Cơ quan mới thành lập hơn 6 tháng xin làm một việc giúp VN phát triển lĩnh vực có thể tạo ra 1.300 tỷ USD

Lĩnh vực này là máy tính lượng tử.

Theo ước tính mới đây của McKinsey & Company, máy tính lượng tử có thể tạo ra giá trị gia tăng lên đến 1.300 tỷ USD trong nhiều lĩnh vực khác nhau vào năm 2035. Điều này không phải không có cơ sở, vì các chuyên gia tin rằng công nghệ này có thể tạo ra bước ngoặt trong mật mã học, tài chính, khoa học và giao thông. Đồng thời, công nghệ này còn giúp giải quyết những vấn đề mà máy tính truyền thống phải mất hàng nghìn năm chỉ trong vài phút hoặc vài giờ.

Ngày 26/11 vừa qua, tại cuộc làm việc của Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng với Mạng lưới Đổi mới sáng tạo và chuyên gia Việt Nam về phát triển các ngành công nghệ chiến lược tại NIC cơ sở Hòa Lạc, TS Nguyễn Quốc Hưng, Viện trưởng Viện Công nghệ lượng tử, ĐH Quốc gia Hà Nội, chia sẻ nhiều đề xuất về lượng tử.

Theo TS Nguyễn Quốc Hưng, vừa qua, giải Nobel Vật lý 2025 đã vinh danh nghiên cứu về lượng tử. "Đây không chỉ là tôn vinh về mặt học thuật mà còn là tín hiệu cho thế giới thấy rằng công nghệ lượng tử siêu dẫn đang rất khả thi và rất cạnh tranh, mạnh mẽ, với nhiều ứng dụng có thể triển khai", TS Nguyễn Quốc Hưng nhấn mạnh.

Báo cáo trước Phó Thủ tướng, TS Nguyễn Quốc Hưng cho biết ông đã có nhiều năm nghiên cứu chuyên sâu trong lĩnh vực lượng tử siêu dẫn. Đặc biệt, giai đoạn 2016 – 2018, ông đã trực tiếp tham gia và dẫn đầu nhóm nghiên cứu cho Microsoft.

"Từ kinh nghiệm thực chiến tại các "đại bản doanh" của các cụm công nghệ hàng đầu thế giới, tôi nhận thấy rằng chúng ta đang ở điểm chuyển giao về công nghệ mang tính quyết định. Cụ thể, thế giới chuyển mình từ kỷ nguyên là máy tính lượng tử đã được chế tạo thủ công nhưng đang rất nhiễu và rất nhỏ…

Nhưng đây là cơ hội và là thời điểm vàng để Việt Nam có thể tham gia cuộc đua này. Bởi vì đây là thời điểm có thể làm chủ công nghệ lượng tử máy tính siêu dẫn nhiều nhiễu và sau đó gia nhập chế tạo máy tính lượng tử ít nhiễu", TS Nguyễn Quốc Hưng chia sẻ.

Theo Viện trưởng Viện Công nghệ lượng tử, Đại học Quốc gia Hà Nội, việc làm chủ trong giai đoạn này có thể giúp Việt Nam tạo nền tảng vững chắc và tạo bàn đạp để giúp nước ta chế tạo máy tính lượng tử có khả năng ứng dụng vào thực tiễn trong tương lai gần.

"Nếu bỏ lỡ giai đoạn nay, chúng ta sẽ tiếp tục là người đi sau và phải mua công nghệ với giá rất đắt, phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn nước ngoài… Viện Công nghệ lượng tử hoàn toàn có khả năng, đầy đủ năng lực để hiện thực hóa khát vọng này", TS Nguyễn Quốc Hưng bày tỏ ý kiến với Phó Thủ tướng.

Theo ông, trên thực tế, ĐH Quốc gia Hà Nội đã nhận được sự quan tâm cũng như chỉ đạo sát sao của Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số (theo Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị) và xác định công nghệ lượng tử là lĩnh vực được đầu tư trọng điểm của trường.

Ngoài ra, về con người, Viện Công nghệ lượng tử được thành lập trong Công viên của đổi mới sáng tạo của ĐH Quốc gia Hà Nội. Đáng chú ý, hai đồng viện trưởng danh dự của Viện là GS Alexey Ustinov (người đầu tiên chế tạo máy tính lượng tử ở Nga, đồng thời là GS hàng đầu thế giới về Công nghệ lượng tử) và GS Lê Đức Anh (người rất quen thuộc với cộng đồng chip bán dẫn tại ĐH Tokyo).

"Hai vị viện trưởng này đảm bảo là chúng tôi sẽ quy tụ được đội ngũ nhân sự chất lượng cao và am hiểu sâu sắc về công nghệ chiến lược này. Như vậy, chúng ta có nhân lực, tri thức và đang có cùng vạch xuất phát với nhiều quốc gia khác về chế tạo máy tính lượng tử ít nhiễu", TS Nguyễn Quốc Hưng chia sẻ.

Với những thực tế và lợi thế trên, TS Nguyễn Quốc Hưng kiến nghị với Phó Thủ tướng và Chính phủ, là xác định máy tính lượng tử siêu dẫn là sản phẩm công nghệ chiến lược quốc gia và triển khai ngay lập tức (nếu có thể là ngay trong năm 2025).

"Chúng ta không thể chần chừ được. Bởi vì việc này sẽ giúp chúng ta thiết lập chủ quyền công nghệ trong kỷ nguyên máy tính lượng tử. Thay mặt mạng lưới VnQuantum mà tôi làm Phó Chủ tịch, chúng tôi xin cam kết là đủ năng lực và sẵn sàng nhận nhiệm vụ này để giúp Việt Nam ghi tên mình vào bản đồ công nghệ lượng tử của thế giới", TS Nguyễn Quốc Hưng bày tỏ.

Viện Công nghệ Lượng tử được thành lập cách đây hơn 6 tháng

Trên thực tế, ngày 15/5/2025, ĐH Quốc Gia Hà Nội chính thức thành lập Viện Công nghệ Lượng tử với 4 mục tiêu chính. Thứ nhất, xây dựng cơ sở hạ tầng nghiên cứu và chế tạo thiết bị công nghệ lượng tử. Thứ hai, làm chủ công nghệ lõi, đặc biệt là máy tính lượng tử siêu dẫn. Thứ ba, thiết lập mạng lưới hợp tác quốc tế, đào tạo nhân lực chất lượng cao. Cuối cùng, phát triển hệ sinh thái công nghệ lượng tử phục vụ khoa học và đổi mới sáng tạo.

Đây cũng là bước cụ thể hóa Nghị quyết 57-NQ/TW (22/12/2024) về đột phá khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; Quyết định 1131/QĐ-TTg về công nghệ chiến lược; và Nghị quyết 71-NQ/TW (22/8/2025) về phát triển đại học tinh hoa, trong đó nhấn mạnh về vai trò của các cơ sở giáo dục đại học hàng đầu trong nghiên cứu công nghệ mũi nhọn.

Trong năm 2025, Viện Công nghệ Lượng tử đặt mục tiêu phát triển chip tính toán lượng tử siêu dẫn. Đến năm 2026, phối hợp với Trường ĐH Quốc tế, ĐH Quốc gia Hà Nội triển khai chương trình thạc sĩ Truyền thông lượng tử, chương trình chuyên sâu sau đại học đầu tiên của Việt Nam trong lĩnh vực này.