Trục lợi 'đất vàng' từ cổ phần hóa ở Đà Nẵng

Thanh tra vào cuộc

Thanh tra TP. Đà Nẵng vừa công bố quyết định thanh tra việc quản lý, sử dụng đất đai đối với 9 thửa đất tại Công ty Cổ phần (CTCP) Lương thực Đà Nẵng và CTCP Vật liệu xây dựng, Xây lắp và Kinh doanh nhà Đà Nẵng.

Theo Thanh tra TP. Đà Nẵng, ngày 25/3/2022, UBND TP. Đà Nẵng có công văn số 182/UBND-ĐTĐT về việc giao Thanh tra thành phố tổ chức thanh tra quản lý đất đai theo kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước tại khoản 5, Phần III của báo cáo Kiểm toán (Công văn số 126/KTNN-TH ngày 3/5/2019). Đây là cuộc thanh tra đột xuất được Chủ tịch UBND thành phố giao.

Theo tìm hiểu, tháng 5/2019, Kiểm toán Nhà nước khu vực III có báo cáo kiểm toán việc quản lý và sử dụng đất trong và sau quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước giai đoạn 2011-2017 trên địa bàn TP. Đà Nẵng.

Kiểm toán Nhà nước Khu vực III đã phát hiện nhiều sai phạm trong việc phê duyệt phương án sử dụng đất, xác định giá trị quyền sử dụng đất khi cổ phần hóa và không tuân thủ pháp luật trong quản lý, sử dụng đất sau khi cổ phần hóa, gây thất thoát nhiều tỷ đồng.

Thửa đất số 16 Lý Thường Kiệt của CTCP Lương thực Đà Nẵng được xây dựng chung cư cao cấp. Ảnh: Thành Vân.

Trong đó, CTCP Vật liệu xây dựng, Xây lắp và Kinh doanh nhà Đà Nẵng được UBND TP. Đà Nẵng phê duyệt giá trị quyền sử dụng đất thửa đất 158 - Nguyễn Chí Thanh (diện tích hơn 0,3ha) là hơn 12,3 tỷ đồng.

Sau đó, công ty này đã chuyển nhượng cho hai cá nhân quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền trên đất tại 158 - Nguyễn Chí Thanh với tổng giá trị chuyển nhượng 11,7 tỷ đồng, thấp hơn 773,8 triệu đồng và không thực hiện đúng với phương án sử dụng đất đã được UBND thành phố phê duyệt.

Tại CTCP Lương thực Đà Nẵng, ngay sau khi được UBND TP. Đà Nẵng cho phép chuyển sang hình thức giao đất có thu tiền sử dụng đất và chuyển đổi mục đích sử dụng đất, công ty đã chuyển nhượng 7/8 thửa đất (gồm thửa đất 294 Cách Mạng Tháng Tám, 60 Hùng Vương, 16 Lý Thường Kiệt, 52 Nguyễn Chí Thanh, 751 Ngô Quyền, 49 Lý Thường Kiệt, 62 Tôn Đức Thắng; 1/8 thửa đất (số 95 Lê Lợi) được giao cho cá nhân và sử dụng thửa đất còn lại góp vốn kinh doanh, hình thành pháp nhân mới là CTCP Bất động sản Chiến Thắng Việt Nam.

Việc chuyển nhượng và góp vốn kinh doanh nói trên đã giúp cho CTCP Lương thực Đà Nẵng thu lợi hơn 13,6 tỷ đồng.

Kiểm toán nhà nước kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND TP. Đà Nẵng thanh tra làm rõ việc tại CTCP Lương thực và CTCP Vật liệu xây dựng, Xây lắp và Kinh doanh nhà Đà Nẵng để xem xét trách nhiệm cá nhân, tập thể có liên quan theo quy định của pháp luật.

Thửa đất 59 Lê Duẩn liên quan đến CTCP Đầu tư phát triển nhà Đà Nẵng. Ảnh: Thành Vân.

Nhiều khu "đất vàng" bị phù phép

Ngoài 2 doanh nghiệp đang trong quá trình thanh tra trên, tại Đà Nẵng, CTCP Đầu tư phát triển nhà Đà Nẵng (NDN) cũng có hàng loạt sai phạm về quản lý, sử dụng đất trước và sau cổ phần hóa.

