TPHCM: Nhà tái định cư chuyển thành nhà ở thương mại giá cao chót vót 65 triệu đồng/m2

Kiểm toán Nhà nước vừa công bố "Báo cáo kiểm toán hoạt động đầu tư xây dựng, mua nhà, đất phục vụ tái định cư (TĐC) và công tác quản lý, bố trí quỹ nhà, đất TĐC giai đoạn 2016-2020 của TP HCM".

Báo cáo kiểm toán dẫn số liệu của Sở Xây dựng TP HCM cho thấy tổng số quỹ nhà, đất đã hoàn thành phục vụ cho công tác TĐC, tính đến ngày 31-3-2017 là 39.991 căn nhà, nền đất (25.506 căn nhà và 14.485 nền đất). 

Các quận - huyện đã bố trí TĐC được 26.625 căn nhà, nền đất; chưa bố trí được 14.366 căn nhà, nền đất. Như vậy, số lượng quỹ nhà, đất còn tồn đọng tương đương 56,06% số lượng đã bố trí TĐC từ năm 2004 đến nay.

Báo cáo chỉ rõ tại khu đô thị mới (KĐTM) Thủ Thiêm đã đầu tư xây dựng 12.500 căn hộ phục vụ TĐC chưa phù hợp nhu cầu thực tế. Đến cuối năm 2016, TP HCM mới chỉ mua lại 6.714 căn hộ đã hoàn thành đưa vào bố trí TĐC trên tổng số 12.500 căn hộ.

Tính đến cuối tháng 8-2017, chỉ mới bố trí TĐC được 1.759 căn hộ. Cụ thể, đối với 3 dự án xây dựng chung cư thuộc khu TĐC 38,4 ha (phường Bình Khánh, quận 2), đến thời điểm kiểm toán, chỉ có dự án 1.080 căn được bàn giao cho Ban Quản lý đầu tư xây dựng KĐTM Thủ Thiêm và Công ty TNHH MTV Dịch vụ công ích quận 2 để đưa vào sử dụng; 2 dự án còn tồn đọng hơn 3.700 căn hộ.

Theo ghi nhận, nhiều dự án TĐC không người ở tại các khu đất "vàng" đang được chuyển thành nhà ở thương mại bán với giá cao chót vót. Đó là khu TĐC do Công ty Thuận Việt làm chủ đầu tư (có tên thương mại là New City) hiện đang được rao bán theo diện nhà ở thương mại. Ở khu vực tầng trệt của dự án, nhiều cửa hàng tiện ích, cà phê, thức ăn nhanh đã tổ chức hoạt động.

Trong vai khách hàng, chúng tôi hỏi mua, nhân viên một sàn giao dịch bất động sản cho biết giá bán khoảng từ 47 triệu - 65 triệu đồng/m2 (khoảng 2 tỉ - 3,5 tỉ đồng/căn). Được biết dự án có tổng cộng khoảng 1.300 căn. Như vậy, nếu bán hết số căn hộ này, chủ đầu tư có thể thu về khoảng từ 3.500 tỉ - 4.200 tỉ đồng.

Dự án New City thuộc khu tái định cư lớn nhất TP.HCM được xây dựng tại Thủ Thiêm, nhưng hiện đang được rao bán là nhà ở thương mại

Theo một lãnh đạo Sở Xây dựng TP.HCM, trước đây khi đóng góp ý kiến xây dựng các khu TĐC, các sở, ngành, quận, huyện đồng ý phương án xây nhà TĐC nhằm đảm bảo chỗ ở ổn định cho người dân và thực hiện chính sách giãn dân. Nhưng khi dự án hoàn thành thì người dân lại không muốn nhận nhà.

Để giải quyết thực trạng hiện này, theo vị lãnh đạo này cần cho phép các chủ đầu tư chuyển sang nhà ở thương mại để thu hồi vốn. Bởi một số dự án TĐC được xây dựng bằng tiền của doanh nghiệp. Chẳng hạn, tại khu TĐC Q.2 được đầu tư xây dựng theo phương thức nhà nước huy động vốn của doanh nghiệp thực hiện, sau đó thanh toán bằng quỹ đất khác cho chủ đầu tư.

Một số chuyên gia bất động sản cho rằng để tránh bị trục lợi, thất thoát, không nên thực hiện việc chuyển đổi bằng hình thức thu tiền sử dụng đất mà nên tổ chức đấu thầu, bán đấu giá công khai dưới sự giám sát của nhiều tổ chức, đơn vị.

Trong báo cáo trên, Kiểm toán Nhà nước còn chỉ ra nhiều tồn tại, bất cập trong công tác quản lý. Cụ thể, công tác quản lý, điều hành chưa phát hiện hết các sai sót về khối lượng, đơn giá trong hồ sơ thanh quyết toán; việc nghiệm thu, bàn giao, thanh lý hợp đồng thẩm định giá không bảo đảm quy định...

Làm nhà tái định cư diện tích lớn, gần trung tâm, tiền đền bù dân nghèo không đủ để mua. Còn làm dự án quá xa trung tâm thành phố dân không mặn mà vô ở vì xa nơi sinh hoạt, làm việc. Hậu quả, nhà TĐC "ế", xuống cấp. Chính quyền chỉ còn cách đập bỏ hoặc chuyển sang nhà ở thương mại bán giá cao. Cuối cùng người dân bị giải tỏa vẫn không được hưởng lợi gì.

Chính sách của Nhà nước là giúp dân có chỗ ở mới bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ nên tôi cho rằng giải pháp tốt nhất là chấm dứt ngay cơ chế TĐC vì những nguy cơ lãng phí và trục lợi. Đồng thời đền bù giải phóng mặt bằng cho người dân theo đúng cơ chế thị trường, thậm chí có thể cao hơn 20% - 30%. Còn lựa chọn nhà nào, ở đâu là quyền quyết định của người dân, không nên áp đặt buộc người dân phải ở nhà TĐC do Nhà nước xây.  

Theo ông Đinh Duy Trinh, Tổng giám đốc Công ty CP Tập đoàn bất động sản Việt Nam (VNG Real), nguyên nhân khiến các khu tái định cư của TP.HCM ế ẩm, bỏ hoang là do khi thực hiện các dự án này thành phố đã không thăm dò, hỏi ý kiến người dân. 

Chẳng hạn tại Dự án Vĩnh Lộc B dùng để bố trí tái định cư cho các hộ dân bị giải tỏa ở các quận 1, 6, 8, 11, Bình Tân, Tân Phú, Tân Bình, Phú Nhuận, Bình Thạnh và H.Bình Chánh, nhưng quá xa nơi ở cũ nên người dân không muốn ở. Trong khi khu tái định cư Thủ Thiêm nằm ở vị trí vàng, nhưng vẫn ế vì triển khai quá chậm, đa số người dân đều tự nhận tiền để mua nhà nơi khác ở.