Phác thảo tương lai ngành bán lẻ Việt Nam

Các diễn giả quốc tế đến từ các công ty nghiên cứu thị trường hàng đầu thế giới đã nhận định như vậy tại hội thảo Xu hướng bán lẻ thị trường Việt Nam 2018 -2020 và định hướng phát triển của Saigon Co.op do Liên hiệp HTX Thương mại TP HCM - Saigon Co.op tổ chức ngày 7-11.

Định vị lại bản đồ bán lẻ Việt

Nằm trong Top 5 thị trường bán lẻ cạnh tranh nhất hiện nay, Việt Nam đã và đang là điểm đến hấp dẫn của các nhà bán lẻ lớn trên thế giới. Ông Nguyễn Huy Hoàng, Giám đốc thương mại Kantar Worldpaner Việt Nam, cho biết rất nhiều nhà bán lẻ nước ngoài thâm nhập vào Việt Nam từ rất sớm, chủ yếu khai thác thị trường ở phân khúc siêu thị, đại siêu thị. Hiện nay, Big C có 35 siêu thị, Aeon đang có 4, Mega Mall chiếm lĩnh 19 siêu thị, một ông lớn khác là Lotte với 13 siêu thị. Vài năm trở lại đây, một số doanh nghiệp (DN) bán lẻ ngoại thâm nhập thị trường và phát triển mạnh mô hình cửa hàng tiện lợi, siêu thị mini.

Hội thảo quy tụ các diễn giả quốc tế đến từ nhiều công ty nghiên cứu thị trường uy tín Ảnh: Mai Huy

Ông Hoàng cho biết thêm hiện khối ngoại tập trung nhiều hơn ở phân khúc cửa hàng tiện lợi và siêu thị mini. Tuy nhiên, họ vẫn rất tập trung phát triển hệ thống và phục vụ khách hàng chủ yếu ở khu vực thành thị. Do đó, các nhà bán lẻ nội vẫn chiếm thị phần khá cao so với ngoại. Năm năm gần đây, các nhà bán lẻ nội, đặc biệt Saigon Co.op, vẫn duy trì tốc độ phát triển đối với ngành hàng tiêu dùng nhanh. Riêng ở mô hình siêu thị và siêu thị mini bán lẻ nội vẫn chiếm ưu thế.

Theo ông Jason Moy, Giám đốc điều hành BCG Singapore, trong 5-10 năm trở lại đây, thị trường bán lẻ truyền thống và điện tử kết nối với nhau mạnh mẽ hơn. Theo xu hướng này, các nhà bán lẻ đã phát triển cửa hàng ảo, tạo ra xu hướng không tìm kiếm thông tin, sản phẩm trên cửa hàng truyền thống mà trên internet nhiều hơn.

Cũng theo ông Jason Moy, bán lẻ thế giới và bán lẻ Việt Nam đều thay đổi rất nhanh. Nhà bán lẻ cần tập trung vào tiếp thị số và các ứng dụng bán hàng online. Đây là xu hướng chung giúp nhanh chóng tiếp thị đến khách hàng những cái họ muốn, làm cho những trải nghiệm dễ dàng, thuận tiện hơn. "Hiện nay, các nhà bán lẻ quốc tế cũng có xu hướng ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), robot trong chuỗi cung ứng nhưng thực tế chi phí cho khoản này rất cao. Điển hình là Amazon dành 16 tỉ USD và Alibaba dành hơn 5 tỉ USD cho AI" - ông Jason Moy cho biết thêm.

Ông Diệp Dũng, Chủ tịch HĐQT Saigon Co.op, cho biết đơn vị này đang tập trung cao độ để giữ vững vị trí nhà bán lẻ hàng tiêu dùng hàng đầu Việt Nam Ảnh: Mai Huy

Công nghệ sẽ dẫn dắt thị trường

Theo bà Lê Thị Thùy Trang, Giám đốc đối tác nhà bán lẻ của Nielsen, người tiêu dùng Việt Nam ngày càng chi tiêu nhiều hơn vào các nhóm hàng ngoài tiêu dùng nhanh như hàng điện tử, dược phẩm, du lịch, bất động sản… cho thấy xu hướng nâng tầm cuộc sống. Mặc dù vậy, thị trường tiêu dùng nhanh cũng đang dần hồi phục tốc độ tăng trưởng.

Bà Trang đánh giá Việt Nam vẫn là thị trường bán lẻ nổi bật với sự chi phối lớn của bán lẻ truyền thống (chiếm 76%) nhưng tốc độ tăng trưởng của kênh bán lẻ này rất chậm, chỉ 1%. Trong khi đó, bán lẻ hiện đại chiếm 26% thị phần nhưng đang tăng trưởng 2 con số, ở mức 11,8%. "Những xu hướng bán lẻ trong tương lai sẽ định hình theo những đặc điểm chính như nhu cầu về sự tiện lợi, cao cấp hóa nâng tầm đời sống, người tiêu dùng kết nối. Đây là đối tượng mục tiêu khách hàng lớn của nhà sản xuất và bán lẻ trong tương lai" - bà Trang nói thêm.

Đại diện KPMG - ông Bod Hayward - nhận định rằng nhiều nhà bán lẻ lớn đã đến Việt Nam trong vài năm gần đây. Mật độ cửa hàng bán lẻ/dân số còn thấp cho thấy vẫn còn cơ hội cho những người mới.

Theo các chuyên gia, trong tương lai, nhiều dịch vụ khách hàng sẽ được ảo hóa bằng công nghệ, cho phép nhà kinh doanh biết khách hàng mình là ai, muốn gì. Bằng cách phân tích dữ liệu lớn, nhà kinh doanh biết trước nhu cầu khách hàng để phục vụ tốt hơn. Kết nối internet đang tạo điều kiện cho việc mua sắm đa kênh phát triển, kèm với đó là xu hướng mua sắm không tiền mặt. Việt Nam đang trong giai đoạn tốt của ngành bán lẻ, sẽ phát triển hơn nữa và thịnh vượng. Nhà bán lẻ muốn cạnh tranh và đi nhanh hơn đối thủ thì phải làm chủ công nghệ, làm chủ kênh mua sắm mạng cũng như tạo ra sự khác biệt.

Diễn biến thị trường như vậy tác động thế nào đến các nhà bán lẻ nội địa cũng như Saigon Co.op trong thời gian tới? Ông Nguyễn Anh Đức, Phó Tổng Giám đốc Thường trực Saigon Co.op, cho biết Saigon Co.op là DN đi lên từ mô hình HTX. Mô hình HTX đã và đang phát triển mạnh mẽ tại các nước trên thế giới với những đặc trưng rất riêng. Hiện Saigon Co.op có 100 siêu thị trên tổng cộng hơn 600 điểm bán, ước tính có hơn 1 triệu khách hàng đến tham quan mua sắm mỗi ngày. Bên cạnh những mô hình hiện tại, Saigon Co.op sẽ tiếp tục phát triển những mô hình bán lẻ mới để có thể đạt 2 triệu khách hàng tại hơn 2.000 điểm bán ở Việt Nam và các vùng lân cận trong năm 2020.

Saigon Co.op đang từng bước áp dụng công nghệ hiện đại phù hợp cho từng mô hình bán lẻ. Trong đó, ứng dụng công nghệ để dẫn dắt thị trường, đồng thời sẽ tập trung vào lĩnh vực thực phẩm, chiến lược sản phẩm hữu cơ...