Thống đốc Lê Minh Hưng trả lời thế nào về kiến nghị bỏ trần lãi suất huy động?

Sáng nay (1/11), Quốc hội tiếp tục Phiên chất vấn và trả lời chất vấn trong khuôn khổ kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XIV. 

Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng đã trả lời 2 câu hỏi của đại biểu Phạm Đình Cúc đoàn Bà Rịa Vũng Tàu đặt ra trong chiều 31/10 về vấn đề thanh toán không dùng tiền mặt và việc NHNN đang duy trì biện pháp hành chính quy định trần lãi suất huy động khiến dư luận cho rằng biện pháp này không còn hiệu quả và phi thị trường. 

Đối với vấn đề thanh toán không dùng tiền mặt, Thống đốc cho biết, thứ nhất, về cơ sở pháp lý, NHNN đã tập trung hoàn thiện, ban hành 10 thông tư tăng cường ứng dụng thanh toán không dùng tiền mặt và đảm bảo an ninh an toàn trong hoạt động thanh toán. Và đặc biệt là gần đây, NHNN đã ban hành bộ tiêu chuẩn thẻ chip nội địa cho thẻ ATM cũng như ban hành đặc tả kỹ thuật QR code trong lĩnh vực thanh toán tại Việt Nam nhằm đáp ứng các yêu cầu đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt cũng như tăng cường các biện pháp đảm bảo an toàn. 

Thứ hai là về cơ sở hạ tầng và công nghệ phục vụ thanh toán không dùng tiền mặt, tiếp tục được chú trọng đầu tư nâng cao trong thời gian qua, đến cuối tháng 8/2018, số lượng máy POS tăng 23,6% so với cuối năm 2016.

Thứ ba là hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng được vận hành một cách thống suốt, ổn định và an toàn, số lượng và giá trị giao dịch trong 8 tháng đầu năm 2018 tăng tương ứng 28,3% và 30,1% so với cùng kỳ năm 2017. 

Thứ tư, các giao dịch thực hiện qua phương thức thanh toán mới tăng trưởng rất mạnh. Trong 8 tháng đầu năm 2018, thanh toán qua Internet tăng 48% về số lượng và 27,7% về giá trị so với cùng kỳ năm 2017. Thanh toán qua điện thoại di động tăng khoảng 40% và 147%, tương ứng về số lượng và giá trị. Giao dịch trên POS cũng tăng rất mạnh.

Thứ năm, thanh toán không tiền mặt ở khu vực công cũng không ngừng được thúc đẩy. NHNN đã trình và được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề án đẩy mạnh thanh thanh toán qua ngân hàng đối với dịch vụ công. Tính đến cuối tháng 8/2018, hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng đã kết nối với hệ thống nộp thuế  tại 63 Kho bạc cấp Tỉnh/TP.

"Chúng tôi cũng đã đẩy mạnh công tác truyền thông, vừa qua NHNN phối hợp VTV xây dựng chương trình "Tiền khéo tiền khôn" và "Những đứa trẻ thông thái" để nâng cao nhận thức cộng đồng về các dịch vụ tài chính", Thống đốc nói thêm và cho biết trong thời gian tới vẫn sẽ chú trọng đẩy mạnh những vấn đề trên. 

Về băn khoăn của đại biểu đối với việc áp dụng trần lãi suất hiện nay, người đứng đầu ngành ngân hàng cho biết, về tinh thần, NHNN hoàn toàn đồng thuận với đại biểu về việc hướng tới nền kinh tế thị trường cần hạn chế các biện pháp hành chính, điều này toàn toàn xác đáng. Đặc biệt xác lập lãi suất thị trường. Tuy nhiên từ năm 2011, khi thị trường có những diễn biến không thuận lợi ảnh hưởng tới tình hình kinh tế vĩ mô và hoạt động hệ thống ngân hàng nên NHNN đã áp dụng trần lãi suất tiền gửi đối với VNĐ cho các kỳ hạn và từng bước hoạt động thị trường cũng thông suốt hơn. Vừa qua, NHNN đã tiến hành dỡ bỏ các quy định này, hiện nay chỉ áp dụng trần lãi suất đối với tiền gửi của VNĐ với kỳ hạn dưới 6 tháng. Việc áp dụng trần lãi suất có những cơ sở thực tiễn. 

Thứ nhất, cấu trúc thị trường tài chính và cơ chế thị trường của chúng ta chưa được hoàn hảo, trong bối cảnh thị trường vốn mặc dù đã có những bước phát triển gần đây nhưng chưa đáp ứng được nhu cầu vốn của nền kinh tế và hệ thống ngân hàng vẫn là kênh chủ lực cung ứng vốn cho nền kinh tế, nên việc sử dụng một cách chọn lọc với liều lượng và thời điểm phù hợp những biện pháp hành chính, điều này vẫn còn cần thiết đảm bảo an toàn hoạt động thị trường tiền tệ.

Thứ hai, số lượng tổ chức tín dụng của ta vẫn còn tương đối nhiều, chất lượng chưa đồng đều nên trần lãi suất huy động dưới 6 tháng được duy trì và ấn định mức hợp lý bám sát cung cầu thị trường có tác động ổn đinh thị trường tiền tệ và giữ được tâm lý, neo kỳ vọng về lạm phát. 

Thứ ba, hiện vẫn đang trong bối cảnh tái cơ cấu các hệ thống tổ chức tín dụng, nên việc duy trì trần lãi suất cũng là để hỗ trợ, ổn định thị trường tiền tệ. Với tình hình thực hiện và kết quả hoạt động của cơ cấu lại hệ thống TCTD, việc áp dụng trần lãi suất là cần thiết trong giai đoạn hiện nay. 

"Nhưng khi hệ thống TCTD hoạt động tốt hơn, an toàn, lành mạnh hơn thì NHNN sẽ xem xét dỡ bỏ các biện pháp không cần thiết" - Thống đốc nói.