Tỷ giá tăng mạnh, ngân hàng lãi nghìn tỷ từ kinh doanh ngoại hối

Theo báo cáo tài chính quý III, một loạt ngân hàng báo cáo lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh ngoại hối tăng trưởng mạnh trong 9 tháng đầu năm.

Vượt trội so với các nhà băng còn lại, Vietcombank tiếp tục là ngân hàng lãi nhiều nhất từ kinh doanh ngoại hối với 4.581 tỷ đồng, tăng trưởng 43% so với cùng kì năm 2021. Với kết quả trên, đây là mảng tăng trưởng tốt nhất trong các hoạt động kinh doanh chính của Vietcombank và gấp 2,4 lần tốc độ tăng trưởng tổng thu nhập hoạt động.

Tại VietinBank, lãi thuần từ kinh doanh ngoại hối tăng hơn 80% đạt kỷ lục 2.440 tỷ đồng, trong khi tổng thu nhập chỉ tăng trưởng 20,6%. Tương tự, mảng kinh doanh này mang về cho BIDV 2.011 tỷ đồng, tăng 62% so cùng kỳ với năm trước và là nguồn thu tăng trưởng mạnh nhất trong 9 tháng đầu năm.

Thống kê sơ bộ cho thấy, lãi thuần từ kinh doanh ngoại hối của nhóm ba ngân hàng TMCP Nhà nước trong 9 tháng đầu năm đã đạt trên 9.000 tỷ đồng, chiếm khoảng 60% tổng lãi thuần của 28 ngân hàng niêm yết và giao dịch trên thị trường. Trong đó, riêng Vietcombank nắm giữ gần 1/3 khoản lãi thuần từ kinh doanh ngoại hối. Con số trên cho thấy vị thế vượt trội của các ngân hàng quốc doanh, đặc biệt là VietcomBank trong mảng kinh doanh này.

Tại nhóm ngân hàng tư nhân thì MB, MSB, Sacombank và HDBank cũng cũng là những ngân hàng thu lãi lớn từ kinh doanh ngoại hối với mức tăng trưởng rất cao.

Cụ thể, lãi thuần từ mảng này của MB và Sacombank đạt lần lượt 1.340 tỷ đồng và 759 tỷ đồng, tăng 45% so với cùng kỳ. Trong khi HDBank thu về gần 200 tỷ từ kinh doanh ngoại hối trong 9 tháng đầu năm, gấp gần 2,3 lần năm trước; còn MSB có được gần 889 tỷ đồng từ mảng kinh doanh này, gấp 3,2 lần cùng kỳ.

Ngoài những cái tên nêu trên, nhiều ngân hàng quy mô tầm trung cũng lãi hàng trăm tỷ từ hoạt động kinh doanh ngoại hối như Eximbank (351 tỷ, tăng 32,5%), TPBank (330 tỷ, gấp gần 3 lần cùng kỳ), SeABank (144 tỷ, tăng 32%),… Đáng chú ý, ABBank ghi nhận khoản lãi lên tới 639 tỷ đồng, tăng 38% so với cùng kỳ và là nguồn thu lớn thứ hai của nhà băng này chỉ sau thu nhập lãi thuần.

Các ngân hàng kiếm đậm từ kinh doanh ngoại hối trong bối cảnh tỷ giá USD có xu hướng tăng nhanh kể từ đầu tháng 4 đến nay. Và theo một chuyên gia tài chính thì tỷ giá càng tăng ngân hàng càng lãi lớn trong mảng kinh doanh ngoại hối.

Thực tế, tại mảng kinh doanh ngoại hối, phần lớn lãi thuần đến từ hoạt động mua bán ngoại tệ giao ngay, tức nguồn thu nhập đến từ chênh lệch giữa giá mua vào và giá bán ra. Đơn cử, nghiệp vụ giao ngay mang về cho Vietcombank 85% doanh thu và toàn bộ lãi thuần trong hoạt động kinh doanh ngoại hối; tương tự kinh doanh ngoại tệ giao ngay cũng là nguồn thu chính trong mảng ngoại hối của VietinBank và BIDV.

Trong khi đó, phần lớn giai đoạn 9 tháng đầu năm, chênh lệch giá mua và giá bán USD niêm yết tại các ngân hàng duy trì ở mức trên 300 đồng/USD, cao hơn nhiều so với cùng kì 2021 (chỉ khoảng hơn 200 đồng). Sự nới rộng về chênh lệnh giá mua - bán giúp các ngân hàng có được biên lợi nhuận cao hơn trên mỗi giao dịch, chưa kể đến khối lượng giao dịch cũng có xu hướng tăng.

Chênh lệch giá mua - bán USD tại các ngân hàng liên tục duy trì trên 300 đồng/USD trong 9 tháng đầu năm. (Nguồn: Wichart)

Bên cạnh đó, lợi nhuận từ kinh doanh ngoại tệ còn đến từ hoạt động mua - bán USD giữa các ngân hàng với Ngân hàng Nhà nước (NHNN).

Kể từ tháng 4 đến nay, giá bán USD tại các ngân hàng liên tục leo thang và thường cao hơn hẳn so với giá bán USD can thiệp của NHNN. Trong giai đoạn giữa tháng 7, mức chênh lệch giữa giá bán USD tại ngân hàng và Sở Giao dịch NHNN thậm chí lên tới 150 – 200 đồng/USD. Điều này có nghĩa, các NHTM chỉ cần mua USD từ NHNN và bán lại cho khách hàng thì mức lãi thuần cũng lên đến cả trăm đồng/USD.

Giá bán USD tại các ngân hàng liên tục cao hơn giá bán USD bình ổn của NHNN kể từ cuối tháng 4 (Nguồn: Wichart)

Trong khi đó, Nhà điều hành đã bán cho các ngân hàng hơn 20 tỷ USD để ổn định thị trường kể từ đầu năm. Con số này cùng với mức chênh lệch giá bán nói trên giúp các ngân hàng lãi lớn trong hoạt động kinh doanh ngoại tệ.