Nỗi lo của các ngân hàng: Rủi ro khách hàng tăng rõ rệt, lợi nhuận sẽ suy giảm

Kết quả khảo sát về hoạt động kinh doanh của các tổ chức tín dụng (TCTD) quý 4/2021 do Ngân hàng Nhà nước công bố mới đây cho thấy nhiều xu hướng đáng chú ý, đặc biệt là lo ngại của các ngân hàng về những rủi ro tiềm ẩn thời gian tới. 

Theo nhận định của các TCTD, trong quý 3/2021, nhu cầu sử dụng sản phẩm, dịch vụ ngân hàng tổng thể của khách hàng ở mức "thấp" và "giảm" so với quý trước, trong đó, nhu cầu gửi tiền giảm mạnh. Tuy nhiên, các TCTD kỳ vọng nhu cầu sẽ phục hồi trở lại trong quý 4/2021 nếu tình hình dịch bệnh được kiểm soát tốt. Đánh giá chung cả năm 2021, các TCTD đã thu hẹp kỳ vọng về sự gia tăng nhu cầu sử dụng dịch vụ ngân hàng, trong đó nhu cầu vay vốn tiếp tục được kỳ vọng "tăng" cao hơn nhu cầu gửi tiền và thanh toán.

Do ảnh hưởng tiêu cực của đại dịch Covid 19 đến mọi mặt của nền kinh tế và hoạt động sản xuất, kinh doanh, theo nhận định của các TCTD, mặt bằng rủi ro (MBRR) tổng thể của các nhóm khách hàng tiếp tục chiều hướng tăng rõ rệt, với 50,5% TCTD nhận định MBRR "tăng" trong quý 3/2021, 33,7% TCTD dự báo MBRR "tăng" trong quý 4/2021 và 50,5% TCTD dự báo MBRR "tăng" trong cả năm 2021, cao hơn nhiều so với tỷ lệ các TCTD nhận định MBRR "tăng" ở kỳ điều tra trước. 

Đáng chú ý, tỷ lệ TCTD nhận định rủi ro tổng thể của khách hàng hiện tại ở mức "cao và khá cao" tiếp tục tăng từ mức 32,1% tại kỳ điều tra trước lên 46,5% ở kỳ điều tra này, ghi nhận mức cao nhất kể từ khi NHNN tiến hành điều tra xu hướng kinh doanh theo quý (từ quý 1/2014).

Khác với xu hướng phổ biến trong các quý cuối năm 2020 và nửa đầu năm 2021 là "cải thiện nhẹ", riêng trong quý 3/2021, tình hình kinh doanh của hệ thống ngân hàng được các TCTD đánh giá là có chiều hướng "suy giảm" so với quý trước. Dự kiến trong thời gian tới, có 54% TCTD kỳ vọng tình hình kinh doanh cải thiện hơn trong quý 4 và cả năm 2021, thấp hơn so với kỳ vọng tại kỳ điều tra trước (67,6-73,3%).

Lần đầu tiên kể từ khi NHNN thực hiện điều tra xu hướng kinh doanh theo quý (từ quý 1/2014), hệ thống TCTD cho biết, lợi nhuận trước thuế cùng các kết quả hoạt động kinh doanh (thu nhập ròng từ lãi, thu nhập ròng từ phí và dịch vụ, thu nhập từ hoạt động tự doanh) trong quý điều tra có chiều hướng “suy giảm” so với quý trước. 

Trong quý 4/2021, 40,6% TCTD kỳ vọng kết quả hoạt động kinh doanh tăng trưởng so với quý III/2021, 41,6% TCTD kỳ vọng “không đổi” và 17,8% TCTD lo ngại kết quả hoạt động kinh doanh suy giảm. Dự kiến tổng thể năm 2021, 83,7% TCTD kỳ vọng lợi nhuận trước thuế của đơn vị tăng trưởng dương, 3% kỳ vọng không đổi và 13,3% TCTD lo ngại lợi nhuận "giảm" (cao hơn so với tỷ lệ 9,7% ghi nhận tại cuộc điều tra tháng 6/2021).