Tiềm năng thu nhập từ dịch vụ của nhà băng nào lớn nhất?

Từ trước đến nay, thu nhập lãi thuần luôn đóng vai trò là nguồn thu chính của các ngân hàng. Dù vậy, vài năm trở lại đây, trong bối cảnh các ngân hàng đang có xu hướng giảm dần sự phụ thuộc vào cho vay, thu nhập từ các hoạt động dịch vụ phi truyền thống đã trở thành một trong các yếu tố quyết định tốc độ tăng trưởng thu nhập hoạt động (TNHĐ). 

Điều này càng trở nên quan trọng hơn với các ngân hàng khi NHNN đang có xu hướng thắt chặt tiền tệ hơn kể từ nửa sau năm 2018. Thu nhập dịch vụ ngày càng tăng trưởng mạnh hơn, đóng góp nhiều hơn vào TNHĐ, nhất là khi ngành ngân hàng đang dịch chuyển sang hướng ngân hàng bán lẻ. Thu nhập dịch vụ tăng lên chủ yếu là nhờ tăng trưởng cao của phí giao dịch, bảo lãnh, cùng với các dịch vụ giá trị gia tăng khác như bảo hiểm, môi giới, bán chéo, thẻ tín dụng và ngân hàng số.

Trong số các ngân hàng mà chứng khoán Rồng Việt (VDSC) phân tích, ACB và MBBank là các ngân hàng có đóng góp từ thu nhập dịch vụ cao nhất. Mức đóng góp của thu nhập dịch vụ ở HDBank là thấp nhất, dù vậy đang có đà tăng trưởng cao nhất trong 9 tháng đầu 2018. Các ngân hàng có tốc độ tăng trưởng thu nhập dịch vụ cao tiếp theo là MBBank và VietinBank. Trong khi đó, tỷ trọng đóng góp của thu nhập dịch vụ tại ACB, Vietcombank và BIDV đang có xu hướng giữ nguyên hoặc giảm nhẹ.

Theo nhận định của VDSC, HDBank và MBBank được dự đoán sẽ có tăng trưởng thu nhập dịch vụ cao nhất trong thời gian tới. 

Mặc dù thu nhập dịch vụ của HDBank chỉ đóng góp 1,9% vào TNHĐ trong 9 tháng 2017, nhưng tỷ trọng này đã tăng lên 2,6% trong cả năm 2017 và 5,0% trong 9 tháng 2018. Điều này là nhờ tăng trưởng mạnh trong hoạt động môi giới bảo hiểm, vốn chiếm trên 60% thu nhập dịch vụ của HDBank. VDSC kỳ vọng rằng ngân hàng này sẽ tiếp tục dẫn đầu về tăng trưởng thu nhập dịch vụ với khoảng 150% tăng trưởng trong năm 2018 và 70% tăng trưởng trong năm 2019.

Về phía MBBank, trong 9 tháng 2018, việc đẩy mạnh hoạt động của công ty bảo hiểm nhân thọ của MB Ageas Life đã giúp MBB tăng trưởng thu nhập từ bảo hiểm (tăng 220,6% so với cùng kỳ), từ đó đóng góp vào tăng trưởng vượt trội của thu nhập dịch vụ (tăng 62,9% so với cùng kỳ).

Thay vì tìm kiếm đối tác hợp tác phân phối bảo hiểm độc quyền, MBBank cam kết lâu dài với liên doanh bảo hiểm nhân thọ của chính họ. Do đó, MBBank nhiều khả năng sẽ đạt mức tăng trưởng bền vững trong dài hạn thay vì thu về những khoản thu nhập bất thường trong ngắn hạn. Mức tăng trưởng thu nhập dịch vụ của MBBank sẽ đạt khoảng 80% trong năm 2018 và 50% trong năm 2019, nhờ tăng trưởng thu nhập từ kinh doanh bảo hiểm. 

VietinBank cũng là một trong những ngân hàng có thu nhập từ dịch vụ tăng nhanh nhất. Trong 9 tháng đầu năm 2018, thu nhập dịch vụ thuần của nhà băng này đã tăng 55% so với cùng kỳ và chiếm khoảng 7,5% tổng TNHĐ của ngân hàng. 

Hệ thống ngân hàng lõi công nghệ cao của VietinBank được vận hành vào tháng 2/2017. VDSC kỳ vọng rằng, hệ thống này sẽ đủ mạnh và an toàn để phục vụ chiến lược ngân hàng bán lẻ; nâng cao khả năng phát triển các sản phẩm dịch vụ dành cho khách hàng SME, cá nhân và đưa VietinBank trở thành ngân hàng thanh toán của thị trường chứng khoán Việt Nam, vốn từng là sân chơi riêng của BIDV.  

ACB, Vietcombank và BIDV mặc dù có tốc độ tăng trưởng thu nhập dịch vụ thấp hơn, cũng đang có những kế hoạch riêng có thể thúc đẩy tỷ trọng đóng góp, bao gồm nâng cấp hệ thống và đầu tư vào ngân hàng số. 

Trong năm 2018, ACB đã tăng cường cung cấp dịch vụ trong nhiều hoạt động như giao dịch, thanh toán, đại lý bảo hiểm, bảo lãnh, môi giới chứng khoán và các dịch vụ khác. Phí từ hoạt động bảo hiểm và bảo lãnh được dự đoán sẽ có đóng góp đáng kể vào thu nhập dịch vụ của ngân hàng này từ năm 2018 trở đi. 

Ngoài ra, ACB cũng đang đầu tư 30-35 triệu USD mỗi năm cho dự án "Ngân hàng tương lai" sẽ triển khai trong giai đoạn 2020-2024. Dự án này sử dụng công nghệ và dữ liệu lớn (big data) để củng cố các hoạt động trong lĩnh vực ngân hàng bán lẻ, bao gồm việc triển khai lắp đặt mạng lưới máy nạp tiền tự động (CDM). 

Còn đối với Vietcombank, hoạt động dịch vụ cũng được thúc đẩy nhờ tăng cường bán chéo sản phẩm. Ngoài ra, nhà băng này sẽ chính thức triển khai hệ thống ngân hàng lõi mới từ năm 2019, với kỳ vọng phục vụ tốt hơn cho các khách hàng thuộc phân khúc bán lẻ. Thu nhập dịch vụ tại ACB và Vietcombank được dự báo sẽ tăng 30% cho năm 2018 và 2019.

Tại BIDV, mức tăng trưởng thu nhập dịch vụ thấp nhất trong số các ngân hàng mà VDSC theo dõi.  Tuy nhiên, ngân hàng cũng đang có kế hoạch nâng cấp hệ thống lõi từ cuối năm nay hoặc năm sau. Như vậy, thu nhập dịch vụ được kỳ vọng sẽ tăng trưởng nhanh hơn sau khi ngân hàng hoàn thiện dự án này, dù sẽ chậm hơn một chút so với các ngân hàng khác. Kế hoạch này cũng có thể sẽ gây áp lực lên tỷ lệ chi phí/thu nhập của BIDV. 

Đáng lưu ý, hiện chỉ còn Vietcombank và BIDV (giả sử ngân hàng này thoái vốn khỏi BIDV Metlife) là hai ngân hàng có tiềm năng thu được thu nhập bất thường cao từ hợp đồng hợp tác phân phối bảo hiểm độc quyền với các công ty bảo hiểm.