TS. Nguyễn Quốc Hùng: Hướng tới hệ sinh thái ngân hàng số bền vững, đổi mới nhưng an toàn, cá nhân hóa nhưng bảo vệ quyền riêng tư

Ngày 25/9/2025, tại Khách sạn JW Marriott Hà Nội, Hội thảo và Triển lãm cấp cao thường niên ngành Ngân hàng – Smart Banking 2025 – chính thức diễn ra với chủ đề “Đột phá chuyển đổi số ngành ngân hàng : Dữ liệu là nền tảng, khách hàng là trung tâm”. Sự kiện được tổ chức dưới sự bảo trợ của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN), do Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA) phối hợp cùng Tập đoàn IEC thực hiện, đồng hành bởi Hiệp hội Dữ liệu quốc gia và Hiệp hội An ninh mạng quốc gia.

Nhiều tổ chức tín dụng đã chuyển số hóa từng quy trình sang thiết kế lại toàn bộ hành trình khách hàng

Phát biểu khai mạc Hội thảo - Triển lãm Smart Banking 2025,Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Nguyễn Quốc Hùng khẳng định, chủ đề“Đột phá chuyển đổi số ngành Ngân hàng: Dữ liệu là nền tảng, khách hàng là trung tâm”của Smart Banking năm nay vừa mang tính tiếp nối, vừa thể hiện bước chuyển mạnh mẽ về chất trong giai đoạn mới của chuyển đổi số ngành Ngân hàng, từ mở rộng năng lực số sang kiến tạo mô hình vận hành dựa trên dữ liệu toàn diện và trải nghiệm cá nhân hóa sâu hơn cho khách hàng.

"Thời gian qua chúng ta đã chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của hệ sinh thái dịch vụ tài chính số: thanh toán không dùng tiền mặt mở rộng; ngân hàng số trở thành kênh chủ đạo; định danh, xác thực điện tử tiến bộ; các mô hình hợp tác giữa ngân hàng – Fintech – nền tảng số tăng trưởng; năng lực phân tích dữ liệu, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và học máy được đẩy mạnh trong thẩm định tín dụng, quản lý rủi ro, phòng chống gian lận, tối ưu hóa vận hành, chăm sóc khách hàng đa kênh", TS. Nguyễn Quốc Hùng chia sẻ.

Theo Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký VNBA, nhiều tổ chức tín dụng đã chuyển từ số hóa từng quy trình sang thiết kế lại toàn bộ hành trình khách hàng; từ việc “sở hữu dữ liệu rời rạc” sang “quản trị dữ liệu như một tài sản chiến lược”; từ phản ứng thụ động sang dự báo, chủ động gợi mở nhu cầu.

Đến nay, hầu hết dịch vụ ngân hàng cơ bản đã được số hóa trên các kênh điện tử; nhiều ngân hàng ghi nhận trên 95% giao dịch thực hiện qua kênh số thay vì tại quầy truyền thống. Hệ sinh thái ngân hàng số ngày càng đa dạng, thông minh đem lại tiện ích hấp dẫn cho khách hàng, từ chuyển tiền, thanh toán hóa đơn, gửi tiết kiệm đến vay online… ngay trên điện thoại. Nhiều nghiệp vụ cơ bản đã được số hóa hoàn toàn 100% (tiền gửi tiết kiệm, tiền gửi có kỳ hạn, mở và sử dụng tài khoản thanh toán, mở thẻ ngân hàng , ví điện tử, chuyển tiền, cho vay...).

Đến nay, có gần 87% người Việt Nam trưởng thành có tài khoản ngân hàng ; giá trị thanh toán không dùng tiền mặt (TTKDTM) gấp 25 lần GDP. Trong 7 tháng đầu năm 2025 so với cùng kỳ năm 2024, giao dịch không dùng tiền mặt qua mã QR tăng 66,73% về số lượng và 159% về giá trị. Việt Nam cũng tiên phong kết nối thanh toán bán lẻ xuyên biên giới qua mã QR với Thái Lan, Campuchia và Lào, hướng tới mở rộng trong khu vực châu Á. Bên cạnh đó, NHNN là cơ quan với 7 năm liên tiếp dẫn đầu bảng xếp hạng cải cách hành chính của các bộ, cơ quan ngang bộ.

