nhuận sau thuế của các doanh nghiệp do cơ quan chuyên trách làm đại diện chủ sở hữu.

Bên cạnh chế độ tiền lương quy định, cơ quan này có phần thu nhập bổ sung gắn với hiệu quả quản lý vốn nhà nước và năng suất lao động của các doanh nghiệp do cơ quan làm đại diện chủ sở hữu.

Tại thời điểm chuyển giao, "siêu uỷ ban: sẽ tiếp nhận quyền đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước tại các doanh nghiệp:

- Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC)

- Các tập đoàn, tổng công ty quan trọng thuộc diện Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ hoặc cổ phần chi phối lâu dài từ các bộ ngành, bao gồm 21 tập đoàn, tổng công ty: Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam, Tập đoàn Hoá chất Việt Nam, Tập đoàn Điện lực, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, Tập đoàn công nghiệp cao su Việt Nam, Tập đoàn Công nghiệp than khoáng sản Việt Nam, Tập đoàn Bưu chính viễn thông Việt Nam, Tổng công ty Viễn thông VTC, Tổng công ty Viễn thông MobiFone, Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam, Tổng công ty Hàng không Việt Nam, Tổng công ty Hàng hải Việt Nam, Tổng công ty Đầu tư phát triển và Quản lý dự án hạ tầng giao thông Cửu Long, Tổng công ty Cảng hàng không, Tổng công ty Cà phê Việt nam, Tổng công ty Lương thực miền Nam, Tổng Công ty lương thực miền Bắc, Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam và các doanh nghiệp khác theo quyết định của Thủ tướng.

SCIC trực tiếp quản lý vốn nhà nước tại toàn bộ các doanh nghiệp còn lại được chuyển giao từ các Bộ, UBND cấp tỉnh, trừ các doanh nghiệp như: các doanh nghiệp quốc phòng, an ninh theo quy định của Nghị định 93/2015/NĐ-CP; các ngân hàng thương mại, tổ chức tín dụng theo mô hình ngân hàng hai cấp hiện nay; các doanh nghiệp cung cấp sản phẩm, dịch vụ công ích và các tổ chức kinh tế tài chính đặc thù phụ vụ công tác quản lý của các Bộ; các công ty xổ số...

Về việc giám sát cơ quan chuyên trách, Đề án kiến nghị Chính phủ thống nhất tổ chức thực hiện giám sát cơ quan chuyên trách. Bộ, cơ quan ngang bộ thực hiện giám sát, thanh tra, kiểm ra đánh giá cơ quan chuyên trách trong việc thực hiện quyền và trách nhiệm đại diện chủ sở hữu nhà nước theo phân công và yêu cầu của Chính phủ, Thủ tướng.