Quá trình thanh tra tại công ty này cũng chỉ ra nhiều sai phạm trong việc chấp hành chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng đất đối với đối với 7 dự án nhà, đất và dự án liên quan đến NDN có nhiều hạn chế, vi phạm pháp luật.

Các sai phạm xảy ra tại các nhà, đất mà công ty này được giao trong giai đoạn trước và sau cổ phần hóa gồm: Dự án Khu dân cư Bắc Phan Bá Phiến; dự án Khu dân cư Hòa Phát 3 mở rộng quận Cẩm Lệ; nhà, đất 31 Núi Thành; dự án Chung cư cao tầng 6 Nguyễn Du; chung cư 38 Nguyễn Chí Thanh; thửa đất 59 Lê Duẩn; dự án Bắc nút giao thông Hòa Cầm.

Như tại Khu dân cư Bắc Phan Bá Phiến (quận Sơn Trà, diện tích 124.152,3m2), UBND TP. Đà Nẵng quyết định giá đất thô để thu tiền sử dụng đất thiếu cơ sở, thấp hơn giá đất thô do Hội đồng thẩm định giá đất thành phố và Sở Tài chính đề xuất. Việc xác định giá đất tại dự án này bằng giá đất giao năm 2006 đối với phần diện tích tăng thêm do điều chỉnh quy hoạch dự án năm 2009 vi phạm quy định pháp luật.

Có 50 lô đất được thống kê thuộc quỹ đất tái định cư nhưng thực tế không bố trí tái định cư  và hai lô đất (lô 27 - L4 và lô L7) không thể hiện trong hồ sơ xác định giá trị doanh nghiệp để không định giá quyền sử dụng đất tại thời điểm xác định giá trị doanh nghiệp. Điều này vi phạm Nghị định 109/2007 của Chính phủ và Thông tư 146/2007 của Bộ Tài chính. Sau khi cổ phần hóa, NDN chuyển nhượng những lô đất này để hưởng lợi.

Cùng với đó, NDN tự xác định giá trị 155 lô đất còn đến thời điểm 2009 là vi phạm quy định tại khoản 1, khoản 4 Điều 22 Nghị định số 109/2007/NĐ-CP. Việc xác định giá trị quyền sử dụng đất của 155 lô đất không thể hiện phương pháp xác định giá đất; việc xác định giá đất theo từng loại đường thiếu cơ sở; định giá quyền sử dụng đất tại đường 5,5m, 10,5m Phan Bá Phiến thấp hơn so với giá đất của thành phố quy định.

Hay tại dự án Khu dân cư Hòa Phát 3 mở rộng quận Cẩm Lệ (diện tích 109.272m2), UBND TP. Đà Nẵng không có văn bản giao đất đối với phần diện tích đất tăng thêm; xác định giá đất bằng giá đất giao năm 2007 đối với phần diện tích đất tăng thêm do điều chỉnh quy hoạch dự án năm 2010 là vi phạm Điều 11 Nghị định số 69/2009/NĐ-CP.

Đồng thời, việc xác định giá trị quyền sử dụng đất khi cổ phần hóa tại dự án này vi phạm quy định của pháp luật về đất đai, về cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, có dấu hiệu gây thất thoát vốn nhà nước trong doanh nghiệp.

Cụ thể, việc thống kê 35 lô đất thuộc quỹ đất tái định nhưng thực thế không bố trí tái định cư để không định giá lại quyền sử dụng đất tại thời điểm xác định giá trị doanh nghiệp là vi phạm Nghị định. Sau khi cổ phần hóa, công ty NDN cổ phần chuyển nhượng để hưởng lợi.

Ngoài ra, việc NDN tự xác định giá trị 58 lô đất còn đến thời điểm 30/4/2009 là vi phạm quy định. Việc xác định các lô đất này không thể hiện phương pháp xác định giá đất; định giá đất theo loại đường thiếu cơ sở; không tính hệ số lô ngã ba, tư; không thể hiện cơ sở xác định giá vốn để làm cơ sở định giá quyền sử dụng đất...