Chìa khoá để giải quyết nhiều bài toán đan xen

Dù TTKDTM đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận, tuy nhiên, TS. Nguyễn Quốc Hùng cũng thẳng thắn chỉ ra rằng, để đạt tới những “đột phá” thực sự trong năm 2025 và các giai đoạn tiếp theo, cần giải quyết đồng thời nhiều bài toán đan xen: chuẩn hóa và làm sạch dữ liệu ở quy mô toàn hệ thống; xây dựng kiến trúc dữ liệu hợp nhất thay vì chồng lớp giải pháp; thiết lập khung quản trị dữ liệu – bảo mật – quyền riêng tư – đạo đức sử dụng dữ liệu nhất quán; tăng cường khả năng liên thông dữ liệu có kiểm soát giữa ngân hàng với các nền tảng định danh, dữ liệu dân cư, doanh nghiệp, thương mại điện tử, bảo hiểm, viễn thông; nâng cao năng lực phân tích thời gian thực phục vụ ra quyết định tức thời trong cấp tín dụng, quản lý rủi ro hoạt động và giám sát gian lận. Đồng thời, phải giữ nguyên tắc: Khách hàng là trung tâm về giá trị, trải nghiệm, an toàn và niềm tin – không phải chỉ là trung tâm trong khẩu hiệu.

"Để có thể cung cấp các sản phẩm, dịch vụ ngân hàng có hàm lượng công nghệ cao, dịch vụ cá nhân hóa cao nhằm tăng trải nghiệm của khách hàng, việc thu thập, khai thác và xử lý dữ liệu luôn được coi trọng", TS. Nguyễn Quốc Hùng nhận định.

Theo đó, sự phát triển nhanh chóng của chiến lược kinh doanh dựa trên dữ liệu trong ngành Ngân hàng đã tạo ra những lợi ích đáng kể. Cụ thể, các ngân hàng có thể tăng cường việc tiếp cận khách hàng, tạo ra các sản phẩm và dịch vụ có tính cá nhân hóa cao, đồng thời, tối ưu hóa quy trình phát hiện rủi ro và phòng ngừa gian lận, cải thiện quy trình vay và xử lý hồ sơ vay vốn, tăng cường khả năng dự đoán và phân tích thị trường.

Đến nay, nhiều tổ chức tín dụng đã triển khai các giải pháp cho phép khách hàng mở tài khoản thanh toán dựa trên xác thực dữ liệu dân cư; cho phép định danh, xác minh thông tin khách hàng bằng thẻ căn cước công dân gắn chíp hoặc ứng dụng VNeID; làm sạch thông tin khách hàng với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư; tối ưu quá trình cho vay bằng các giải pháp chấm điểm tín dụng, xác thực thông tin đa chiều bằng dữ liệu dân cư…

Tính đến ngày 13/6/2025, ngành Ngân hàng đã có hơn 117 triệu hồ sơ khách hàng (CIF) được đối chiếu sinh trắc học qua CCCD gắn chip hoặc VNeID (đạt gần 100% tổng lượng tài khoản thanh toán cá nhân phát sinh giao dịch trên kênh số); hơn 927 nghìn hồ sơ khách hàng tổ chức đã được đối chiếu thông tin sinh trắc học (đạt hơn 70% tổng số lượng tài khoản thanh toán tổ chức phát sinh giao dịch trên kênh số); Trung tâm Thông tin tín dụng Quốc gia (CIC) đã phối hợp với C06, Bộ Công an hoàn thành 6 đợt đối chiếu, làm sạch dữ liệu khách hàng với khoảng 57 triệu lượt hồ sơ khách hàng theo phương thức offline.

