Từ 'Xe của mọi người' đến đế chế tỷ đô: Hành trình 87 năm thăng trầm của Volkswagen

Ngày 28 tháng 5 năm 1937, tại nước Đức, một công ty ô tô nhỏ mang tên “Volkswagen ” chính thức được thành lập.

Cái tên mang ý nghĩa giản dị – “Xe của mọi người” – đã mở đầu cho một hành trình đầy kịch tính, thăng trầm và vươn lên mạnh mẽ để trở thành một trong những nhà sản xuất ô tô lớn nhất hành tinh.

Trải qua chiến tranh, khủng hoảng và những vụ bê bối đình đám, thương hiệu Volkswagen vẫn giữ vững vị trí trung tâm trong ngành công nghiệp xe hơi toàn cầu.

Giấc mơ xe hơi cho mọi nhà

Thập niên 1930 là giai đoạn ô tô vẫn còn là món hàng xa xỉ, chỉ dành cho tầng lớp thượng lưu ở châu Âu và Mỹ.

Nhưng tại nước Đức, một ý tưởng khác đã manh nha: tạo ra một chiếc xe hơi giá rẻ, dễ sử dụng và có thể được sở hữu bởi các gia đình trung lưu bình dân.

Với sự bảo trợ của chính phủ, dự án Volkswagen ra đời như một phần trong kế hoạch công nghiệp hóa toàn diện.

Ferdinand Porsche , kỹ sư trưởng được chọn dẫn dắt dự án, đã thiết kế ra một nguyên mẫu ô tô với kiểu dáng bo tròn, động cơ đặt phía sau, làm mát bằng không khí – một hình hài sau này trở thành huyền thoại với tên gọi Beetle (con bọ) .

Dự kiến đây sẽ là mẫu xe tiêu chuẩn, giá cả phải chăng cho mọi công dân Đức.

Tuy nhiên, kế hoạch đã bị gián đoạn nghiêm trọng khi Thế chiến thứ hai nổ ra. Nhà máy Volkswagen bị chuyển sang sản xuất xe quân sự cho Đức quốc xã, và những giấc mơ về “xe cho mọi người” bị tạm gác lại.

Tái sinh sau chiến tranh

Sau khi Đức thất bại trong Thế chiến II, nhà máy Volkswagen tại Wolfsburg bị quân Đồng minh tiếp quản. Không ai nghĩ rằng một thương hiệu từng gắn liền với Đức quốc xã có thể được hồi sinh – cho đến khi một sĩ quan người Anh tên là Ivan Hirst nhận ra tiềm năng to lớn của nhà máy này.

Dưới sự quản lý của lực lượng chiếm đóng Anh, dây chuyền sản xuất Beetle được khôi phục và chính thức khởi động lại vào cuối thập niên 1940.

Từ đây, VW Beetle – với thiết kế độc đáo, động cơ bền bỉ, giá thành phải chăng – dần chiếm được cảm tình của người tiêu dùng tại châu Âu, rồi lan rộng sang Bắc Mỹ .

Đến cuối những năm 1950 và đầu 1960, VW Beetle đã trở thành biểu tượng toàn cầu. Không ai có thể ngờ rằng một thiết kế được thai nghén trong lòng chiến tranh lại trở thành “chiếc xe của tự do” trong mắt giới trẻ phương Tây.

Đỉnh cao và bước ngoặt

Năm 1972, Volkswagen Beetle vượt qua Ford Model T để trở thành mẫu xe bán chạy nhất thế giới. Nhưng sự thống trị của Beetle không kéo dài mãi mãi.

Cuộc khủng hoảng dầu mỏ năm 1973, cùng sự vươn lên mạnh mẽ của các đối thủ Nhật Bản như Toyota , Honda… khiến Volkswagen phải nghĩ đến chiến lược mới.

Và rồi, năm 1974, một mẫu xe hoàn toàn khác được ra đời: Volkswagen Golf . Đây là mẫu xe hatchback nhỏ gọn, dẫn động cầu trước, động cơ đặt trước – đi ngược lại hoàn toàn với Beetle nhưng lại phù hợp hơn với xu thế hiện đại.

Tuy nhiên, ngay sau đói Volkswagen Golf đã nhanh chóng trở thành biểu tượng mới của Volkswagen , mở ra một kỷ nguyên sản phẩm đa dạng và đầy sức sống.

Từ cuối thế kỷ 20 sang đầu thế kỷ 21, Volkswagen tiếp tục mở rộng danh mục sản phẩm và thâu tóm hàng loạt thương hiệu lớn: Audi, SEAT, Skoda, Bentley, Bugatti, Lamborghini và Porsche .

Họ trở thành một trong ba “đại gia” xe hơi toàn cầu, cạnh tranh trực tiếp với Toyota và General Motors về sản lượng cũng như doanh số.

Sóng gió và bê bối

Dù liên tục tăng trưởng, Volkswagen cũng không tránh khỏi những cú ngã đau đớn. Năm 2015, cả thế giới xe hơi chấn động trước vụ bê bối “Dieselgate” – khi Volkswagen bị phát hiện cài phần mềm gian lận khí thải trên hàng triệu xe động cơ diesel để vượt qua các bài kiểm tra môi trường ở Mỹ và châu Âu.

Vụ việc gây thiệt hại hàng chục tỷ USD, khiến nhiều lãnh đạo cấp cao bị cách chức, thậm chí bị truy tố. Danh tiếng của thương hiệu bị ảnh hưởng nghiêm trọng, buộc Volkswagen phải cải tổ toàn diện chiến lược kinh doanh và phát triển.

Tuy nhiên, thay vì gục ngã, Volkswagen đã chọn cách tiến thẳng vào tương lai. Họ đầu tư mạnh mẽ vào xe điện, ra mắt dòng sản phẩm ID – bao gồm ID.3, ID.4… – với mục tiêu trở thành nhà sản xuất xe điện số một thế giới.

Đến năm 2024, Volkswagen là một trong những tập đoàn ô tô dẫn đầu về sản lượng xe điện tại châu Âu và đang mở rộng mạnh mẽ ra thị trường Trung Quốc, Bắc Mỹ .

Biểu tượng vượt thời gian

Ngày nay, khi nhắc đến Volkswagen , người ta không chỉ nhớ đến “con bọ” huyền thoại hay chiếc Golf tinh tế, mà còn nhớ đến một thương hiệu đã liên tục thay đổi, tự làm mới và đứng dậy sau khủng hoảng.

Với hơn 87 năm lịch sử, Volkswagen đã sản xuất hơn 150 triệu xe trên toàn cầu, có mặt tại hơn 150 quốc gia, sử dụng hàng trăm ngàn lao động và đóng góp không nhỏ vào sự phát triển của ngành công nghiệp ô tô toàn cầu.

Không ai có thể phủ nhận rằng Volkswagen – với xuất phát điểm là “xe cho mọi người” – đã trở thành “xe cho mọi thời đại”.

Và ngày 28 tháng 5 năm 1937 – ngày thương hiệu ấy chính thức được thành lập – đã mãi mãi đi vào lịch sử không chỉ của nước Đức, mà còn của cả nhân loại, như một mốc son của khát vọng đưa công nghệ đến với đại chúng.