Room ngoại tại ngân hàng Việt: Nơi cạn kiện, chỗ còn nguyên

Nơi cạn kiện, chỗ còn nguyên

Theo số liệu cập nhật ngày 15/2 của Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD) cho thấy, tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài - room ngoại tại nhiều ngân hàng Việt Nam đã chạm trần.

Theo đó, trong số 27 ngân hàng thương mại cổ phần đã niêm yết trên sàn chứng khoán, có 14 ngân hàng ghi nhận tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài trên mức 15% vốn điều lệ.

Trong đó, nhiều ngân hàng đã kín hoặc gần kín room ngoại như ACB, TPBank, Sacombank, ABBank, MBBank, Techcombank, VIB và VPBank, với khối lượng chứng khoán được phép mua thêm thấp hơn 1 triệu đơn vị.

Bên cạnh những ngân hàng đã chạm ngưỡng tối đa 30% về room ngoại, một số ngân hàng lại lựa chọn phương án khóa room ngoại làm của để dành, tạo dư địa cho huy động vốn như VIB (20,5%), OCB (22%), Techcombank (22,46%), MB (23,23%).

Trong nhóm này, VIB và OCB được tin rằng sẽ sớm nới room ngoại lên mức 30% vốn điều lệ. Cụ thể, cuối tháng 11/2022, VIB đã chốt danh sách cổ đông để lấy ý kiến về việc điều chỉnh tỷ lệ sở hữu tối đa của nhà đầu tư nước ngoài. Lãnh đạo ngân hàng VIB cho biết, tỷ lệ này có thể được điều chỉnh tăng lên 30% nếu được đại hội đồng cổ đông thông qua.

Trong khi đó, đại hội đồng cổ thường niên năm 2021 của OCB đã thông qua việc chào bán riêng lẻ 70 triệu cổ phiếu cho các nhà đầu tư cả trong và ngoài nước. Trường hợp nhà đầu tư nước ngoài mua cổ phiếu phát hành riêng lẻ, ngân hàng sẽ trình nới room ngoại lên mức tối đa 30%.

Ngoài ra, VPBank cũng chủ động khóa room ngoại ở mức 17,64% vốn nhằm dọn đường cho việc tìm kiếm đối tác chiến lược. Tại buổi gặp gỡ nhà đầu tư mới đây, lãnh đạo ngân hàng này cho biết thương vụ bán vốn cho nhà đầu tư chiến lược vẫn đang diễn ra tích cực và dự kiến được thực hiện trong năm 2023.

Trái ngược với các nhà băng Top đầu, nhiều ngân hàng có tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài ở mức rất thấp, thậm chí là vẫn còn nguyên room ngoại như: NCB, Eximbank, SHB, LienVietPostBank, SeABank, VietCapital Bank, Nam A Bank, SaigonBank,

Tương tự VPBank, SeABank và LienVietPostBank đã khóa room ngoại ở mức rất thấp 5% để giữ chỗ cho đối tác chiến lược. Trong khi đó, mặc dù mở room ngoại ở mức tối đa 30% vốn điều lệ, song tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài tại NCB và SHB chỉ lần lượt là 8,87% và 6,08% vốn điều lệ.

Đối với Eximbank, sau khi cổ đông chiến lược Sumitomo Mitsui Banking Corporation thoái vốn, tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài tại nhà băng này tính đến ngày 15/2 chỉ là 8,21% vốn điều lệ.

Ngân hàng nào sẽ được nới room ngoại

Dù đã kín room hay vẫn còn trống, hầu hết các ngân hàng đều kỳ vọng được nới room ngoại để có thêm dư địa cho các phương án huy động vốn trong tương lai, có thể là thông qua chào bán cho cổ đông nước ngoài.

Theo dự thảo sửa đổi Nghị định 01/2014/NĐ-CP của Chính phủ về việc nhà đầu tư nước ngoài mua cổ phần của tổ chức tín dụng Việt Nam, room ngoại của các ngân hàng nhận chuyển giao bắt buộc tổ chức tín dụng yếu kém có thể sẽ được nới lên 49%, thay vì 30% như hiện tại.

Điều này đồng nghĩa rằng, nếu dự thảo được thông qua, các ngân hàng tham gia tái cơ cấu tổ chức tín dụng yếu kém gồm Vietcombank, MBBank, HDBank và VPBank có thể sẽ được nới room ngoại lên 49% vốn điều lệ.

Tuy nhiên, Quyết định 22/NQ-CP năm 2021 yêu cầu Nhà nước phải sở hữu ít nhất 65% tổng số cổ phần có quyền biểu quyết tại các ngân hàng thương mại quốc doanh trong giai đoạn 2021-2025.

Còn theo Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU ( EVFTA ), trong vòng 5 năm kể từ ngày có hiệu lực (1/8/2020), Việt Nam cam kết xem xét cho phép 2 tổ chức tín dụng Châu Âu được phép sở hữu tới 49% vốn điều lệ của 2 ngân hàng Việt Nam. Thỏa thuận này không áp dụng đối với các ngân hàng có vốn Nhà nước như BIDV, Vietinbank, Vietcombank và Agribank.

Trong một báo cáo, Công ty CP Chứng khoán Bản Việt (VCSC) cho rằng, Sacombank là ứng cử viên sáng giá nhất cho cam kết EVFTA này, vì hiện tại 32,5% cổ phiếu đang lưu hành của ngân hàng đang được giữ làm tài sản thế chấp cho một khoản nợ không thanh toán được đã được chuyển nhượng cho Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC).

Theo VCSC, việc bán 32,5% vốn của Sacombank trong một lần sẽ tính đem lại giá trị cao nhất cho VAMC, và do số cổ phần này vượt quá ngưỡng quy định về trần sở hữu nước ngoài tối đa (30%) hiện đang áp dụng cho các ngân hàng nên việc bán sẽ phải được thực hiện theo một miễn trừ đặc biệt như EVFTA.

Ông Nguyễn Quốc Hùng - Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho biết, việc tham gia của nhà đầu tư nước ngoài trong những năm qua đã mang lại những thay đổi tích cực về tài chính, công nghệ, quản trị và điều hành tại các tổ chức tín dụng theo hướng tiếp cận gần hơn với các thông lệ, chuẩn mực quốc tế. Do đó ông Hùng cho rằng việc tăng giới hạn tỷ lệ sở hữu nước ngoài là cần thiết.

"Nới room sẽ thu hút dòng vốn của nhà đầu tư nước ngoài, giúp các ngân hàng thương mại tăng quy mô vốn chủ sở hữu, tăng năng lực tài chính, năng lực cạnh tranh, đẩy nhanh tiến trình xử lý nợ xấu, góp phần tạo động lực cho phát triển kinh tế - xã hội" - ông Hùng nhấn mạnh.