63 TCTD đã triển khai ứng dụng thẻ CCCD gắn chip qua thiết bị tại quầy; 57 TCTD và 39 tổ chức trung gian thanh toán đã triển khai ứng dụng thẻ CCCD gắn chip qua ứng dụng Mobile app; 32 TCTD và 15 tổ chức trung gian thanh toán đang triển khai ứng dụng VneID.

Bước chuyển “Dữ liệu là nền tảng – Khách hàng là trung tâm” không đơn thuần là triển khai thêm vài hệ thống công nghệ. Đó là sự dịch chuyển tư duy quản trị: từ quản lý chức năng sang quản lý quy trình; từ báo cáo hậu kiểm sang phân tích dự báo; từ đo lường cục bộ sang tối ưu hóa tổng thể giá trị vòng đời khách hàng; từ “thu thập dữ liệu càng nhiều càng tốt” sang “dữ liệu đúng – sạch – được phép – có mục đích rõ ràng – tạo ra giá trị thực sự”.

"Chúng ta đang đi tiếp trong bối cảnh cơ hội và áp lực đan xen. Cơ hội đến từ quy mô thị trường số ngày càng mở rộng; nhu cầu dịch vụ tài chính thông minh, liền mạch, cá nhân hóa sâu của người dân và doanh nghiệp; tiến bộ của AI tạo sinh, phân tích nâng cao, điện toán đám mây, bảo mật định danh sinh trắc học; sự đồng hành tích cực của cơ quan quản lý trong hoàn thiện khung pháp lý số. Áp lực đến từ cạnh tranh ngày càng tăng với sự tham gia của các tổ chức phi truyền thống; kỳ vọng của khách hàng tăng nhanh hơn chu kỳ đầu tư hạ tầng; rủi ro an ninh mạng tinh vi; yêu cầu tuân thủ phòng chống rửa tiền, bảo vệ dữ liệu cá nhân, quản trị mô hình AI minh bạch; khoảng cách kỹ năng số và kỹ năng tổng hợp giữa công nghệ - dữ liệu - nghiệp vụ", TS. Nguyễn Quốc Hùng chia sẻ.

Vì vậy, TS. Nguyễn Quốc Hùng nhấn mạnh chủ đề Smart Banking năm nay vì vậy không chỉ bàn về công nghệ, mà nhấn mạnh sự kết hợp hài hòa giữa: Chiến lược - Dữ liệu - Công nghệ - Con người, đặt trên nền tảng quản trị rủi ro và tuân thủ chủ động. Từ đó hướng tới một hệ sinh thái ngân hàng số bền vững: đổi mới nhưng an toàn, nhanh nhưng chuẩn mực, cá nhân hóa nhưng bảo vệ quyền riêng tư, mở kết nối nhưng kiểm soát chặt chẽ rủi ro hệ thống.

Nhận diện nút thắt, tìm kiếm giải pháp đột phá

Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Nguyễn Quốc Hùng cho rằng, Hội thảo - Triển lãm Smart Banking năm nay cũng là dịp để nhìn lại chặng đường đã qua, nhận diện những nút thắt còn tồn tại: dữ liệu trùng lặp, phân mảnh; tỷ lệ tự động hóa chưa đồng đều; ứng dụng AI còn tập trung ở một số chức năng thay vì toàn chuỗi; đo lường giá trị chuyển đổi số đôi khi vẫn thiên về số lượng giao dịch thay vì chất lượng tương tác và giá trị vòng đời khách hàng. Đồng thời, đây là lúc chúng ta đề xuất các giải pháp mang tính đột phá.

