Vì sao doanh nghiệp Trung Quốc ồ ạt rót vốn sang Việt Nam?

Thông tin trên được Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Bộ KH&ĐT) Nguyễn Chí Dũng cho biết tại Hội nghị trực tuyến sơ kết công tác 6 tháng đầu năm 2019 và triển khai nhiệm vụ trong tâm 6 tháng cuối năm ngày 18/7.

Theo ông Dũng, thời gian qua, một trong những nội dung trọng tâm của Bộ KH&ĐT là kiểm soát vốn đầu tư nước ngoài lợi dụng Việt Nam làm bàn đạp tấn công các thị trường nước ngoài. Đồng thời, khiến Việt Nam dễ gánh chịu rủi ro bị trừng phạt thương mại của các nước lớn trong xu thế chiến tranh thương mại ngày càng leo thang giữa Mỹ - Trung Quốc.

Cụ thể, trong thời gian qua, giữa lúc Mỹ đang áp đặt mức thuế đánh mạnh vào nhiều mặt hàng của Trung Quốc thì xuất hiện một số doanh nghiệp Trung Quốc chuyển vốn đầu tư sang Việt Nam để lẩn tránh thuế, "tẩy" nguồn gốc xuất xứ, xuất hàng ngược lại Mỹ và một số nước khác.

Tổng cục Hải quan (Bộ Tài chính) cũng vừa đưa ra một loạt mặt hàng bị làm giả thương hiệu Việt được nhập từ Trung Quốc về Việt Nam. Đồng thời nêu ra hàng loạt lĩnh vực có vốn đầu tư nước ngoài nhưng lượng vốn quá nhỏ, chỉ để làm nhà xưởng... nguy cơ nhà đầu tư Trung Quốc khai đầu tư nhưng chủ yếu nhập hàng, làm thương mại và lợi dụng Việt Nam để xuất khẩu sang nước khác.

Theo dữ liệu của Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ KH&ĐT, hết 6 tháng, vốn đầu tư Trung Quốc đại lục, Đài Loan, Hồng Kông (Trung Quốc) vào Việt Nam đứng đầu trong các đối tác với 8,2 tỷ USD. Trong đó, vốn đầu tư trực tiếp vào dự án mới chỉ 2,8 tỷ USD (120 tỷ đồng/dự án), con số khá nhỏ so với các dự án của nhà đầu tư khác.

Đáng nói hơn, vốn mua lại doanh nghiệp Việt, góp vốn mua cổ phần doanh nghiệp Việt của nhà đầu tư Trung Quốc tại Việt Nam cũng lên tới 4,7 tỷ USD, chiếm gần 60% tổng vốn đầu tư của Trung Quốc và các vùng lãnh thổ liên quan. Nhiều chuyên gia lo ngại việc nhà đầu tư Trung Quốc mua lại doanh nghiệp, dự án, đặc biệt dự án bất động sản tại Việt Nam tạo nhiều rủi ro lớn cho đất nước.

Thời gian qua, Bộ Công an, Bộ Xây dựng đã cảnh báo tình trạng người Trung Quốc mượn tay người Việt một số nơi để giao dịch đất đai. Hiện các khu vực bị nghi ngại nhất về việc người Trung Quốc đứng sau người Việt sở hữu đất đai là Phú Quốc (Kiên Giang), Nha Trang (Khánh Hòa) và Quảng Ninh...

Bộ trưởng Dũng cho rằng, thời gian tới, việc thu hút, quản lý đầu tư nước ngoài cần đặc biệt lưu ý đến công tác chuẩn bị tiếp nhận đầu tư, cơ sở hạ tầng và các yếu tố đầu vào cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Đồng thời, kiểm soát chặt các dự án đầu tư chất lượng thấp, lạc hậu, tiêu tốn năng lượng, tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm môi trường, có dấu hiệu “núp bóng” đầu tư để lẩn tránh xuất xứ, gian lận thương mại...

"Kiên quyết chấm dứt tình trạng đầu tư “chui”, đầu tư “núp bóng”; kiểm soát, ngăn chặn chuyển giá ngay từ khi thành lập doanh nghiệp, nâng khống giá trị máy móc thiết bị", vị bộ trưởng khẳng định.

Theo ông Dũng, thời gian tới Bộ và các Sở KH&ĐT sẽ thực hiện phương châm đẩy mạnh kiểm toán tổng mức đầu tư, định giá tài sản hình thành sau đầu tư, giám định độc lập về giá, chất lượng máy móc, thiết bị, thẩm định giá công nghệ; ngăn ngừa, xử lý các vi phạm về môi trường...