Tesla nhận phán quyết gây chết người: Elon Musk điêu đứng, tương lai robottaxi tự lái vỡ vụn

Bồi thẩm đoàn Florida vừa đưa ra kết luận: Sai sót trong phần mềm tự lái của Tesla là một phần nguyên nhân gây ra vụ tai nạn khiến một phụ nữ 22 tuổi tử vong vào năm 2019. Phán quyết là bước lùi đáng kể đối với nhà sản xuất ô tô, vốn đang đặt cược phần lớn tương lai vào việc phát triển taxi tự lái.

Đúng theo quy trình, Tesla sẽ phải trả tới 243 triệu USD tiền bồi thường thiệt hại cho gia đình nạn nhân, tương đương 33% trách nhiệm về vụ tai nạn. Hãng này tuyên bố họ sẽ kháng cáo.

“Phán quyết hôm nay là sai, đồng thời ảnh hưởng tới những nỗ lực của Tesla và toàn bộ ngành công nghiệp trong việc phát triển và triển khai công nghệ cứu sinh”, công ty nói và hy vọng mức bồi thường sẽ được giảm khi kháng cáo.

Quyết định được đưa ra chỉ vài tuần sau khi Tesla bắt đầu thử nghiệm hạn chế taxi tự hành tại Austin, Texas. Elon Musk, giám đốc điều hành của công ty, đã phát biểu trong một cuộc họp với các nhà đầu tư vào tháng 7 rằng dịch vụ này có thể phủ sóng phục vụ một nửa dân số Mỹ vào cuối năm nay. Ông Musk, người từng lạc quan thái quá về tốc độ ra mắt sản phẩm, cho biết sự tăng trưởng của Tesla phụ thuộc vào doanh thu từ taxi tự hành và robot hình người hơn là doanh số bán ô tô vốn đang giảm sút.

Theo The NY Times, phiên tòa nói trên tập trung sự chú ý vào tính an toàn của hệ thống hỗ trợ người lái của Tesla, được gọi là Autopilot. Đây là phiên tòa xét xử bồi thẩm đoàn liên bang đầu tiên liên quan đến một vụ tai nạn chết người với Autopilot. Theo luật sư của nguyên đơn, ít nhất năm vụ kiện khác đang chờ xử lý.

Trước đó vào năm 2019, Tesla đã bị gia đình của Naibel Benavides, một sinh viên đại học qua đời vào ngày 25 tháng 4 năm 2019, kiện sau khi bị một chiếc xe Tesla Model S do anh McGee lái đâm phải. Dillon Angulo, bạn trai của cô, may mắn chỉ bị thương.

Anh McGee đến gần ngã tư chữ T với phần mềm Autopilot của Tesla được kích hoạt. Chiếc Tesla đã lao qua ngã tư với tốc độ hơn 80 km/h và đâm vào chiếc SUV màu đen đang đỗ phía bên kia đường. “Chúng tôi kiện vì Naibel”, anh Angulo nói tại phiên toà.

Giám đốc điều hành Elon Musk trước giờ vẫn khẳng định Tesla là chiếc xe điện an toàn nhất từng được sản xuất. Điều này có thể bị bác bỏ, sau khi một loạt các cuộc thử nghiệm được dẫn chứng bởi các chuyên gia công nghệ hàng đầu tại phiên tòa. Elon Musk có thể đã tự tin quá mức.

“Điều khiến phiên tòa này trở nên có ý nghĩa, là nó được tiến hành trên quy mô cộng đồng”, Michael Brooks, cố vấn trưởng tại Trung tâm An toàn Ô tô, một nhóm vận động người tiêu dùng, cho biết.

Tesla trước đó tuyên bố phía công ty rất hiểu giới hạn của hệ thống, rằng tính năng Autopilot “yêu cầu sự giám sát tích cực của người lái xe và họ không được để phương tiện tự động hoàn toàn”. Musk khẳng định việc sử dụng Autopilot đúng cách sẽ giúp tài xế có những chuyến đi an toàn, thay vì trở thành nạn nhân của những vụ va chạm không mong muốn.

“Tesla đã luôn bảo vệ mình. Họ cho rằng chính con người mới là những tài xế tồi, không phải công nghệ”, Gene Munster, đối tác quản lý của Loup Ventures, một công ty đầu tư cho biết.

Tính đến năm 2023, ít nhất 18 trường hợp tử vong có thể liên quan đến công nghệ hỗ trợ tự lái. Cơ quan này cho biết đã điều tra gần 200 vụ tai nạn, trong đó cả Tesla. Bộ Phương tiện xe cơ giới California sau đó cáo buộc công ty quảng cáo sai sự thật, khiến khách hàng tin rằng Autopilot có thể tự điều khiển phương tiện một cách an toàn nhất.

Mặc dù Tesla từng công bố mỗi 5,94 triệu dặm xe Autopilot chỉ gặp một vụ tai nạn với túi khí bung, so với tỷ lệ 0,6 triệu dặm của xe có người lái, nhiều chuyên gia cho rằng dữ liệu tự báo cáo thiếu yếu tố độc lập. Một nghiên cứu của MIT từ 2021 nhấn mạnh rằng sử dụng Autopilot khiến người lái mất tập trung, dẫn đến tai nạn không giảm như quảng cáo.

Autopilot còn nhiều khiếm khuyết, vậy Tesla liệu có thể giao phó tương lai cho Robotaxi – dịch vụ taxi tự lái quảng bá không người lái? Elon Musk từng tuyên bố vào năm 2026 sẽ có hàng triệu robotaxi hoạt động rộng rãi, đóng góp lớn vào doanh thu Tesla.

Ngày 22/6/2025, Tesla chính thức khởi động dịch vụ Robotaxi giới hạn ở Austin, Texas với một số Model Y sử dụng FSD. Xe vẫn có người ngồi ghế hành khách phía trước để giám sát. Tuy nhiên chỉ trong tuần đầu, người dùng ghi nhận nhiều sự cố như: xe lấn làn ngược chiều, phanh không báo trước, vượt quá tốc độ, thậm chí trả khách tại vị trí giao thông nguy hiểm.

Giới phân tích cảnh báo rằng Tesla đang tiến rất nhanh nhưng dễ vấp phải rủi ro lớn: doanh thu từ robotaxi chưa rõ ràng trong ngắn hạn, trong khi việc tổn hại niềm tin về an toàn ảnh hưởng sâu rộng đến thương hiệu. Nếu thất bại, robotaxi chắc chắn sẽ trở thành bước hụt niềm tin lớn trong tương lai mà Elon Musk đặt hết hy vọng.

Theo: The NY Times, WSJ