Với tinh thần đó, TS. Nguyễn Quốc Hùng gợi mở một số nhóm nội dung thảo luận trọng tâm để đại biểu, các diễn giả và chuyên gia cùng tập trung trao đổi trong các phiên tiếp theo:

Một là,đánh giá thực trạng và bài học chuyển đổi số giai đoạn vừa qua - đặc biệt về dữ liệu định danh, dữ liệu giao dịch, quản trị dữ liệu, bảo mật, an toàn và khả năng tương tác - từ đó đề xuất hoàn thiện chính sách, cơ chế thúc đẩy chia sẻ và khai thác dữ liệu có trách nhiệm.

Hai là,các mô hình kiến trúc dữ liệu tiên tiến và chuẩn quản trị dữ liệu; đo lường giá trị dữ liệu; tối ưu hóa quy trình vận hành dữ liệu phục vụ AI và tự động hóa thông minh.

Ba là,chiến lược “Khách hàng là trung tâm” trong bối cảnh đa kênh - cá nhân hóa hành trình, quản trị vòng đời, trải nghiệm dự đoán, tích hợp dữ liệu hành vi - kết hợp với quản trị rủi ro chủ động và bảo vệ người tiêu dùng.

Bốn là,ứng dụng thực tiễn AI và AI tạo sinh trong tín dụng, vận hành, chăm sóc khách hàng, phòng chống gian lận, tuân thủ thông minh; đạo đức AI.

Năm là,an ninh mạng, bảo vệ dữ liệu cá nhân, phòng chống gian lận trực tuyến và tội phạm công nghệ cao - xây dựng năng lực phòng thủ chủ động đa lớp và cơ chế phối hợp chia sẻ cảnh báo sớm trong toàn ngành.

Sáu là,phát triển nguồn nhân lực số - mô hình đào tạo, nâng cấp kỹ năng nội bộ, hợp tác với cơ sở đào tạo, cơ chế thu hút và giữ chân chuyên gia dữ liệu – công nghệ - phân tích - quản trị rủi ro.

Bảy là,thúc đẩy hệ sinh thái hợp tác ngân hàng - Fintech - Insurtech - nền tảng số - doanh nghiệp hạ tầng - bảo mật - các trung tâm dữ liệu dân cư, thương mại; khung kết nối mở bảo đảm tính an toàn và hiệu quả.

Thông qua Hội thảo – Triển lãm Smart Banking 2025, TS. Nguyễn Quốc Hùng kỳ vọng sẽ hình thành đồng thuận cao hơn về các ưu tiên chiến lược giai đoạn tới: hoàn thiện nền tảng dữ liệu dùng chung; mở rộng phạm vi số hóa giá trị gia tăng thay vì chỉ số hóa giao dịch; định hình khung quản trị rủi ro mô hình và dữ liệu; tăng tốc cá nhân hóa có trách nhiệm; củng cố niềm tin khách hàng bằng minh bạch, bảo mật, bảo vệ quyền riêng tư và ứng xử dữ liệu đạo đức.

"Tôi tin rằng các tham luận chuyên sâu, các phiên thảo luận và không gian triển lãm giải pháp công nghệ sẽ giúp các tổ chức tín dụng tiếp cận thực tiễn mới, so sánh mức độ trưởng thành chuyển đổi số, tìm ra đối tác phù hợp và mở ra các sáng kiến hợp tác cụ thể. Đặc biệt, diễn đàn hôm nay cũng tạo cơ hội kết nối giữa cơ quan quản lý - tổ chức tín dụng - doanh nghiệp công nghệ nhằm rút ngắn khoảng cách giữa định hướng chính sách và triển khai thực tiễn", TS. Nguyễn Quốc Hùng tin tưởng.

Với tinh thần đó, TS. Nguyễn Quốc Hùng trân trọng đề nghị các diễn giả, các đại biểu tích cực trao đổi cởi mở, thẳng thắn, chia sẻ kinh nghiệm và hiến kế giải pháp để chúng ta không chỉ theo kịp mà còn kỳ vọng tiến kịp và vượt lên trong một số phân khúc mũi nhọn của tài chính số, góp phần vào mục tiêu chuyển đổi số quốc gia, phát triển kinh tế số bền vững, bao trùm.