Quốc gia chủ chốt của BRICS có động thái không ngờ: Mở đường cho loạt 'ông lớn' của Nga huy động vốn tại thị trường tài chính lớn thứ 2 thế giới, thách thức đòn trừng phạt từ phương Tây

Financial Times trích dẫn 2 nguồn thạo tin, trong một cuộc họp kín giữa 2 quốc gia chủ chốt của BRICS tại Quảng Châu vào cuối tháng 8, các quan chức tài chính cấp cao Trung Quốc đã bày tỏ sự ủng hộ đối với kế hoạch phát hành “trái phiếu panda” bằng nhân dân tệ của các doanh nghiệp năng lượng Nga.

Trái phiếu panda là hình thức phát hành trái phiếu bằng nhân dân tệ bởi các công ty nước ngoài tại thị trường trái phiếu nội địa Trung Quốc.

Đây sẽ là bước đột phá về tài chính của Nga tại Trung Quốc kể từ sau đợt phát hành trái phiếu panda trị giá 1,5 tỷ nhân dân tệ của hãng nhôm Rusal vào năm 2017 và cũng là thương vụ trái phiếu panda cuối cùng của Nga tại thị trường này. Việc phát hành trái phiếu mới có thể giúp Moscow phá vỡ tình trạng cô lập tài chính do các lệnh trừng phạt của Mỹ và châu Âu áp đặt sau khi Nga mở cuộc tấn công quân sự vào Ukraine.

Thông báo mở lại cửa thị trường trái phiếu được đưa ra chỉ vài ngày sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Bắc Kinh. Trong cuộc gặp, ông Putin khẳng định quan hệ chiến lược Nga - Trung đang ở “mức cao chưa từng có”.

Hai bên cũng công bố đạt được đồng thuận về dự án đường ống khí đốt “Sức mạnh Siberia 2” - công trình có thể tái định hình dòng chảy năng lượng toàn cầu và làm lung lay vị thế của phương Tây trong ngành năng lượng.

Mặc dù dự án chưa công bố chi tiết về giá cả hay tài chính, nhưng việc hai bên đồng ý triển khai được xem là minh chứng cho mối quan hệ sâu sắc đang hình thành, bất chấp áp lực và lệnh trừng phạt từ phương Tây.

Trong bối cảnh các lệnh trừng phạt ngày càng siết chặt, hầu hết ngân hàng Trung Quốc trước đây từng tránh xa các thương vụ tài chính công khai với doanh nghiệp Nga do lo ngại bị Mỹ áp dụng “lệnh trừng phạt thứ cấp”. Tuy nhiên, với mối quan hệ ngày càng thân thiết giữa Bắc Kinh và Moscow, tâm lý dè dặt này đang dần thay đổi.

Dù vậy, các luật sư cảnh báo rằng những thương vụ phát hành trái phiếu này vẫn ẩn chứa rủi ro pháp lý đáng kể. Theo luật sư Allen Wong tại công ty luật Jincheng Tongda & Neal (Bắc Kinh), các ngân hàng đóng vai trò môi giới sẽ khó tránh khỏi nguy cơ bị Văn phòng Kiểm soát Tài sản Nước ngoài của Mỹ (OFAC) nhắm tới. Một trong những giải pháp là thông qua các pháp nhân Nga chưa bị trừng phạt, nhưng điều đó vẫn không loại trừ khả năng thực thể đó có thể bị đưa vào danh sách đen sau khi thương vụ hoàn tất.

Theo kế hoạch, sẽ chỉ có khoảng 2 đến 3 doanh nghiệp Nga được phép “mở đường” quay trở lại thị trường trái phiếu đại lục, trong đó có khả năng gồm Rosatom - tập đoàn năng lượng hạt nhân quốc doanh Nga, và các công ty con không nằm trong danh sách trừng phạt.

Một yếu tố then chốt để tiếp cận thị trường trái phiếu Trung Quốc là đạt được xếp hạng tín nhiệm cao từ các cơ quan xếp hạng nội địa. Mới đây, Gazprom đã nhận được xếp hạng AAA với triển vọng ổn định từ hãng đánh giá tín nhiệm CSCI Pengyuan có trụ sở tại Thâm Quyến. Đây là một bước tiến quan trọng bởi Gazprom đã bị Fitch hạ xếp hạng xuống CC (rủi ro vỡ nợ cao) sau lệnh trừng phạt của EU vào năm 2022.

Ngoài Gazprom, một loạt tập đoàn năng lượng Nga khác cũng đã được các tổ chức xếp hạng Trung Quốc đánh giá cao, bao gồm Atomenergoprom (công ty con của Rosatom), nhà cung cấp LNG hàng đầu Novatek và Zarubezhneft.

Khi loại khỏi thị trường phương Tây, Nga đã đẩy mạnh giao dịch bằng nhân dân tệ trong nước từ năm 2022. Đồng nội tệ Trung Quốc đang dần thay thế USD và euro trong các hợp đồng năng lượng, thương mại và tài chính của Nga.

Một người phụ trách tại cơ quan xếp hạng Trung Quốc nhận định rằng dù Fitch có thể đúng với nhà đầu tư phương Tây, nhưng với giới đầu tư tại Trung Quốc hay Ấn Độ, những thương vụ trái phiếu Nga có thể mang lại lợi nhuận cao và là một trong số ít tài sản đáng tin cậy còn lại.

Tham khảo FT